سفر قهرمانی مؤنث در رمان عادت می‌کنیم زویا پیرزاد براساس نظریه مورین مرداک

محورهای موضوعی : اسطوره

مریم اسمعلی پور ¹

1 - دانش‌آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد

تاریخ دریافت : 1397/06/05 تاریخ پذیرش : 1397/06/05 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: رمان, آتنا, زویا پیرزاد, عادت می‌کنیم, مرداک,

چکیده مقاله :

رمان عادت می‌کنیم زویا پیرزاد، یکی از تأثیرگذارترین رمان‌های معاصر ادبیات فارسی است. شخصیت کلیدی و مهم این رمان، زنی به نام آرزو است که در زندگی با سختی‌ها و دغدغه‌های فراوان دست و پنجه نرم می‌کند. زندگی آرزو از نگاه سفر قهرمانی زن، با الگوی مورین مرداک پیوند دارد. این الگو ده مرحلۀ جدایی از زنانگی، همذات‌پنداری با مردان، امتحانات دشوار، آرزوی موهوم موفقیّت، نه گفتن زنانِ قوی، سفر به سرزمین تاریک روح، میل شدید برای پیوند دوباره با زنانگی، شفای شکاف روحی بین دختر و مادر، یافتن مرد مهربان درون و فراسوی دوگانگی را شامل می‌شود. مقالۀ حاضر، رمان عادت می‌کنیم زویا پیرزاد را براساس مراحل مختلف الگوی مرداک بررسی کرده و نشان می‌دهد این الگو برای خوانش رمان‌هایی مناسب است که کهن‌الگوی آتنا غالب بر رفتار، کنش و شخصیت زن ـ قهرمان آن باشد.

چکیده انگلیسی:

Adat mikonim (We'll Get Used to It) by Zoya Pirzad is one of the most influential Persian contemporary novels. The key character of the novel is a woman called Arezo, who is struggling with many hardships in life. The Arezo's life follows Maureen Murdock's pattern of the heroine's journey. This ten-step pattern is as follows: Heroine separation from the feminine, identification with the masculine and gathering of allies, road or trials and meeting ogres and dragons, experiencing the boon of success, awakening to feelings of spiritual aridity/death, initiation and descent to goddess, yearning to reconnect with the feminine, healing the mother/daughter split, healing the wounded masculine within, integrating the masculine and feminine. The present article studies Zoya Pirzad's novel, Adat mikonim, based on various stages of Murdock's pattern, and shows that this pattern is suitable for analyzing novels that Athena archetype is dominant in behavior and personality of their heroines.

منابع و مأخذ:

کتابنامه

استس، کلاریسا پینکولا. 1394. زنانی که با گرگ‌ها می‌دوند: افسانه‌ها و قصه‌هایی دربارۀ کهن‌الگوی زن وحشی. ترجمۀ سیمین موحّد. چاپ10. پیکان: تهران.

اسنفورد، جان 1393. یار پنهان. ترجمۀ فیروز نیوندی. چ7. تهران: افکار.

الیاده، میرچا. 1387. مقدس و نامقدس. ترجمۀ نصرالله زنگویی. چ1. تهران: سروش.

بتلهایم، برونو. 1384. کودکان به قصّه نیاز دارند. ترجمۀ کمال بهروزکیا. چ1. تهران: افکار.

بلای، رابرت. 1384. مرد مرد. ترجمۀ فریدون معتمدی. چ1. تهران: مروارید.

بولن، جین شینودا. 1384. نمادهای اسطوره‌ای و روان‌شناسی زنان. ترجمۀ آذر یوسفی. چ3. تهران: روشن‌گران و مطالعات زنان.

پیرزاد، زویا. 1383. عادت می‌کنیم. تهران: مرکز.

پیرزادنیا، مینا و زهرا مرتضایی. 1394. «سیمای ظاهری زن در دیگر کنیزهایتان نیستم و عادت می‌کنیم». فصلنامة مطالعات ادبیات تطبیقی. س9. ش36. صص26-9.

جانسون. رابرت الکس. 1392. عقدۀ مادر و روابط زن و مرد. ترجمۀ تورج رضا بنی صدر. چ2. تهران: لیوسا.

حیدری، فاطمه و سهیلا بهرامیان. 1386. «زنان سلطه و تسلیم در آثار زویا پیرزاد‌نیا». اندیشه‌های ادبی. س2. ش6. صص145-125.

سعیدی، نسرین و نرگس محمدی‌پور. 1394. «اسطوره و بازتاب آن در روان‌شناسی زنان و علت رویکرد منفی ایزدبانوان و زنان حماسه‌ساز». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. س11. ش39. صص 159-123.

