سنایی و اخلاق حرفه‌ای

موسوی سیرجانی, سهیلا; منصوری, مهدیه

کد مقاله : 522599 بازدید : 126 صفحه: 257 - 300

20.1001.1.20084420.1395.12.42.9.2

نوع مقاله: پژوهشی

سنایی و اخلاق حرفه‌ای

محورهای موضوعی : اسطوره

سهیلا موسوی سیرجانی ¹ (دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب)
مهدیه منصوری ² (ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن)

تاریخ دریافت : 1395/03/03 تاریخ پذیرش : 1395/03/03 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: سنایی, جامعه, سلوک, اخلاق حرفه‏ ای عرفانی, کسب ‏و کار,

چکیده مقاله :

اخلاق یکی از عمده‌ترین دغدغه‌های جامعه بشری است؛ زیرا هیچ نهاد و حرفه‌ای نیست که قادر باشد فارغ از اخلاق که مرزهای سلوک و رفتارهای بهنجار را معین می‌کند، به حیات مشروع خود ادامه دهد. اخلاق هم خاستگاه دینی و عرفانی دارد و هم متأثر از عرف، فرهنگ، تاریخ و سایر پدیده‌های اجتماعی است. درواقع، بین این مفاهیم و پدیده‌های اجتماعی و اخلاق تعامل دایمی وجود دارد که باعث می‌شود در طول زمان، اصول و ارزش‌ها و هنجارهای جامعه صیقل بخورد و الگو‌های موجه و مقبول رفتارهای فردی و اجتماعی شکل بگیرد. به قواعدو قوانیناخلاقیورفتاریکهبایدافراد در حینانجامفعالیت‌های شغلیرعایتنمایند، دراصطلاحاخلاقحرفه‌ای اطلاق می شود. درحقیقت، اخلاق حرفه ای یک فرایند تفکر عقلانی است که هدف آن حفظ و اشاعه ارزش ها در جامعه در زمان مناسب است. این مقاله بر آن است تا به مفهوم اخلاق حرفه‌ایعرفا و ابعاد گوناگون آن از دیدگاه سنایی در حدیقةالحقیقهبپردازد. بنا به دیگاه سنایی، عرفان همواره وسیله ای برای تبلیغ اخلاق، علم و کوشش بوده است. فردیکهآداباخلاقیرارعایتمی‌کند،خواسته‌هایخود را بهنفعدیگرانتعدیلمی‌کندو باتقویتوپرورشابعادمعنوی،هموارهدرراهخدمتبه همنوعاناقداممی‌نماید. سنایی تأکید می‌کند که خداوند متعال برترین زیبایی و مشخص‌کننده ملاک نهایی اخلاق است. در این نظام روشنی‌بخش، تقرب به خدا و کسب رضایت او، دستیابی به عدالت فراگیر اجتماعی، آزادی، و حرمت انسان آرمان اخلاق است. بیشترین سود برای بیشترین کسان نیز ازجمله اهداف زندگی اجتماعی در ساحت‌های فردی، شغلی، و اجتماعی است.

چکیده انگلیسی:

Ethics is one the most principal concerns of humans. It determinates the limits of normal behavior and acts. No institution and profession can live without ethical concerns. Ethics has religious and mystical origin and is influenced by custom, culture, history and other social phenomena. Indeed, there is a continuous interaction among these factors that bring about changes in the principles, values and norms of society and define the characteristics of the acceptable patterns of personal and social behaviors. Professional ethics are the codes and standards that a man/woman or an organized group of people working in the same occupation must respect. Indeed, Professional ethics are process of rational thinking, its aim is to nourish the values that must be protected and spread in the society. The present article tries to study the subjects of professional ethics in the poems of Sanāī and his book Hadiqat al Haqiqa. According to him, mysticism and Sufism are means for promoting ethics, knowledge and any attempt. Anyone who considers ethical manners modifies his/her demands for others' sake, and serves to others by strengthening his/her spirituality. Sanāī insists that God, as the highest beauty, is the ultimate criterion of ethics. According to his system of thought, approximation to god, obtaining the consent of Him and accessing to social justice and freedom are the ideal of ethical codes. 

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

نهج‌البلاغه.

ابن‌جوزی بغدادی، ابوالفرج عبدالرحمن‌بن علی ابوالفضائل جمال‌الدین.1368. تلبیس ابلیس. ترجمة علیرضا ذکاوتی قراگزلو. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

‌چیتیک، ویلیام. 1389. طریق عرفانی معرفت از دیدگاهابن‌عربی. ترجمة مهدی نجفی افرا. تهران: جامی.

افراسیاب‌پور، علی‌اکبر. 1388. شرح جامع حدیقةالحقیقه و طریقة‌الشریعه. تهران: عرفان.

