تابوشکنی عرفا در فروع دین با توجه به متون عرفانی فارسی تا قرن هشتم (مطالعۀ موردیِ نماز، روزه)

محورهای موضوعی : اسطوره

رضا امینی ¹ , سیاوش حق‌جو ² , مسعود روحانی ³ , حسین حسن پور آلاشتی ⁴

1 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی(ادبیات عرفانی) دانشگاه بابلسر
2 - ـ دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
3 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
4 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران

تاریخ دریافت : 1399/04/31 تاریخ پذیرش : 1399/09/23 تاریخ انتشار : 1400/01/01

کلید واژه: نماز, متون عرفانی, روزه, تابوشکنی, فروع دین,

چکیده مقاله :

با ژرف‌نگری در متون عرفانی، در کنار رابطۀ مطیعانۀ عارف با حقّ، گونۀ دیگری از ارتباط وجود دارد که در گفتار و کردارشان مرزهای مقدّس نادیده انگاشته می‌شود که اجتماع این دو، تأمّل‌ برانگیز است. جستار حاضر با روش تحلیلی ـ توصیفی ضمن بیان اَشکال تابوشکنی‌ در نماز و روزه، در پی اثبات پیوند این تابوشکنی‌ها با دو شکل اصلاح خود و دیگری با اولویّت اصلاح خود یا تأدیب نفس است که در نهایت به اصلاح دیگری یا جامعه منجر می‌شود. همچنین تابوشکنی‌های دو مقولۀ مذکور در مقاله به شکل‌های انتخاب اُولی، مردم‌گریزی و تأدیب نفس و ... استخراج شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد گرچه شکستن ظاهر حریم مقدّسات، با وجود پایبند بودن عرفا به شریعت، از یک سو مخاطبان را دچار تناقض می‌کند، کارکردهایی همچون کشاندن انسان از مرتبۀ عادت و غفلت به آگاهی (معرفت) و تزکیۀ اخلاقی را در پی دارد که با گذر از ظاهر به باطن و معانی پوشیده در اشارات ایشان، قابل توجیه است؛ از دیگر سو نه تنها روش این بزرگان برای جامعه مُضر نیست، بلکه مبانی اخلاقی‌ ارائه می‌کند که انسان و جامعه را به جایگاهی اعتلا می‌بخشد که عبادت، شکلی از اخلاق و اخلاق شکلی از عبادت شده و موجب انضباط بیرونی و درونی می‌گردد.

چکیده انگلیسی:

An in-depth look at mystical texts reveals that besides the mystic's obedient relationship with the Truth, there is another kind of relationship in which the mystic's words and deeds ignore the sacred religious law; the existence of these two types of relationships together is worth considering. The present article, by using analytical-descriptive method, attempts to first express the forms of taboo-breaking in prayer and fasting, then seeks to prove the connection between these taboos-breaking with the two processes of correcting "self" and "other"; priority is given to "self-correction or self-discipline," which ultimately leads to "the correction of the other or society". The results of this study show that despite the mystics' adherence to the Sharia, breaking Islamic laws confuses the audience, but this removes man/woman from the level of habit and negligence and leads to knowledge and moral cultivation; the mystics' writings about the hidden secrets and the passage from the outward to the inward refer to this matter. Therefore, the method of these great men not only is not harmful to society, but also, it provides moral principles that raise man and society to a level in which worship is a form of morality and morality is a form of worship; and this process leads to external and internal discipline.   

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابوزید، نصر حامد. 1397. چنین گفت ابن‌عربی. ترجمۀ سیّدمحمّد راستگو. چ9. تهران: نی.

اسفراینی، نورالدین عبدالرحمان. 1383. کاشف‌الاسرار. به اهتمام هرمان لندلت. چ2. تهران: دانشگاه تهران.

انصاری، عبدالله‌بن ‌محمّد. 1349. رسائل جامع. تصحیح وحید دستگردی. چ3. تهران: فروغی.

