ارزیابی توان اکولوژیکی حوزه آبریز رودخانه کرج با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)
محورهای موضوعی : محیط زیست آبی
لیندا یادگاریان
1
,
علی جوزی
2
,
مهسا زبرجد
3
1 - گروه محیط زیست دریا، دانشکده علوم وفنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
2 - گروه محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دریایی، تهران،
3 - گروه محیط زیست دریا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دریایی، تهران،
کلید واژه: تفرج گسترده, تفرج متمرکز, حوزه آبریز رودخانه شهرستانک, سامانه اطلاعات جغرافیای (GIS),
چکیده مقاله :
در این پژوهش ارزیابی اکولوژیکی و زون بندی مناسب برای فعالیت های تفرجی در حوزه آبریز رودخانه کرج، به صورت مطالعه موردی بر روی رودخانه شهرستانک صورت گرفته است. رودخانه شهرستانک از دامنه های شمالی توچال به ارتفاع 3930 متر سرچشمه می گیرد. طول آن تقریبا 18 کیلومتر می باشد و قسمت عمده ای از آبگیری سد کرج را تامین می نماید. در تحقیق حاضر، از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تهیه نقشه های زون بندی کاربری های تفرج گسترده و تفرج متمرکز استفاده شده است .در فرآیند زون بندی منطقه حوزه آبریز رودخانه کرج، فاکتورهای شیب، جهت، ارتفاع، خاک، اقلیم، در نظر گرفته شده و طبقه بندی شده اند. نتایج بدست آمده برای فصول تابستان و زمستان را می توان بدین صورت بیان نمود. تفرج متمرکز تابستانه: 05/2 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 19/43 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب، 73/54 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. تفرج متمرکز زمستانه: 07/2 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 67/31 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب، 26/66 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. تفرج گسترده: 16/13 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان مناسب و 68 درصد حوزه دارای پهنه هایی با توان نسبتا مناسب و 36/17 درصد حوزه آبریز شهرستانک دارای پهنه هایی با توان نامناسب می باشد. در نهایت بر اساس نتایج بدست آمده، به علت موقعیت کوهستانی و مرتفع بودن منطقه شهرستانک، تفرج گسترده برای این منطقه در اولویت قرار دارد و در زمینه تفرج متمرکز تابستانه و زمستانه دارای موقعیت متوسط رو به ضعیف می باشد.
This study presents the appropriate zoning for recreational activities along Karaj river basin, with a case study on Shahrestanak River. Shahrestanak Village is located in Alborz Mountains and therefore is a high mountainous region. The Shahrestanak River originates from northern slopes of 3930 meters high Tochal Mountain; it is 18 km long and its river discharge, according to annual statistics, is of the order of 30 million m3/s, which supplies Karaj Dam to a great extent. In this research GIS was used to prepare maps for extensive and centralized recreation zoning. Factors of slope, direction, height, soil, and climate were taken into account and classified for zoning of Karaj river basin. Results of the study showed that, 2.05% of the total area of Shahrestanak river basin has zones with adequate potential, 43.19% of the area has zones with relatively adequate potential and 54.73% of the river basin is potentially inadequate for summer intensive (centralized) tourism. Regarding winter intensive (centralized) tourism, 2.07% of Shahrestanak river basin area has zones with adequate potential, 31.67% has zones with relatively adequate potential and 66.27% of the river basin is potentially inadequate for this purpose. However, for extensive tourism, 13.16% of Shahrestanak river basin has zones with adequate potential, 88% has zones with relatively adequate potential and 17.36% of the river basin has zones with inadequate potential. As findings indicate, due to the mountainous condition and high altitude of Shahrestanak region, has a potential for extensive tourism and should be considered as a priority for the area. In addition, the zoning results indicate that only the river banks may have adequate and relatively adequate potential for summer and winter intensive (centralized) tourism.
_||_