تنوع گونه ای و رابطه طولی-وزنی در ماهیان غضروفی خلیج فارس (محدوده استان هرمزگان) و دریای عمان

محورهای موضوعی : بیولوژی دریا

علی رضا راستگو ¹

1 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

تاریخ دریافت : 1395/10/13 تاریخ پذیرش : 1396/05/18 تاریخ انتشار : 1397/01/01

کلید واژه: خلیج فارس, دریای عمان, تنوع گونه ای, ماهیان غضروفی, رابطه طولی- وزنی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی تنوع گونه ای ماهیان غضروفی در آب های ایرانی خلیج فارس (محدوده استان هرمزگان) و دریای عمان انجام گردید و برای گونه های غالب نیز پارامتر های طول- وزن محاسبه شد. بدین منظور، نمونه‌ها به روش های صید ترال صنعتی، تحقیقاتی با کشتی کلاس فردوس و صید ضمنی ترالر های صید میگو از اردیبهشت 1394 تا مهر ماه 1395 جمع آوری گردید. در مجموع، تعداد 709 نمونه متعلق به 28 گونه از ماهیان غضروفی (19 گونه سفره ماهی از 11 خانواده و 9 گونه کوسه ماهی از 5 خانواده) جمع آوری گردید و مورد مطالعه قرار گرفت. از بین گونه‌های مختلف سفره ماهیان، هفت گونه شامل Torpedo sinuspersici (107 عدد)، Himantura randalli (99 عدد)، Gymnura poecilura (77 عدد)، Brevitrygon imbricata (79 عدد)، Rhinobatos punctifer (68 عدد)، Pastinachus sephen (46 عدد) و Aetobatus flegellum (17 عدد) و از بین گونه‌های کوسه ماهیان، پنج گونه شامل Iago omanensis (63 عدد)، Rhizoprionodon acutus (47 عدد)، Carcharhinus macloti (35 عدد)، R. oligolinx (17 عدد) و Chiloscyllium arabicum (18 عدد) در محدوده نمونه برداری غالب بودند که روابط طولی- وزنی آن‌ها بررسی شد. به طور کلی بیشتر گونه‌ها نوع رشد آلومتریک مثبت یا ایزومتریک داشتند. همچنین نتایج نشان داد که طول و عرض صفحه در سفره ماهیان می‌تواند به عنوان فاکتور مناسب برای بررسی روابط طول- وزن استفاده شود.

چکیده انگلیسی:

This study aimed to investigate on species diversity of elasmobranches in the Iranian waters of the Persian Gulf (Hormozgan province) and Oman Sea, and length- weight relationships for dominant species were estimated. For this purpose, samples were collected using both industrial-research bottom trawlers of using“Ferdows” class ship and shrimp trawlers by-catch, between May 2014 and September 2015. A total of 709 individuals, belonging to 28 elasmobranch species (19 batoids from 11 families and 9 sharks from 5 families), were collected and studied. Between the species of batoids, seven species were dominant, including Torpedo sinuspersici (107 individuals), Himantura randalli (99 individuals), Gymnura poecilura (77 individuals), Brevitrygon imbricata (79 individuals), Rhinobatos punctifer (68 individuals), Pastinachus sephen (46 individuals) and Aetobatus flagellum (17 individuals), while among sharks, five species, including Iago omanensis (63 individuals), Rhizipriondon acutus (47 individuals), Carcharhinus macloti (35 individuals), R. oligolinx (17 individuals) and Chiloscyllium arabicum (18 individuals) were dominant in the sampling region, for which length –weight parameters were estimated. In general, most species showed positive allometric or isometric growth. Also, both the disk length-weight and disk width-weight relationships showed a good fit, indicating the credibility of these factors for investigating the length-weight relationships.

منابع و مأخذ:

بهزادی، س. 1385. بررسی تنوع و پراکنش سفره ماهیان در آب‌های استان هرمزگان (خلیج فارس و دریای عمان). پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ایران.

بهزادی، س.، یحیوی، م. و طاهری زاده، م. ر. 1386. برآورد توده زنده سفره ماهیان در لایه‌های عمقی آب‌های استان هرمزگان. مجله علوم و فنون دریایی، 6 (1): 46-39.

راستگو، ع. ر.، فاطمی، س. م. ر.، ولی نسب، ت. و مرتضوی، م. ص. 1396. اکولوژی تغذیه و مقایسه رژیم غذایی سه گونه سفره ماهی از خانواده Dasyatidae در محدوده آب‌های ایرانی خلیج عمان و تنگه هرمز. مجله محیط زیست جانوری، 9(3): 284-275.  

راستگو، ع. ر و ولی نسب، ت. 1396. روابط غذایی بین سه گونه از ماهیان غضروفی همزیست در دریای عمان: با تاکید بر مجزا بودن منابع غذایی. مجله بوم شناسی آبزیان، 7(2): 86- 76.

سالنامه آماری شیلات ایران. 1394. آمارنامه صید شیلات ایران. انتشارات سازمان شیلات ایران. تهران.

وثوقی، ع. 1372. شناسایی سفره ماهیان تنگه هرمز. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، ایران.

وثوقی، ع. 1379. شناسایی و تعیین گسترش ماهیان غضروفی خلیج فارس (آب‌های استان بوشهر). پایان نامه دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران.

Almojil, D.K., Moore, A.B.M. & White, W.T. 2015. Sharks and rays of the Arabian/Persian Gulf. MBG (INT) Ltd. UK.

Anderson, R.O. & Neumann, R.M. 1996. Length, weight, and associated structural indices. In: Fisheries techniques,. 2nd edn. L. A. Nielson and D. L. Johnson (Eds). American Fisheries Society, Bethesda, MD.: 447–482.