ایزوتسو، توشهیکو. 1378. صوفیسم و تائوئیسم. ترجمۀ محمّدجواد گوهری. تهران: روزنه.

بقلی شیرازی، روزبهان. 1389. شرح شطحیّات. تصحیح هانری کربن. ترجمۀ محمّدعلی امیرمعزّی. چ6. تهران: طهوری.

بهبهانی، محمّدعلی‌بن علّامه وحید. 1391. خیراتیّه. ج1 و2. قم: انصاریان.

پانوف، میشل و میشل پرن. 1384. فرهنگ مردم‌شناسی. ترجمۀ اصغر عسکری خانقاه. چ2. تهران: سمت.

جابری، سیّدناصر و علی‌اصغر قهرمانی. 1394. «شطح و شیوۀ بیان آن در مثنوی». مجلّۀ شعرپژوهی دانشگاه شیراز. دورۀ8. ش1. صص62-41.

جرجانی، میرسیّدشریف. 1377. تعریفات. ترجمۀ حسن سیّدعرب و سیما نوربخش. تهران: فروزان.

خرقانی، ابوالحسن. 1363. نورالعلم. به کوشش عبدالرفیع حقیقت. چ2. تهران: بهجت.

خیالی، احمد. 1397. «انعکاس عنصر برجستۀ تابو و توتم در منطق‌الطّیر عطار نیشابوری». فصلنامۀ علمی ـ تخصّصی شفای دل. دورۀ1. ش1. صص59-29.

راسل، برتراند. 1345. اخلاق تابو، جهانی که من می‌شناسم. ترجمۀ روح‌الله عباسی. تهران: امیرکبیر.

رشاد، محمّد. 1352. خفیف شیرازی. تهران: اندیشه.

سرّاج طوسی، ابونصر. 1388. اللّمع فی التّصوّف. تصحیح رینولد آلن نیکلسون. ترجمۀ مهدی محبّتی. چ2. تهران: اساطیر.

سلّمی، ابوعبدالرّحمان. 1389. تاریخ‌الصّوفیه. تألیف و ترجمۀ غزال مهاجری‌زاده. تهران: طهوری.

سلیمانیان، حمیدرضا. 1391. «بررسی نماز در قرائت‌های عرفانی ادبیات فارسی». فصلنامۀ ادبیات دینی. دورۀ1. ش1. صص196-175.

ــــــــــــــــــ . 1395. «پیوند و همگرایی آموزه‌های اسلامی با تعالیم عرفانی در حوزۀ نماز». نشریۀ ادب و زبان. دورۀ19. ش40. صص137-115.

سمنانی، علاءالدوله. 1378. چهل مجلس. به اهتمام عبدالرفیع حقیقت. تهران: اساطیر.

سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم. 1382. حدیقة الحقیقة و شریعة الطّریقة. تصحیح مریم حسینی. تهران: نشر دانشگاهی.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . 1391. دیوان. تصحیح محمّدحسن فروزانفر و پرویز بابایی. چ4. تهران: آزادمهر.

سهروردی، شهاب‌الدّین. 1393. عوارف‌المعارف. ترجمۀ ابومنصور اسماعیل‌بن عبد‌المؤمن اصفهانی. چ5. تهران: علمی و  فرهنگی.

شبستری، محمودبن عبدالکریم. 1354. کنزالحقایق. به اهتمام میرزا آقا مهاجر. تهران: علمی.

شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا. 1386. قلندریّه در تاریخ. تهران: سخن.

شمس تبریزی، محمّدبن‌علی. 1392. مقالات. ویراستۀ محمّدعلی موحّد. چ5. تهران: خوارزمی.

شیرازی، رکن‌الدین یحیی‌بن جنید. 1363. سیرت ابوعبدالله ابن‌خفیف شیرازی. ترجمۀ رکن‌الدّین یحیی‌بن جنید شیرازی. تهران: بابک.

طاهری، نجمه. 1392. «بررسی انواع تابوشکنی و دلایل اصلی آن‌ها در غزلیّات شمس». هشتمین همایش بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی ایران دانشگاه زنجان. دورة8. صص 20-1.

