بررسی تغییرات زمانی-مکانی نسبت‌زی توده فیتوپلانکتون/ زئوپلانکتون در سواحل ایرانی حوزه جنوبی دریای خزر

محورهای موضوعی : بیولوژی دریا

حسن نصراله زاده ساروی ¹ (پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، فرح آباد ساری)
آسیه مخلوق ² (پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، فرح آباد ساری)
مژگان روشن طبری ³ (پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، فرح آباد ساری)
فرشته اسلامی ⁴ (موسسه تحقیقات شیلات ایران)

تاریخ دریافت : 1390/12/03 تاریخ پذیرش : 1391/04/01 تاریخ انتشار : 1391/06/30

کلید واژه: ایران, زئوپلانکتون, دریای خزر, فیتوپلانکتون, چرا,

چکیده مقاله :

فشارهای آنتروپوژنیک و یوترفیکاسیون به ساختار و عملکرد تجمع های پلانکتونی و نیز نسبت زی توده فیتوپلانکتون به زئوپلانکتون (BPhyt/BZp) دراکوسیستم آسیب می رسانند. در این مقاله تغییرات نسبت BPhyt/BZp بعنوان یکی از اثرهای فشارهای آنتروپوژنیک بر شبکه غذایی دریای خزر مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه بصورت فصلی بر روی نمونه های بدست آمده در 8 نیم خط در حوزه جنوبی دریای خزر در سال 1388 انجام گرفته است. نتایج نشان داد که نه تنها جمعیت، بلکه ترکیب گونه‌ای نیز اثر زیادی در تغییرات نسبت BPhyt/BZp داشته است. به طوری که در تابستان با افزایش شدید جمعیت گونه های سبک وزن از سیانوباکتریا نسبت BPhyt/BZp (4)کاهش یافت در حالی که در زمستان با افزایش گونه های زنجیره ای از باسیلاریوفیتا نسبت BPhyt/BZp (11)افزایش نشان داد. اما از نظر مکانی در طی سال اگر چه منطقه غربی دارای میزان کمتری از نسبت فوق بود ولی تفاوت چندانی با منطقه شرقی و مرکزی نداشته است. مقایسه نسبت های بدست آمده در سال 1388 با سال های 1374 و 1375 (دوره های ثبات اکوسیستم) به ترتیب بیانگر 3 و 7 برابر افزایش بوده است. نتیجه اینکه، افزایش میزان این شاخص به همراه دیگر شواهد از قبیل افزایش شاخص تنوع گونه‌ای شانون در فیتوپلانکتون و کاهش آن در زئوپلانکتون بیانگر نامناسب بودن فرایند مصرف (چرا) و انتقال انرژی از فیتوپلانکتون به زئوپلانکتون است.

چکیده انگلیسی:

Anthropogenic and eutrophication pressure impaired functional structure of plankton community and phytoplankton/zooplankton biomass ratio (BPhyt/BZp). This paper studied dynamic of BPhyt/BZp ratio in different parts of southern Caspian Sea. The current study took effect during four seasons at 8 transects in 2009-2010. Results showed that not only abundance but also species composition had the great effect on BPhyt/BZp ratio. An increase of Cyanophyta abundance (low individual weight) decreased BPhyt:BZp ratio (4) in summer. While the ratio (11) was increased during winter which it was related to increasing of chain-forming species of Bacillariophyta. Although the BPhyt/BZp ratio was lowest in west part of southern Caspian Sea, however the ratio did not show significantly variation among different parts of the study area. In 2009-2010, the ratio was increased with 3 and 7 folds with comparison to the pervious studies in 1995 and 1996, respectively. In a conclusion, increase of BPhyt/BZp ratio, Shannon diversity index of phytoplankton and decreasing of Shannon diversity index of zooplankton indicate to insufficient consumption process (grazing) and energy transformation from phytoplankton to zooplankton.