تحلیل ساختار رمان چراغ ها را من خاموش میکنم، بر اساس کهن الگوی سفر قهرمان
محورهای موضوعی : اسطوره
افسانه حسن زاده دستجردی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حضرت نرجس (س) رفسنجان)
کلید واژه: اسطوره, رمان, سفر قهرمان, چراغها را من خاموش میکنم, کهن الگو,
چکیده مقاله :
یکی از ماندگارترین کهن‌الگوهای موجود در ادبیات مکتوب و شفاهی، کهن‌الگوی سفر قهرمان است که جوزف کمبل مبتنی بر آرای یونگ درباره کهن‌الگوی قهرمان، آن را مطرح کرد. به عقیده کریستوفر وُگلر، بسیاری از فیلم ها و داستان های سراسر جهان نیز از این الگوی جهان‌شمول قصه‌ها و اسطوره‌ها برخوردار هستند؛ به عبارت دیگر، در برخی از داستان‌ها و فیلم‌ها و اسطوره‌ها و قصه‌ها عناصر ساختاری مشترکی یافت می‌شود و با تحلیلی جزئی‌تر می‌توان مراحل کهن الگوی سفر قهرمان را در این آثار دید. مراحل کهن الگوی سفر قهرمان را در رمان چراغ ها را من خاموش می کنم نیز می توان مشاهده کرد که با کاوش در سازکار درونی این رمان آشکار می شود. شخصیت اصلی این رمان، مانند قهرمانان اساطیری سفری به دنیای درون و ذهن در پیش می‌گیرد و در پایان با اکسیر آگاهی و شناخت خود، به زندگی زناشویی و روابطش با اطرافیان بازمی‌گردد. پژوهش حاضر به تحلیل این رمان از این منظر اختصاص دارد.
In oral and written literature, one of the most enduring archetypes is the archetype of hero's journey that is proposed by Joseph Campbell based on Jung’s views. According to Christopher Vogler, this universal archetype can be found in many films and stories all through the world. In other words, we can see the common structural elements in stories, myths and tales; the stages of archetype of hero's journey can be seen in them. By analyzing Zoya Pirzad’s novel Cheragh-ha ra man khamush mikonam (I Will Turn Off the Lights) the archetype of hero's journey can be seen. The first character of the novel, like the mythic heroes, begins a journey to her inner world and finally returns to her married life and those close to her while holding elixir of consciousness and self-examination. The present article tries to consider the novel from this view.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. 1387. اسطوره، بیان نمادین. تهران: سروش.
بیلسکر، ریچارد. 1388. اندیشه یونگ. ترجمة حسین پاینده. چ۳. ویراست دوم. تهران: آشیان.
پاینده، حسین. 1392. گشودن رمان: رمان ایران در پرتو نظریه و نقد ادبی. تهران: مروارید.
پهلوان‌نژاد، محمدرضا و فائزه وزیرنژاد. 1388. «بررسی سبکی رمان چراغها را من خاموش میکنم با رویکرد فرانقش میان‌فردی نظریة نقش‌گرایی»، نشریة علمی- پژوهشی ادب‌پژوهی. ش ۷و۸.
پیرزاد، زویا. 1380. چراغها را من خاموش میکنم. تهران: مرکز.
چایلدز، پیتر. 1386. مدرنیسم. ترجمة رضا رضایی. تهران: ماهی.
حسن‌زاده دستجردی، افسانه. 1384. «نقد و بررسی آثار زویا پیرزاد». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. با راهنمایی دکتر عبدالحسین فرزاد. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ستاری، جلال. 1387. اسطوره و رمز. (مجموعه مقالات). تهران: سروش.
ـــــــــــــ. 1383. سایه ایزوت و شکرخند شیرین. تهران: مرکز.
شمیسا، سیروس. 1385. نقد ادبی. ویرایش دوم. تهران: میترا.
فوردهام، فریدا. 1388. مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ. ترجمة مسعود میربهاء. تهران: جامی.
کمبل، جوزف. 1391. قدرت اسطوره. ترجمة عباس مخبر. چ۷. تهران: مرکز.
ـــــــــــــ. 1389. قهرمان هزارچهره. ترجمة شادی خسروپناه. چ۴. مشهد: گل آفتاب.
کوپ، لارنس. ۱۳۹۰. اسطوره. ترجمة محمد دهقانی. چ۲. تهران: علمی و فرهنگی.
کوپر، جی. سی. 1379. فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمة ملیحه کرباسیان. تهران: فرشاد.
گورین، ویلفرد. ال و همکاران. 1383. راهنمای رویکردهای نقد ادبی. ترجمة زهرا میهن‌خواه. چ۴. تهران: اطلاعات.
مکاریک، ایرنا ریما. 1388. دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. چ۳. تهران: آگه.
وگلر، کریستوفر. 1390. ساختار اسطوره‌ای در داستان و فیلمنامه. ترجمة عباس اکبری. چ۲. تهران: نیلوفر.
ویتیلا، استوارت. ۱۳۹۰. اسطوره و سینما: کشف ساختار اسطوره‌ای در ۵۰ فیلم فراموش‌نشدنی. با مقدمه کریستوفر وگلر. ترجمة محمد گذرآبادی. چ۲. تهران: هرمس.
هایت، گیلبرت. 1376. ادبیات و سنت‌های کلاسیک. ترجمة محمد کلباسی و مهین دانشور. ج2. تهران: آگه.
یداللهی شاه‌راه، رؤیا. 1392. «تکامل شخصیت وهاب در زمینة عشق در داستان خانة ادریسی‌ها بر مبنای الگوی سفر قهرمان جوزف کمبل». فصلنامة علمی-پژوهشی نقد ادبی. س۳. ش۲۴.