انصاری هروی، خواجه‌عبدالله. 1389. منازل‌السائرین. ترجمة عبدالغفور روان فرهادی. به کوشش محمدعمار مفید. چ سوم. تهران: مولی.

انصاری، قاسم. 1370. مبانی عرفان و تصوف. تهران: طهوری.

حر عاملی، محمدبن حسن. 1389. وسائل‌الشیعه. ترجمة محمدجواد مولوی‌نیا. قم: وانک.

دهخدا، علی‌اکبر.1358. لغت‌نامه دهخدا. زیر نظر محمد معین.تهران: دانشگاه تهران.

راغب اصفهانی،حسین‌بن محمد. 1379.مفردات الفاظ القرآن. تهران: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت(ع).

زرکلی، خیرالدین. 1347. اعلام: قاموس تراجم الاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین. ویرایش دوم. چ سوم. بیروت: بی‏نا.

ژکس. 1355. فلسفه اخلاق: حکمت عملی. ترجمة ابوالقاسم پورحسینی. تهران:سیمرغ.

سراج طوسی، ابونصر.1388.اللمع‌فی‌التصوف. ترجمة مهدی محبتی.چ دوم.تهران: اساطیر.

سنایی، مجدودبن آدم.1377.حدیقةالحقیقه. با مقدمه و تصحیح محمد روشن. تهران: نگاه.

سهروردی، شیخ‌شهاب‌الدین. 1386. عوارف‌المعارف. چ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.

سیوطی، عبدالرحمن‌بن ابی بکربن. بی‌تا. تاریخ‌الخلفا. ترجمة جواد جعفر خلیلی. بیروت: دار صادر.

شایان مهر، علیرضا. 1379. دایرة‌المعارف تطبیقی علوم اجتماعی، جنگ و انقلاب. ج1. تهران: کیهان.

عبادی، قطب‌الدین ابوالمظفر منصورابن اردشیر. 1368. صوفی‌نامه. چ دوم. تصحیح غلام‌حسین یوسفی. تهران: مهارت.

غزالی، امام‌محمد.1387. کیمیای سعادت. به سعی و اهتمام پروین قائمی. تهران: پیمان.

فرهنگ سخن. 1382. به سرپرستی حسن انوری. چ دوم. تهران: سخن.

قراملکی، فرامرز. 1382.اخلاق حرفه‌ای.چ سوم. تهران:مجنون.

قشیری، عبدالکریم‌بن هوازن. 1388. رساله قشیریه. ترجمه ابوعلی حسن‌بن احمد عثمانی. تصحیح و استدراکاتبدیع‌الزمان فروزانفر. چ دهم. تهران: علمی و فرهنگی.

کاشانی، عزالدین محمود.1382. مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه. با مقدمه، تصحیح و توضیحات عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی. تهران:زوّار.

مجلسی، محمدباقر. 1385.بحار‌الانوار. تهران: اسلامی.

ــــــــــــــــــ.1379. مرآةالعقول فی شرح اخبار آل رسول. چ چهارم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

مستملی بخاری، خواجه‌امام ابوابراهیم اسماعیل‌بن محمد. 1387.شرح تعرف لمذهب التصوف. با مقدمه و تصحیح و تحشیه محمد روشن. تهران: اساطیر.

معین، محمد. 1364.فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.

میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1389. کشف‌الاسرار و عدةالابرارمعروف به تفسیر خواجه‏عبدالله انصاری. چ هشتم. تهران: امیرکبیر.

نجم‏الدین رازی. 1379.مرصادالعباد. به اهتمام محمدامین ریاحی. چ سوم.تهران: علمی و فرهنگی.

نسفی، عزیزالدین. 1390. الانسان‌الکامل. با پیشگفتار هانری کربن. تصحیح و مقدمه ماریژان موله. ترجمه و مقدمه از سیدضیاءالدین دهشیری. چ یازدهم. تهران: طهوری.

هجویری، ابوالحسن علی. 1390. کشف‌المحجوب. تصحیح ژوکوفسکی. با مقدمه قاسم انصاری. تهران: طهوری.

References

Holy Quran.

Nahjol-balāgheh.

Afrāsiyāb-pour, ’Ali Akbar. (2009/1388SH). Hadighatol-haghighah. 1^st ed. Tehrān: ’Erfān.

Ansāri Heravi, Khājeh ’Abdollāh. (2010/1389SH). Manāzel-ossāyerin. Tr. by ’Abdol-ghafour ravān Farhādi. With the Effort of Mohammad ’Ammār Mofid. 3^rd ed. Tehran: Mowla.