ژیران، فلیکس. 1385. اساطیر یونان. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل‌پور. چ3. تهران: کاروان.

طاهری، قدرت‌الله و فاطمه لطفیان امیردهی. 1395. «تحلیل جلوه‌های خودآگاهی زنانه در شخصیت‌محوری رمان عادت می‌کنیم». ادبیات پارسی معاصر. س6. ش4. صص116-95.

عظیمی، زهرا و جمال‌الدین مرتضوی. 1394. «بررسی دغدغه‌ها و مشکلات زنان در آثار «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» و «عادت می‌کنیم» زویا پیرزاد». مطالعات نقد ادبی. ش39. صص137- 113.

فرای، نورتروپ. 1384. صحیفه‌های زمینی. ترجمۀ هوشنگ رهنما. چ1. تهران: هرمس.

فریزر، جیمز جرج. 1383. شاخۀ زرین: پژوهشی در جادو و دین. ترجمۀ کاظم فیروزمند. چ1. تهران: آگاه.

کل حسینی، فاطمه. 1386. «زویا پیرزاد و عادت می‌کنیم». ادبیات داستانی. ش108. صص 99-96.

کمبل، جوزف. 1394. قهرمان هزار چهره. ترجمه شادی خسروپناه. چ6. مشهد: گل آفتاب.

گریمال، پیر. 1341. فرهنگ اساطیر یونان و روم. ج1-2. ترجمۀ احمد بهمنش. چ2. تهران: امیرکبیر.

محمودی بختیاری، بهروز و فرشید کردمافی و نرجس فرشی جلالی. 1393. «سفر قهرمانی مؤنث در سه فیلمنامه از بهرام بیضایی: مطالعه تطبیقی سه فیلمنامه سگ‌کشی. آشغال و حقایق درباره لیلا ادریس در چارچوب نظریه مورین مرداک». زن در فرهنگ و هنر. س6. ش2. صص166- 149.

مرداک، مورین. 1393. ژرفای زن بودن. ترجمۀ سیمین موحّد. چ3. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.

مورنو، آنتونیو. 1393. یونگ و خدایان و انسان مدرن. ترجمه داریوش مهرجویی. چ4. تهران: مرکز.

نیکوبخت، ناصر و دیگران. 1391. «روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد». نقد ادبی. شمارۀ 18. صص 152-119.

یونگ، کارل گوستاو .1387. انسان و سمبول‌هایش. ترجمۀ محمود سلطانیه. چ6. تهران: جامی.

ــــــــــــــــــ .1373. روان‌شناسی و کیمیاگری. ترجمۀ پروین فرامرزی .چ1. مشهد: آستان قدس رضوی.

 

English sources

Samuels, Andrew, (2005), Jung and Post-Jungian, New York: Routledge.

 

 

 

 

 

 

 

English sources

Samuels, Andrew, (2005), Jung and Post-Jungian, New York: Routledge.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

References

Azīmī, Zahrā and Jamāl al-dīn Mortazavī. (2015/1394SH). “Barresī-ye daqdaqe-hā va moškelāt-e Zanān dar āsār-e čerāq-hā rā man Xāmūš mikonam” va “ādat mīkonīm-e” zoyā pīrzād”. Motāle’āt-e Naqd-e Adabī. No. 39. Pp.113-137.

Bettelheim, Bruno. (1995/1384SH). Kūdakān be qesse niyāz dārand (‎The uses of enchantment). Tr. By  Kamāl Behrozkiyā. 1^st ed. Tehrān: Afkār.

Bly, Robert. (1995/1384SH). Mard mard (‎Iron John. a book about men). Tr. By  Fereydūn Mo’tamedī. 1^st ed. Tehrān: Morvārīd.

Bolen, Jean Shinoda. (1995/1384SH), Nemādha-ye ostūreī va ravān-šenāsī-ye zanān (Goddesses in everywoman: a new psychology of women). Tr. by Āzar Yūsefī. 3^rd ed. Tehrān: Rošangarān v Motāle’āt-e Zanān.

Campbell, Joseph. (2015/1394SH). Qahremān-e hezār čehre (the hero with a thousand faces). Tr. by Šādī Xosrow Panāh. 6^th ed. Mašhad: Gol-e Āftāb.

Eliade, Mircea. (2008/1387SH). Moqaddas va nāmoqaddas(The sacred and the profane; the nature of religion).  Tr. By  Nasrollāh Zangūeī. 1^st ed. Tehrān:  Sorūš.

Esenford, Jan. (2016/1393SH). Yar-e Penhān ‎)The invisible partners(. Tr. By  Fīrūz Nīvandī. 7^th ed. Tehrān: Afkār.