عبادی، قطب‌الدّین. 1368. صوفی‌نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: علمی.

عراقی، فخرالدین. 1390. دیوان. تصحیح علی‌اصغر طاهری. تهران: داریوش. 

عطّار نیشابوری، فریدالدّین ابوحامد. 1383. تذکرةالاوّلیاء. به کوشش محمّد استعلامی. ج1 و2. چ16. تهران: زوّار.

ــــــــــــــــــــــــــــــــ . 1363. سی‌فصل. تصحیح احمد خوشنویس عماد. تهران: سنایی.

عین‌القضات همدانی. 1373. تمهیدات. تصحیح عفیف عسیران. چ4. تهران: منوچهری.

ـــــــــــــــــ . 1362. نامه‌ها. به اهتمام علی‌نقی منزوی و عفیف عسیران. ج1-3. چ2. تهران: زوّار.

فروید، زیگموند. 1349. توتم و تابو. ترجمۀ محمّدعلی خنجی. چ2. تهران: طهوری.

فرهی فرهنگ و سهیلا موسوی سیرجانی. 1396. «انسان در جهان‌بینی شمس تبریزی». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س13. ش47. صص 244-197.

فریزر، جیمز. 1383. شاخة زرّین. ترجمۀ کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.

قشیری، عبدالکریم‌بن‌ هوازن. 1385. رسالۀ قشیریّه. ترجمۀ ابوعلی حسن‌بن احمد عثمانی. تهران: علمی و فرهنگی.

کربن، هانری. 1395. تخیّل خلّاق. ترجمۀ انشاءالله رحمتی. چ3. تهران: جامی.

مبلّغی آبادانی، عبدالله. 1376. تاریخ صوفی و صوفیگری. قم: حر.

محمّدبن منّور. 1389. اسرارالتوحید فی مقامات‌ الشیخ ابی‌سعید. تصحیح احمد بهمنیار. تهران: دنیای کتاب.

محمودبن عثمان. 1358. فردوس‌المرشدیة فی اسرار‌الصّمدیة. به کوشش ایرج افشار. چ2. تهران: طهوری.

مستملی بخاری، ابوابراهیم اسماعیل‌بن محمّد. 1363. شرح التّعرّف لمذهب‌ التّصوّف. تصحیح محمّد روشن. تهران: اساطیر.

مصاحب، غلامحسین. 1381. دائرةالمعارف اسلامی. ج5. چ3. تهران: امیرکبیر.

مولوی، جلال‌الدّین محمّد. 1394. فیه مافیه. تصحیح و حواشی بدیع‌الزّمان فروزانفر. چ6. تهران: آگاه.

ــــــــــــــــــــ . 1374. کلیّات شمس تبریزی. تصحیح محمّد عبّاسی. چ2. تهران: طلوع.

ـــــــــــــــــــــ . 1373. مثنوی معنوی. تصحیح رینولد آلن نیکلسون. ج1 و2. تهران: پوریا.

میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1371. کشف‌الاسرار فی عدّةالأبرار. به اهتمام علی‌اصغر حکمت. ج1 تا10. چ5. تهران: امیرکبیر.

مینوی، مجتبی. 1372. احوال و اقوال ابوالحسن خرقانی. چ5. تهران: طهوری.

نسفی، عزیزالدّین. 1362. الانسان الکامل. تصحیح ماریژان موله. تهران: طهوری.

ولد، بهاءالدین محمّد. 1376الف. انتهانامه. تصحیح محمّدعلی خزانه دارلو. تهران: روزنه.

ـــــــــــــــــــ . 1376ب. ولدنامه. تصحیح جلال‌الدّین همایی. تهران: هما.

هاشمی، ایّوب. 1385. «نماز در آیینۀ متون عرفانی ادب فارسی». فصلنامۀ مربیان. ش20. صص 52-42.