Ansāri, Ghāsem. (1991/1370SH). Mabāni 'Erfān va tasavvof. Tehrān: Tahouri Library.

Dehkhodā, 'AliAkbar.(1994/1373SH). Loghatnāmeh. Under Dr. Mo'in. 1^st ed. Tehrān: Tehrān University.

'Ebādi, Ghotb-oddin Abou-mozafar Mansour Ebn-e Ardeshir. (1989/1368SH). Soufi-nāmeh. 2^nd ed. Ed. By Gholām-hossein Yousefi. Tehrān: Mahārat.

Ebn-e Jouzi, Abolfaraj ’Abd-orrahmān ibn ’Ali. (1989/1368SH). Telbis-e Eblis. Tr. by ’Ali Rezā Zakāvati Gharagouzlou. Tehrān: Markaz-e Nashr-e Dānesgahi.

Gharā-maleki, Farāmarz. (2003/1382SH). Akhlāgh-e Herfei. 3^th ed. Tehrān: Majnoon.

Ghazzāli, Emām Mohammad. (2008/1387SH). Kimiyā-ye sa'ādat. With the effort of Parvin Ghā'emi. Tehran: Peimān.

Ghosheiri, ’Abdolkarim Ibn-e Hovazan. (2009/1388SH). Resāleh Ghosheiriyeh. Tr. by Abou ’Ali Hasan Ibn-e Ahmad ’Osmāni. Ed. by Badi’-ozzamān Forouzānfar. 10^th ed. Tehran: ’Elmi o Farhangi.

Hojviri, Abol-hasan 'Ali. (1992/1371SH). Kashf-ol-Mahjoub. Ed. by V. Zhukovski. Introduction by Ghāsem Ansāri. 1^st ed. Tehran: Tahouri.

Horr-e 'āmoli, Mohammad Ebn-e Hasan. 2010/1389SH). Vasā'el-oshi'ah. Tr. By Mohammad Javād Mowlavi Niyā. Ghom: Vānk.

Kāshāni, Ezz-oddin Mahmoud ibn-e ’Ali. (2003/1382SH). Mesbāh-ol-hedāyah va meftāh-ol-kefāyah. With the effortof ‘Effat Karbāsi and Mohammad Rezā Barzegar Khaleghi. 1^st ed. Tehrān: Zavvār.

Majlesi, Mohammad Bāgher. (1347)Behārol-anvār. Tehrān: Eslāmi.

Majlesi, Mohammad Bāgher. (2000/1379SH). Mer'ātol-'oghoul. 4^th ed. Tehrān: Dārol-kotobol-eslāmiyeh.

Meibodi, Abolfazl Rashid-oddin. (2010/1389SH). Kashf-ol-asrār va ’oddat-ol-abrār. Famous as Tafsir-e Khājeh 'Abdollāh Ansāri. 8^th ed. Tehran: Amirkabir.

Mo'in, Mohammad. (1985/1364SH). Farhang-e Fārsi. Tehrān: Amirkabir.

Mostamli Bokhāri, khājeh Emām Abou-ebrāhim Esmā'eil ibn-e Mohammad. (19842008/1387SH). Sharh-etta'arrof le-mazhab-ettasawof. Edition, Introduction & Explanation by Mohammad Rowshan. 1^st ed.Tehran: Asātir.

Najm-oddin Rāzi. (1987/13665SH). Mersād-ol’ebād. With the effort of Mohammad Amin Riyāhi. 3^rd ed.Tehran: ’Elmi o Farhangi.

Nasafi, ’Ezoddin. (2011/1390SH). Alensān-ol-kāmel. Foreword by Hanry Corbin. Edition & Introduction by Mariejean Mollet. 11^th ed. Tehran: Tahouri.

Sanāei-e Ghaznavi, Majdoud ibn Ādam. (1998/1377SH). Ed. by Mohammad Rowshan. 1^st ed. Tehran: Negāh.

Serāj Tousi, Abu-nasr. (2009/1388SH). Al-loma’ fi-ttasavvof. Tr. by Mahdi Ma’habbati. 2^nd ed. Tehran: Asātir.

Shāyān Mehr, 'Ali Rezā. (1997/1376SH). Dā'eratol-ma'āref-e tatbighi-ye 'oloum-e ejtemā'i, jang o enghelāb. Tehrān: Keihān.

Sohravardi, Shahab-oddin ‘Omar. (2007/1386SH). ‘Avārefol-ma’āref.4^th ed. Tehran: 'Elmi o Farhangi.

Zhax. (1976/1355SH). Falsafeh-ye akhlāgh: hekmat-e 'amali (ethics philosophy). Tr. By Abolghāsem Pour-hoseini. Tehrān: Simorgh.

_||_