دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا بر بنیاد کهن‌نمونة نرینه روان (= آنیموس)
محورهای موضوعی : اسطوره
بهروز اتونی
1
(استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد قم)
کلید واژه: نرینه‌روان (= آنیموس), دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا, کهن‌نمونه, دبستان نقد اسطوره‌شناختی برون‌روانی, تصویرهای کهن نمونه‌ای,
چکیده مقاله :
پنج کهن‌نمونة "خود"، "سایه"، نرینه روان (= آنیموس)، مادینه روان (= آنیما) و نقاب از کهن‌نمونه‌های برجسته و بُنیادین یونگ است که کارکرد آنها در دبستان نقد اسطوره‌شناختی ژرفا برای گزارش و رمزگشایی اسطوره و حماسه‌های اسطوره‌ای بُنیادین و بی‌بَدیل می‌نماید.در کتاب‌های نقد ادبی این کهن‌نمونه‌ها در زیر دبستان‌های نقد اسطوره‌شناختی و روان‌شناختی می‌آید و در اندازة شناختگی (= تعریف) پایان می‌آید و هیچ‌گونه تحلیل و کارکردی از آنها در نقدهای اسطوره‌شناختی به‌دست داده نمی‌شود.ما، در این جُستار برای نخستین بار یکی از این کهن‌نمونه‌ها نامزد به نرینه‌روان (= آنیموس) را می‌گزاریم و کارکرد آن را در حماسه‌های اسطوره‌ای فراروی منتقدان ادبی می‌نهیم.در پایان، آنچه بایستة گفت می‌نماید آنست که گزارش و تحلیل ما از کهن‌نمونة نرینه‌روان (= آنیموس) بی‌پیشینه و نوآیین است.
According to Carl Gustav Jung, The Archetypal themes (like creation and death) and archetypal images (such as mountain and numbers) originate from basic archetypes. The self, the shadow, the anima, the animus, and persona are the main archetypes. In "mythological criticism of depth", it is necessary to use these archetypes for analyzing and decoding of myths. In literature and literary critical texts, they are not analyzed from mythological criticism point of view. In the present article, the author tries to study the function of one of these archetypes, namely, the animus, in the epic myths, especially Shāhnāmeh, from mythological criticism point of view.
آموزگار، ژاله. 1374. تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
اتونی، بهروز. 1389. «نگاره ماندالا، ریختار ساخت اسطوره، حماسة اسطوره‌ای و عرفان». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س 6. ش 21.
اسدی توسی. 1354. گرشاسب‌نامه. به اهتمام حبیب یغمایی. تهران: چاپ تهران.
ایرانشاه بن ابی‌الخیر. 1370. بهمن‌نامه. تهران: علمی و فرهنگی.
بولن، جین شینودا. 1386. نمادهای اسطوره‌ای و روان‌شناسی زنان. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
بیلسکر، ریچارد. 1387. اندیشه‌های یونگ. ترجمة حسین پاینده. تهران: آشیان.
روتون، کنت نولز. 1385. اسطوره. ترجمة ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: مرکز.
سرّامی، قدمعلی. 1383. از رنگ گل تا رنج خار. تهران: علمی و فرهنگی.
سیاسی، علی‌اکبر. 1354. نظریه‌های شخصیت. تهران: دانشگاه تهران.
شکرکن، حسین. 1385. مکتب‌های روان‌شناسی و نقد آن. تهران: سمت.
فردوسی. 1374. شاهنامه. به تصحیح ژول مُل. تهران: عطار.
فریدا، فوردهام. 1374. مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ. حسین یعقوب‌پور، تهران: اوجا.
گرین، ویلفرد. 1385. مبانی نقد ادبی. ترجمة فرزانه طاهری. تهران: نیلوفر.
واحد دوست، مهوش. 1389. رویکردهای علمی به اسطوره‌شناسی. تهران: سروش.
وارنر، الیزابت. 1385. اسطوره‌های رومی. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز.
یونگ، کارل گوستاو. 1369. خاطرات، رویا، اندیشه. ترجمة پروین فرامرزی. تهران: آستان قدس رضوی.
ـــــــــــــــــ . 1385. روح و زندگی. ترجمة لطیف صدقیانی. تهران: جامی.
ـــــــــــــــــ . 1386. انسان و سمبل‌هایش. تهران: جامی.
References
Āmoozgār, Zhāleh. (1995/1374H). Tarikh-e Asatiri-e Iran. Tehran: Samt.
Asadi Toosi. (1975/1354H). Garshāsp Nāmeh. With the efforts of Habib Yaghmayi. Tehran: Chap-e Tehran.
Bilsker, Richard. (2008/1387H). Andishe-hāye Yung (On Jung). Tr. by Hossein Payandeh. Tehran: Ashian.
Bolen, Jean Shinoda. (2007/1386H). Namād-hāye Ostooreyi va Ravān Shenāsi-e Zanān. Tehran: Roshangaran va Motale’at-e Zanan.
Ferdowsi. (1995/1374H). Shahnameh. Ed. by Julius von Mohl. Tehran: Attar.
Fordham, Frieda. (1995/1374H). Moqaddameh-ī bar Ravān shenāsi-e Yung (An Introduction to Jung’s Psychology). Tr. by Hossein Yaghub pour. Tehran: Ooja.
Guerin, Wilfred. (2006/1385H). Mabānie Naghd-e Adabi. Tr. by Farzaneh Taheri. Tehran: Niloofar.
Iranshah, Ibn Ab-al-kheir. (1991/1370H). Bahman Nāmeh. Tehran: Elmi va Farhangi.
Jung, Carl Gustav. (1970/1369H). Khāterāt, Roya, Andisheh (Memories, Dreams, Reflections) .Tr. by Parvin Faramarzi. Tehran: Astan-e Ghods-e Razavi.
--------. (2006/1385H). Rooh va Zendegi. Tr. by Latif Sadaghiani. Tehran: Jami.
--------. (2007/1386H). Ensān va Sambol-hāyash (Man and his Symbols). Tehran: Jami.
Ruthven, Kenneth Knowles. (2006/1385H). Ostureh (Myth). Tr. by Abolghasem Esmaeil pour. Tehran: Markaz.
Sarrāmi, Ghadam Ali. (2004/1383H). Az Rang-e Gol ta ranj-e khar. Tehran: Elmi va Farhangi.
Shekkar kan, Hossein. (2006/1385H). Maktab-hāye ravan shenasi va naghd-e ān. Tehran: Samt.
Siāsi, Ali Akbar. (1975/1354H). Nazariyyeh-hāye Shakhsiat. Tehran: Tehran University Press.
Warner, Elizabeth. (2006/1385H). Osture-hāye Roomi. Tr. by Abbas Mokhber. Tehran: Markaz.