Barria, C., Navarro, J., Coll, M., Fernandez‐Arcaya, U. & Sáez‐Liante, R. 2015. Morphological parameters of abundant and threatened chondrichthyans of the northwestern Mediterranean Sea. Journal of Applied Ichthyology, 31: 114-119.

Basusta, A., Basusta, N., Sulikowski, J.A., Driggers III, W.B., S. A. Demirhan, S.A. & Cicek, E. 2012. Length–weight relationships for nine species of batoids from the Iskenderun Bay, Turkey. Journal of Applied Ichthyology, 28: 850–851.

Carlender, K.D. 1977. Handbook of Freshwater Fishery Biology. Vol. 2. The Iowa State University Press, Ames.

Christensen, V. & Walters, C.J. 2004. Ecopath with Ecosim: methods, capabilities and limitations. Ecological modeling, 172: 109-139.

Froese, R. 2006. Cube law, condition factor and weight-length relationships: history, meta-analysis and recommendations. Journal of Applied Ichthyology, 22: 241–253.

Gerami, M.H., Abdollahi, D., Patimar, R. & Abdolhahi, M. 2014. Length–weight relationship of two fish species from Cholvar River, western Iran: Mastacembelus mastacembelus (Banks & Solander, 1794) and Glyptothorax silviae Coad, 1981). Journal of Applied Ichthyology, 30: 214-215.

Hildrew, A.G., Raffaelli, D.G. & Edmonds-Brown, R. 2007. Body size: the structure and function of aquatic ecosystems. Cambridge University Press, Cambridge, UK.

Ilkyaz, A.T., Metin, G., Soykan, O. & Kinacigil, H.T. 2008. Length–weight relationship of 62 fish species from the Central Aegean Sea, Turkey. Journal of Applied Ichthyology, 24: 699-702.

Jabado, R.W. & Ebert, D.A. 2015. Sharks of the Arabian Seas: an identification guide. Dubai: The International Fund for Animal Welfare, Dubai, UAE.

Jabado, R.W., Al Ghais, S.M., Hamza, W., Shivji, M.S. & Henderson, A.C. 2014. Shark diversity in the Arabian/Persian Gulf higher than previously thought: insights based on species composition of shark landings in the United Arab Emirates. Marine Biodiversity, 45(4): 719-731.

Jabado, R.W., Al Ghais, S.M., Hamza, W., Henderson, A.C. & Al Mesafri, A.A. 2015. Diet of two commercially important shark species in the United Arab Emirates: milk shark, Rhizoprionodon acutus (Rüppell, 1837), and slit‐eye shark, Loxodon macrorhinus (Müller & Henle, 1839). Journal of Applied Ichthyology, 31: 1-6.

Jabado, R.W.  & Spaet, J.L. 2017. Elasmobranch fisheries in the Arabian Seas Region: Characteristics, trade and management. Fish and Fisheries, 18(6): 1096-1118.

Kulbicki, M., Mou–Tham, G., Thollot, P. & Wantiez, L. 1993. Length–weight relationships of fish from the lagoon of New Caledonia. Naga ICLARM Q, 16: 26-30.

Lim, K.C., Chong, V.C., Lim, P.E. & Yurimoto, T. 2014. Length-weight relationship of stingrays in Kuala Selangor, Malaysia. Journal of Applied Ichthyology, 30: 1096-1098.

Meiri, S. 2010. Length-weight allometries in lizards. Journal of Zoology, 281: 218–226.

Mendes, B., Fonseca, P. & Campos, A. 2004. Weight–length relationships for 46 fish species of the Portuguese west coast. Journal of Applied Ichthyology, 20: 355–361.

Moore, A.B.M., Ward, R.D. & Peirce, R. 2012. Sharks of the Persian (Arabian) Gulf: a first annotated checklist (Chondrichthyes: Elasmobranchii). Zootaxa, 3167: 1-16.

Naderi, M., Zare, P. & Azvar, E. 2013. Length–weight relationships for five stingray species from the Persian Gulf. Journal of Applied Ichthyology, 29: 1177-1178.

Özekinci, U., Cengiz, Ö., Ismen, A., Altinagac, U. & Ayaz, A. 2009. Length–weight relationships of thirteen flatfishes (Pisces: Pleuronectiformes) from Saroz Bay (North Aegean Sea, Turkey). Journal of Animal Veterinary Advances, 8: 1800–1801.

Rastgoo, A.R. & Navarro, J. 2017. Trophic levels of teleost and elasmobranch species in the Persian Gulf and Oman Sea. Journal of Applied Ichthyology, 33: 403-408.

Rastgoo, A.R., Fatemi, M.R., Valinassab, T. & Mortazavi, M.S. 2016. Length–weight relationships for 10 elasmobranch species from the Oman Sea. Journal of Applied Ichthyology, 32: 734–736.

Sibly, R.M., Brown, J.H. & Kodric-Brown, A. 2012. Metabolic ecology: a scaling approach. John Wiley & Sons, Oxford, UK.

Smart, J.J., Harry, A.V., Tobin, A.J. & Simpfendorfer, C.A. 2013. Overcoming the constraints of low sample sizes to produce age and growth data for rare or threatened sharks. Aquatic Conservation, 23: 124-134.

Tesch, F.W. 1971. Age and growth. In: Methods for assessment of fish production in fresh waters. W. E. Ricker (Ed.). Blackwell Scientific Publications, Oxford, UK.

Valinassab, T., Daryanabard, R., Dehghani, R. & Pierce, G.J. 2006. Abundance of demersal fish resources in the Persian Gulf and Oman Sea. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 86: 1455-1462.