جمال‌شناسی گلشن‌راز
محورهای موضوعی : اسطوره
تورج عقدایی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد زنجان)
کلید واژه: استعاره, عرفان, تشبیه, کنایه, جمال‌شناسی,
چکیده مقاله :
شبستری در مثنوی گلشن‌راز که متنی عرفانی است، با تکیه بر پیوند دیرینة عرفان و زیبایی، برای بیان و تجسم بخشیدن به دریافته‌های مجردّش، از ابزارهای گوناگون زیبایی‌آفرینی و جمال‌افزا استفاده می‌کند تا انتقال پیامش را آسان کند و بر تأثیر کلامش بیفزاید.مقالة پیش رو، گلشن‌راز را از منظر زیبایی‌شناسی نگریسته و بر آن است تا نشان دهد که شیخ محمود شبستری، تشبیه را ابزاری مناسب برای بیان مشابهت‌های خیال‌انگیز میان مفاهیم مجرد و پدیده‌های عینی تشخیص داده و به فراوانی از آن استفاده کرده است.امّا او برای انتقال اندیشه‌های عمیق‌تر یا تجربه‌های شهودی، به ترتیب استعاره و نماد را به‌کار می‌گیرد، هم‌چنان که برای بیان مفاهیم و اندیشه‌های دو سطحی، کنایه، ایهام و پارادوکس را ابزارهایی کارآمد می‌یابد که قادر به انتقال چنین دریافته‌هایی هستند.
Golshan-e Rāz (Garden of Secrets) is a collection of poems written in the 14th century by Sheikh Mahmud Shabestarī (1288-1340). It is considered to be one of the greatest classical Persian works of the Islamic mystical tradition. Shabestarī uses the figures of speech to express mystical ideas. At first, to compare abstract and real concepts, simile is used. Then, the metaphor and symbol to state mystical intuitions are employed. And finally, he takes amphiboly and paradox for explaining complicated concepts. The present article tries to show the aesthetical aspects of Golshan-e Rāz.
_||_