یونگ،کارل گوستاو. 1378. انسان و سمبل‌هایش. ترجمة محمود سلطانیه. چ۲. تهران: جامی.
English source
Rensma, Ritske. 2009. The Innateness of Myth: a New Interpretation of
_||_
References
Bilsker, Richard. (2009/1388SH). Andisheh-ye Young (On Jung). Tr. by Hossein Pāyandeh. 3rd ed. Tehran: Āshiān. Campbell, Joseph. (2010/1385SH). Qahramān-e hezār chehreh (The Hero with a Thousand Faces). Tr. by Shādi Khosrow-panāh. 4th ed. Mashhad: Nashr-e Gol-e Āftāb.
Campbell, Joseph. (2012/1391SH). Qodrat-e ostoureh (The Power of myth). Tr. by ’Abbās Mokhber. Tehran: Markaz. Childs, Peter. (2007/1386SH). Modernism. Tr. by Rezā Rezāei. Tehran: Māhi.
Coupe, Laurence. (2011/1390SH). Ostoureh (Myth).Tr. by Mohammad Dehqāni. 2nd ed. Tehran: ’Elmi o Farhangi. Esmā’eil pour, Abolghāsem. (2012/1387SH). Ostoureh, Bayān-e Nemādin. 1st ed. Tehran: Soroush.
Fordham, Frida. (2009/1388SH). Moqadame-i bar ravānsheāsi-e Young (An Introduction to Jung’s Psychology). Tr. by Mas’oud Mirbahā. Tehran: Jāmi.
Gilbert, Highet. (1997/1376SH). Adabiyāt va sonnat-hā-ye kelāsik (The Classical Tradition: Greek and Roman Influences on Western Literature). Tr. by Mohammad Kalbāsi and Mahin Dāneshvar. Vol. 2. Tehran: Āgah. Guerin, Wilfred L. and Others. (2004/1383SH). Rāhnamā-ye rouykard-hā-ye naqd-e adabi (A Handbook of critical Approaches to literature). Tr. by Zahrā Mihankhāh. 4th ed. Tehran: Etelā’āt.
Hasan-zādeh Dastjerdi, Afsāneh. (2005/1384SH). “naghd o Barresiye āsār-e Zoyā Pirzād”. M.A thesis. Under supervising ’Abdolhossein Farzād. Pazhouhesggāh-e Oloum-e Ensāni va Motāle’āt-e Farhangi.
J. C. Cooper. (2000/1379SH). Farhang-e mossavar-e namād-hā-ye sonnati (An illustrated encyclopaedia of traditional symbols). Tr. by Maliheh Karbasian. Tehran: Farshad.
Jung, Carl Gustav. (1999/1378SH). Ensān va sambol-hāyash (man and his symbols). Tr. By Mahmood Soltāniyeh. 2th ed. Tehran: Jāmi.
Makaryk, Irena Rima. (2009/1388SH). Dāneshnāmeh nazariyeh-hā-ye adabi mo’āser (Encyclopedia: approaches, scholars, terms). Tr. by Mehran Mohājer va Mohammad Nabavi. 4th Ed. Tehran: Āgah.
Pahlevān Nezhād, Mohammad Rezā and Vazir Nezhād, Fā’ezeh. (2009/1388SH). “Barresi-ye sabki-ye romān-e cherāgh-hā rā man khāmoush mikonam ba rouykard-e faranaghsh-e miyānfardi-ye nazariyeh-ye naghshgerāei”. The Journal of Adab Pazhouhi. No. 7 & 8. Pāyandeh,
Hossein. (2013/1392SH). Goshoudan-e Romān: roman-e Irān dar partou nazriyeh va naghd-e adabi. Tehran: Morvārid.
Pirzād, Zoyā. (2001/1380SH). cherāgh-hā rā man khāmoush mikonam. Tehran: Markaz. Rensma, Ritske. 2009. The Innateness of Myth: a New Interpretation of Joseph Campbell’s Reception of C.G. Jung. New York: Continuum.
Sattāri, Jalāl. (2004/1383SH). Sāyeh Izout va shekarkhand-e shirin. Tehran: Markaz. Sattāri, Jalāl. (2008/1387SH). Ostoureh o ramz (Articles). Tehran: Soroush. Shamisā, Sirous. (2006/1385SH). Naqd-e adabi. 2nd ed. Tehran: Mitrā.
Vogler, Christopher. (2011/1390SH). Sākhtār-e ostoureh-i dar filmnāmeh (The Writer’s Journey: Mythic Structure for Writers). Tr. by Abbās Akbari. Tehran: Niloufar.
Voytilla, Stuart. (2011/1390SH). Ostoureh va sinemā: kashf-e sākhtār-e ostourehei dar 50 film-e farāmoush-nashodani (Myth and the movies discovering the mythic structure of 50 unforgettable films). With the introduction of Christopher Vogler. Tr. by Mohammad Gozar-ābādi. 2nd ed. Tehran: Hermes.
Yadollāhi Shāh-Rāh, Ro’yā. (2003/1392SH). “Takāmol shaksiyyat-e Vahhāb dar zamineh-ye ’eshgh dar dāstān-e khāneh-ye Edrisi-hā bar mabnā-ye olgou-yesafar-e ghahremān-e Joseph Campbell”. The Quarterly Journal of Naqd-e Adabi. Year 3. No. 24.
English source
Rensma, Ritske. 2009. The Innateness of Myth: a New Interpretation of