Estes, Clarissa Pinkola. (2015/1394SH). Zananīke ba gorg-hā mīdavand: Afsane-hā v qesse-hāeī darbāre-ye kohan-olgū-ye zan-e vahšī )Women who run with the wolves: myths and stories of the wild woman archetype(.  Tr. By Sīmīn Movahed. 10^th ed. Tehrān: Peykān.

Frazer, James George. (2004/1383SH). Šāxe-ye zarrīn: pažūhešī dar jādū va dīn (The golden bough: a study in religion and magic). Tr. By Kāzem Fīrūzvand. 1^st ed. Tehrān: Āgāh.

Frye, Northrop. (1995/1384SH). Sahīfe-hā-yeh zamīnī The secular scripture). Tr. By  Hūšang Rahnamā. 1^st ed. Tehrān: Hermes.

Gerimal. Pierre. (1962/1341SH).  Farhang-e asātīr-e yūnān va rūm (Dictionnaire de la mythologic Grecque et Romaine). Tr. By Ahmad Behmaneš. 2^nd ed. Tehrān: Amīrkabīr.

Guirand, Felix.  (2006/1385SH). Asātīr-e Yūnān (the myths of Greece). Tr. By  Abolqāsem Esmā’īl Pūr. 3^rd ed. Tehrān: Kārevān.

Heydarī, Fāteme and Soheilā Bahrāmiyān. (2007/1386SH). “zanān solte va taslīm dar āsār-e zoyā pīizād-Niyā”. Andīše-hā-ye Adabī. 2year. No.6. Pp. 125-145.

Janson, Robert Alex. (2013/1392 SH). Oqde-ye mādar va ravābet-e  zan va mard. Tr. By Tūraj Rezā Banīsadr. 2^nd ed. Tehrān: Līyūsā.

Jung, Carl Gustav. (1373). Ravān-šenāsī va kīmīyagarī (Psychology and alchemy). Tr. by Parvīn Farāmarzī. 1^st ed. Mašhad: Āstān-e Qods-e Razavī.

______________. (2008/1387SH). Ensān va sambol-hā-yaš (Man and his symbols). Tr. by Mahmūd Soltānīye. 6^th ed. Tehrān: Jāmī.

Kal Hosseniī, Fāteme. (2007/1386SH). “"Zoyā pīrzād va ādat mīkonīm”. Adabiyāt-e Dāstānī. No. 108. Pp. 99-96.

Mahmūdī Baxtīyārī, Behrūz etal.(2014/ 1393 SH). “safar-e qahremānī mo’anas dar fīlm-nāme az bahrām beyzāeī: motale’e-ye tatbīqī-ye se fīlm -nāme-ye sag košī, āšqal  va haqāyeq dar bāre-ye Leilā  edrīs dar čarčūb-e nazarīye-ye morīn mardāk”. Zan dar farhang va Honar. 6 year. No2.Pp 149-166.

Moreno, Antonio. (2014/1393SH). Jūng, xodāyān va ensān-e modern (Jung, gods). Tr. by Dārīyūš Mehrjūeī. 4^th ed. Tehrān: Markaz.

 Murdock, Maureen. (2014/1393SH). Žarfā-ye zan būdan (The heroine’s journey). Tr. by Sīmīn Movvahed. 3^rd ed. Tehrān: Bonyāde  Farhang-e Zendegī.

Nīkūbaxt, Nāser et al. (2012/1391SH). “Ravand-e takvīn-e sabk-e zanāne dar āsār-e zoyā pīrzād”. Naqd-e Adabī. No. 18. Pp.152-119.

Pīrzād, Ro’yā. (1994/1383SH). Ādat mīkonīm. Tehrān: Markaz.

Pīrzād Niyā, Mīnā, and Zahrā Mortezāeī. (2015 /1394SH). “Sīmā-ye zāherī-ye zan dar kanīz-hā-yetān nīstīm va ādt mīkonīm”. Fasl-nāme-ye Motāle’āt-e Adabīyāt-e tatbīqī.9 year. No. 36.Pp.9-26.

Tāhereī Godratollāh and fāteme lotfīyān Amīrdehi. (2016/1395SH). “Tahlil-e jelve-hā-ye xowd-āgāhī-ye zanān dar Šaxsīyat-e mehvarī-ye romān-e ādat mīkonīm”. Adabīyat-e pārsī-ye Mo'āser. 6year.No .4.Pp.95-116.

Sa’īdī, Nasrīn & Narges Mohammadīpūr. (2015/1394SH), “Myths and Reflections on Women's Psychology and the Reason for the Negative Approach to Idolaters and Women of the Epic”. Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehran Branch.  Year 11, No. 39. Pp. 123- 159.