هجویری، علی‌بن عثمان. 1380. کشف‌المحجوب. تصحیح ژوکوفسکی با مقدّمۀ قاسم انصاری. چ7. تهران: طهوری.

هروی، نجیب. 1369. در شبستان عرفان. تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: گفتار.

ـــــــــــــ . 1362. نامه‌ها. به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران. چ2. تهران: زوّار.

یعقوبی، پارسا. 1386. «آشنایی با تابوشکنی ادبی و سیر آن در ادبیات کلاسیک پارسی». مجلۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دورۀ58. ش3. صص116-99.

ــــــــــــــ . 1385. «تابوشکنی در عرفان». پایان‌نامه دکتری دانشگاه تهران.

ــــــــــــــ . 1390. «تابوشکنی در متون عرفانی». مجلّۀ مطالعات عرفانی دانشگاه کاشان. دورۀ16. ش14. صص 216-199.

یلمه‌ها، احمدرضا. 1387. «تجلّی روزه در متون عرفانی». فصلنامۀ ادیان و عرفان. دورة6. ش24. صص189-175.

یوسف‌پور، محمّدکاظم و محسن بتاب. 1389. «ساختار دیالکتیکی روزه در متون عرفانی». پژوهش‌نامۀ گوهر گویا. دورۀ4. ش4. صص178-157

نجفی، مریم و حسین یزدانی 1379. «آداب مکالمة انسان با خدا بر اساس مدل ارتباطی دیوید برلو و نظریة یا کوبسن». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س13. ش50. صص 293-267.

 

Abū-Zeyd, Nāsr Hāmed. (2019/1397SH). Čonīn Goft Ebne Ārabī. Tr. by Seyyed-mohammad Rāstgū. 9^th ed. Tehrān: Ney.

Ansārī, Abdo al-llāh Ebne Mohammad. (1971/1349SH). Rasā'ele Jāme. Ed. by Vahīd Dast-gerdī. 3^rd ed. Tehrān: Forūqī.

Arāqī, Faxro al-ddīn. (2012/1390SH). Dīvān. Ed. by Alī Asqar Tāherī. Tehrān: Dāryūš.

Attār Neyšābūrī, Farīdo al-ddīn Abū Hāmed Mohammad Ebne Abūbakr. (1985/1363SH). Sī-fasl. Ed. by Ahmad Xoš-nevīs Emād. Tehrān: Sanāyī.

Attār Neyšābūrī, Farīdo al-ddīn Abū Hāmed Mohammad Ebne Abūbakr. (2005/1383SH). Tazkerat al-owlīyā. With the Effort of Mohammad Este'lāmī. 1^st & 2^nd Vol. 16^th ed. Tehrān: Zavvār.

Baqlī Šīrāzī, Rūzbahān. (2011/1389SH). Šarhe Šathīyāt. Ed. by Henry Corbin. Tr. by Mohammad-alī Amīr Mo'ezzī. 6^th ed. Tehrān: Tahūrī.

Behbahānī, Mohammad-alī Ebne Allāme Vahīd. (2013/1391SH). Xeyrātīye. 2^nd Vol. Qom: Ansārīyān.

Corbin, Henry. (2017/1395SH). Taxayyole Xallāq dar Erfān Ebne Arabī (Creative Imagination in the Sufism of Ibn 'Arabi). Tr. by Enšā al-llāh Rahmatī. 3^th ed. Tehrān: Jāmī.

Duhigg, Charles. (2013/1393SH). Qodrate Ādat (Power of habit: why we do what we do in life and business). Tr. by Mostafā Tarsakī and Ma'sūme Sābet. 1^st Vol. Tehrān: Novīn.

Ebādī, Qotbo al-ddīn Ardešīr. (1990/1368SH). Sūfī-nāme. Ed. by Qolām-hoseyn Yūsefī. Tehrān: Elmī.

Esfarāyenī, Nūro al-ddīn Abdo al-rahmān. (2005/1383SH). Kāšefo al-asrār. With the effort of Herman Landolt. 2^nd ed. Tehrān: University of Tehran.

