حباب خانه به دوش (طرحی نو در طبقه‌بندی عناصر مضمون‌ساز دیوان صائب)
محورهای موضوعی : اسطوره
غلامرضا حیدری
1
(دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور ـ مرکز تهران)
کلید واژه: مضمون, طبیعت, صائب, عناصر, اشعار,
چکیده مقاله :
صائب با هنر بی‌نظیر خویش، پیکرة شعر را با تار و پود مضمون و ایهام و تشبیه و استعاره و مراعات‌النظیر چنان درهم می‌بافد و می‌تند که هوش هر خواننده‌ای را از سر می‌برد، چنان‌که بی‌اختیار به ایجاز و اعجاز کلامی و مضمون‌پردازیِ شاعر اقرار می‌کند. در ذهن صائب، همه‌چیز و همه حالات و همة موجودات، دست‌مایة مضمون‌آفرینی است. او بر این باور از هر آنچه دیده و شنیده، مضمون تراشیده و آن را در هاله و طیفی از مضامین گوناگون و بکر و نامکرر بازسازی و بازپروری کرده و به خوانندة خود ارائه داده است.اشعار و ابیات صائب تنها در حیطة جفت‌های گردان سرگردان نیست، بلکه در دامنه و افقی وسیع پا از مرز دوتا بودن بیرون می‌نهد و تا افق پنج و شش عنصری هم پیش می‌رود. هدف در این مقاله، ارائة یک الگوی منظم و مرتب و منسجم و جامع، در مجموعه اشعار صائب به عنوان شاعر تمام‌عیارِ سبک هندی و نمونة بارز و شناخته‌شدة مضمون‌آفرینی است تا با سرمشق قراردادن این الگو، بتوان یک طرح و معیار کاملاً علمی برای طبقه‌بندی عناصرِ مضمون‌سازِ اشعار شاعران دیگر ارائه نمود.
Sāeb Tabrizi (1589-1660), is considered a famous Iranian poet who composed his poetry in Indian style. Also, Rhetorical figures, especially amphiboly, metaphor, simile and parallelism, have an important role in his poems and are means for creating brilliant new themes. This article tries to categorize these rhetorical figures in Sāeb's poetry and classify the themes presented in these rhetorical figures.
_||_