Farahī, Farhang and Soheylā Mosavī Sīrjānī. (2018/1396SH). “Ensān dar Jahān-bīnī-ye Šamse Tabrīzī”. Quarterly Journal of Mytho- Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehran Branch. 13^th Year. No. 47. Pp. 197-224.

Fraser, James Baillie. (2005/1383SH). Šāxe-ye Zarrīn (the golden bough). Tr. by Kāzam Fīrūz-mand. Tehrān: Āgāh.

Freud, Sigmund. (1971/1349SH). Totem va Tābū (Totem and tabu). Tr. by Mohammad-alī Xanjī. 2^nd ed. Tehrān: Tahūrī.

Hamedānī Eyno al-qozāt. (1984/1362SH). Nāmehā. With the effort of Alī-naqī Monzavī and Afīf Asīrān. 1^st and 3^rd Vol. 2^nd ed. Tehrān: Zavvār.

Hamedānī Eyno al-qozāt. (1995/1373SH). Tamhīdāt. Ed. by Afīf Asīrān. 4^th ed. Tehrān: Manūčehrī.

Hāšemī, Ayyūb. (2007/1385SH). “Namāz dar Āyīne-ye Motūne Erfānī-ye Adabe Fārsī”. Quarterly Journal of Morabbiyan. No. 20. Pp. 42-52.

Heravī, Najīb. (1991/1369SH). dar Šabestāne Erfān. Ed. by Najīb Māyel Heravī. Tehrān: Goftār.

Heravī, Najīb. (1991/1369SH). Nāmehā. With the Effort of Alī-naqī Monzavī and Afīf Asīrān. 2^nd ed. Tehrān: Zavvār.

Hojvīrī, Alī Ebne Osmān. (2002/1380SH). Kašfo al-mahjūb. Ed. by Zhukovskii bā Moqaddame-ye Qāsem Ansārī. 7^th ed. Tehrān: Tahūrī.

Holy Qor’ān.

Izutsu, Toshihiko. (2000/1378SH). Sūfīsm va Tā'o'īsm (Sufism and Taoism: a comparative study of key philosophical concepts). Tr. by Mohammad-javād Gowharī. Tehrān: Rowzane.

Jāberī, Seyyed-nāser and Qahramānī, Alī-asqar. (2016/1394SH). “Šath va Šīve-ye Bayāne ān dar Masnavī”. Journal of Poetry Research, Shiraz University. 8^th Year. No. 1. Pp. 41-62.

Jorjānī, Mīr-seyyed Šarīf. (1999/1377SH). Ta'rīfāt. Tr. by Hasan Seyyed-arab and Sīmā Nūr-baxš. Tehrān: Forūzān.

Mahmūd Ebne Osmān. (1980/1358SH). Ferdowso al-moršedīyeh fī Asrāro al-ssamadīyeh. With the Effort of Īraj Afšār. 2^nd ed. Tehrān: Tahūrī.

Meybodī, Abo al-fazl Rašīdo al-ddīn. (1993/1371SH). Kašfo al-asrār fī Oddato al-abrār. With the effort by Alī Asqar Hekmat. 1^st and 3^rd Vol. 5^th ed. Tehrān: Amīr-kabīr.

Mīhanī, Mohammad Ebne Monavvar. (2011/1389SH). Asrāro al-towhīd fī Maqāmāt al-šeyx Abī Bahman-yār. Tehrān: Ketāb.

Mīnavī, Mojtabā. (1994/1372SH). Ahvāl va Aqvāle abo al-hasan Xaraqānī. 5^th ed. Tehrān: Tahūrī.

Moballeqī Ābādānī, Abdo al-llāh. (1998/1376SH). Tārixe Sūfī va Sūfī-garī. 1^st Vol. Qom: Hor.

Mohammad Ebne Monavvar. (2011/1389SH). Asrāro al-towhīd fī Maqāmāt al-šeyx Abī Sa'īd. Ed. by Ahmad Bahman-yār. Tehrān: Donyā-ye Ketāb.

Mosāheb, Qolām-hoseyn. (2003/1381SH). Dāyerato al-ma’ārefe Eslāmī. 5^th Vol. 3^rd ed. Tehrān: Amīr-kabīr.

Mostamelī Boxārī, Abū Ebrāhīm Esmā’īl Ebne Mohammad. (1985/1363SH). Šarh al-ta’arrof lemazhabe al-ttasavvof. Ed. by Mohammad Rowšan. 1^st-2^nd Vol. Tehrān: Asātīr.

Mowlavī, Jalālo al-ddīn Mohammad. (2016/1394SH). Fīhe mā fī. Edition and Explanation by Badī’o al-zamān Forūzān-far. 6^th ed. Tehrān: Āgāh.

Mowlavī, Jalālo al-ddīn Mohammad. (1996/1374SH). Kollīyāte Šamse Tabrīzī. Ed. by Mohammad Abbāsī. 2^nd ed. Tehrān: Tolū.

Mowlavī, Jalālo al-ddīn Mohammad. (1995/1373SH). Masnavī-ye Ma'navī. Ed. by Reynold Alleyne Nicholson. 1^st-2^nd Vol. Tehrān: Pūrīyā.

Najafī, Maryam and Yazdānī, Hasan. (2019/1397SH). "Ādābe Mokāleme-ye Ensān bā Xodā, bar Asāse Modele Ertebātī-ye David Berlow va Nazarīye-ye Jacobsen". Quarterly Journal of Mytho- Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehran Branch. 14^th Year. No. 50. Pp. 267-293.

Nasafī, Azīzo al-ddīn. (1984/1362SH). al-ensāne al-kāmel. Ed. by Marijan Mole. Tehrān: Tahūrī.

Panoff, Michel and Perin, Michel. (2006/1384SH). Farhang Mardom-šenāsī (Dictionnaire de l'ethnologie). Tr. by Asqar Askarī Xānqāh. 2^nd ed. Tehrān: Samt.

Qošīrī, Abdo al-karīm Ebne Havāzen. (2007/1385SH). Resāle-ye Qošīrīye. Tr. by Abū Alī Hasan Ebne Ahmad Osmānī. Tehrān: Elmī va Farhangī.

Rašād, Mohammad. (1974/1352SH). Xafīf Šīrāzī. Tehrān: Andiše.

Russell, Bertrand. (1967/1345SH). Axlāqe Tābū, Jahānī ke Man Mišenāsam (Taboo ethics, the world I know). Tr. by Rūho al-llāh Abbāsī. Tehrān: Amīr-kabīr.

Sanāyī, Abo al-majd majdūd Ebne Ādam. (2013/1391SH). Dīvān. Ed. by Mohammad-hasan Forūzān-far and Parvīz Bābāyī. 4^th ed. Tehrān: Āzād-mehr.

Sanāyī, Abo al-majd majdūd Ebne Ādam. (2004/1391SH). Hadīqato al-haqīqat va Šarīato al-tarīqat. Ed. by Maryam Hoseynī. Tehrān: Našre Dāneš-gāhī.

Semnānī, Ala'o al-ddowle. (2000/1378SH). Čehel Majles. With the effort of Abdo al-rafī'e Haqīqat. Tehrān: Asātīr.

Serrāj Tūsī, Abū-nasr. (2010/1388SH). Al-lloma’e fī al-tasavvof. Ed. by Reynold Alleyne Nicholson. Tr. by Mahdī Mohabbatī. Tehrān: Asātīr.

Sohravardī, Šahābo al-ddīn. (2015/1393SH). Avārefo al-ma’āref. Tr. by Abū Mansūr Esmā'īl Ebne Abdo al-mo’men Esfahānī. 5^th ed. Tehrān: Elmī va Farhangī

Soleymānī-yān, Hamīd-rezā. (2013/1391SH). “Barrasī-ye Namāz dar Qerā'athā-ye Erfānī-ye Adabīyyāte Fārsī”. Quarterly Journal of Religious Literature. 1^st Year. No. 1. Pp. 175-196.

Soleymānī-yān, Hamīd-rezā. (2017/1395SH). “Peyvand and Ham-gerāyī Amūzehā-ye Eslāmī bā Ta'ālīme Erfānī dar Howze-ye Namāz”. Journal of Literature and Language. 19^th Year. No. 40. Pp. 115-137.

Sollamī, Abu Abdo al-rahmān. (2011/1389SH). Tārīxo al-Sūfīye. Compiled and translated by Qazāl Mohājerī-zāde. Tehrān: Tahūrī.

Šabestarī, Mahmūd Ebne Abdo al-karīm. (1935/1354AM). Kanzo al-Haqāyeq. With the effort of Mīrzā Āqā Mohājer. Tehrān: Elmī.

Šafī’ī Kadkanī, Mohammad-rezā. (2008/1386SH). Qalandarī-ye dar Tārīx. Tehrān: Soxan.

Šamse Tabrīzī, Mohammad Ebne Alī. (2014/1392SH). Maqālāt. Ed. by Mohammad-alī Movahhed. Tehrān: Xārazmī.

Šīrāzī, Rokno al-ddīn Yahyā Ebne Joneyd. (1985/1363SH). Sīrate Abū Abdo al-llāh Ebne Xafīfe Šīrāzī. Tr. by Rokno al-ddīn Yahyā Ebne Joneyd Šīrāzī. Tehrān: Bābak.

Tāherī, Najme. (2014/1392SH). “Barrasī-ye Anvā'e Tābū-šekanī va Dalāyele Aslī-ye Ānhā Dar Qazalīyāte Šams”. The 8th International Conference of the Iranian Persian Language and Literature Promotion Association.

Valad Bahā'o al-ddīn Mohammad. (1998/1376SH). Entehā-nāme. Ed. by Mohammad-alī Xazāne-dār-lū. Tehrān: Rowzane.

Valad Bahā'o al-ddīn Mohammad. (1998/1376SH). Valad-nāme. Ed. by Jalālo al-ddīn Homāyī. Tehrān: Homā.

Xaraqānī, Abo al-hasan, Alī Ebne Ahmad. (1985/1369SH). Nūro al-elm. With the effort of Abdo al-rafī'e Haqīqat. 2^nd ed. Tehrān: Behjat.

Xīyālī, Ahmad. (2019/1397SH). “En'ekāse Onsore Barjaste-ye Tābū va Tūtem dar Manteqo al-tteyre Attāre Neyšabūrī”. Quarterly Journal of Elmi-taxassosī-ye Šafāye Del. 1^st Year. No. 1. Pp. 29-59.

Ya'qūbī, Pārsā. (2008/1386SH). “Ašnāyi bā Tābū-šekanī-ye Adabī va Seyre ān dar Adabīyyāte Kelāsīke Pārsī”. Journal of literature faculty of Tehran University. 58^th Year. No. 3. Pp. 99-116.

Ya'qūbī, Pārsā. (2007/139085SH). “Tābū-šekanī dar Erfān”. Motāle’āte Erfānī-ye Kāšān. PhD Thesis, University of Tehran.

Ya'qūbī, Pārsā. (2012/1390/SH). “Tābū-šekanī Dar Motūne Erfānī”. Journal of Mystical Studies, Kashan University. 16^th Year. No. 14. Pp. 199-216.

Yolmehā, Ahmad-rezā. (2009/1387SH). “Tajallī-ye Rūze dar Motūne Erfānī”. Quarterly Journal of Religions and Mysticism. 6^th Year. No. 24. Pp. 175-189.

Yūsef-pūr, Mohammad-kāzem and Betāb, Mohsen. (2011/1389SH). “Sāxtāre Diyālektīkī-ye Rūze dar Motūne Erfānī”. Researches in Mystical Literature (Gowhare Gūyā). 4^th Year. No. 4. Pp. 157-178.