تحلیل شخصیت از خود فراروندۀ کیخسرو بر اساس نظریۀ ویکتور فرانکل

محورهای موضوعی : اسطوره

فریبا رضایی خسروی ¹ , موسی پرنیان ² , نسرین رضایی خسروی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه
3 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه

تاریخ دریافت : 1397/09/07 تاریخ پذیرش : 1397/09/07 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: کیخسرو, معنادرمانی, تحلیل شخصیت, ویکتورفرانکل, شخصیّت فرارونده,

چکیده مقاله :

لوگوس یک واژۀ یونانی است که به معنی اطلاق می‌شود. لوگوتراپی ـ که مکتب سوم روان‌درمانی وین نیز خوانده شده ـ بر معنی هستی انسان و جست‌وجو برای رسیدن به این معنی تأکید دارد. بنابر اصول لوگوتراپی، تلاش برای یافتن معنی در زندگی اساسی‌ترین نیروی محرکۀ هر فرد در دوران زندگی اوست. نیاز به معنا انسانی‌ترین انگیزش و حقیقتی انکار‌ناپذیر در زندگی انسان است و معناجویی حقیقتی است که ارضای صحیح آن، بشر را به معانی و ارزش‌های مشترکی چون اصل تحقّق خویشتن و از خود فرارفتن، رهنمون می‌شود. یافتن رشته‌های ظریف معنا در زندگی، به شکل یک انگارۀ استوار از مسئولیت، آزادی و ارادۀ معطوف به معنا، هدف و موضوع مبارزه‌طلبی لوگوتراپی است که تعبیرِ فرانکل از تحلیل اگزیستانسیالیستی نوین است. در این جستار نگارندگان می‌کوشند شخصیت کیخسرو به‌ عنوان فردی از خود فرارونده را بر مبنای اصل معنا‌گرایی ویکتور فرانکل بررسی کنند و از رهگذر این کنکاش در می‌یابند کهکیخسرو به عنوان شخصیّتی از خودفرارونده چهارچوب کمال شخصیتی خود را بر پایۀ معناجویی بنیان نهاده است. شخصیّتی که فراسوی مرزهای توجّه به خود در تلاش برای حصول به سطح پیشرفتۀ کمال و تحقق استعدادهای وجودی خویش، حداکثر استفاده را از ویژگی‌های ماهیّتی خود چون آزادی، انتخاب، مسئولیّت و معنویت می‌برد.

چکیده انگلیسی:

Logos, a Greek word, literally means “meaning”. Logotherapy that is considered as the "Third Viennese School of Psychotherapy" puts an emphasis on meaning of man’s life and the search for meaning. According to the principles of Logotherapy, the search for meaning is the main derive during one’s life. The need for meaning is the most humane motive and undeniable fact in human life. Will to meaning is a general orientation that leads to self-realization and self-transcendence. Finding meaning in life is the goal of logotherapy; it reflects responsibility, freedom, and will to meaning and this is Frankl's interpretation of the modern existential analysis. Based on the Viktor Frankl's principle of meaning, the authors of the present article try to analyze the character of Kei Khosro as a self-transcendent individual. Kei Khosro is a character that has established the perfection of his own character based on the concept of will to meaning. In addition to self-knowledge, he tries to achieve his perfection and to fulfill his talents through the concepts such as freedom, choice, responsibility and spirituality.  

منابع و مأخذ:

آیدنلو، سجاد. 1388. از حماسه تا اسطوره. تهران: سخن.

اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. 1389. «اسطورۀ کیخسرو و شاهنامه». بخارا. س۱۳. ش۷۶. صص 64– 57.

امامی، نصراله و آذرمیدخت رکنی. 1391. «تحلیل اسطورۀ کیخسرو، گرشاسب و جمشید بر اساس آراء یونگ». مجلۀ ادب فارسی. دوره2. ش 1. صص 12-1.

پورجوادی، نصرالله. 1380. اشراق و عرفان. تهران: مرکز.

پورنامداریان، تقی. ۱۳۷۵. رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.

حسنی بافرانی، طلعت. 1389. «ماهیت انسان و نیازهای تعالی او از دیدگاه ویکتور فرانکل». روان‌شناسی و دین. س۳. ش۴. صص 32 -5.

حسنی بافرانی، طلعت و مسعود آذربایجانی. 1390. «انسان سالم ویژگی‌های آن از دیدگاه ویکتور فرانکل». روان‌شناسی و دین. س۴. ش۲. صص 133– 113.

خراسانی، فهیمه و حسین علی قبادی. 1393. «خوانشی پدیدارشناسانه از داستان کیخسرو». فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب. س10. ش36. صص 19-1.

خیرآبادی، عباس. 1390. «کیخسرو در شاهنامه». ششمین کنگرۀ بین‌المللی پاژ. بنیاد فردوسی شاخۀ توس. صص115-113.

داوود نیا، نسرین. 1393. «نقد شخصیت کیخسرو بر اساس نظریۀ آبراهام مازلو». دو فصلنامة ادبیات حماسی دانشگاه لرستان. س۱. ش۲. صص 46-25.

رزمجو، حسین. 1375. انسان عرفانی و انسان کامل در ادبیات حماسی و عرفانی. تهران: امیرکبیر.

زرّین‌کوب، عبدالحسین. 1366. سر نی. ج۲. چ۲. تهران: علمی.

شایگان،‌ داریوش. ۱۳۹۲. هانری کربن: آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی. ترجمة باقر پرهام. چ۱. تهران: فرزان روز.

شولتس، دو آن. 1382. روان‌شناسی کمال؛ الگوهای شخصیت سالم. ترجمۀ گیتی خوشدل. تهران: پیکان.

فرانکل، ویکتور. 1366. پزشک و روح. ترجمۀ فرخ سیف بهزاد. تهران: ویس.

ــــــــــــ.. 1389. انسان در جست‌وجوی معنای غایی. تهران: کتاب پارسه.

ــــــــــــ.. 1375. انسان در جست‌وجوی معنی. ترجمۀ اکبر معارفی. تهران: مؤسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران.

ــــــــــ . 1394. انسان در جست‌وجوی معنی. ترجمۀ نهضت صالحیان. چ۳۷. تهران: درسا.

فردوسی، ابوالقاسم. 1389. شاهنامه. به کوشش جلال خالقی‌مطلق. 9جلد. تهران: مرکز دائرة‌المعارف اسلامی.

قائمی، فرزاد. 1389. «تحلیل داستان کیخسرو در شاهنامه بر اساس روش نقد اسطوره‌ای». فصلنامه پژوهش‌های ادبی. س۷. ش۲۷. صص 101- 77.

قبادی، حسینعلی. 1389. آیین و آیینه. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

ـــــــــــــــ. 1381. «حماسۀ عرفانی یکی از انواع ادبی در ادبیات فارسی». فصلنامۀ علمی پژوهشی زبان و ادبیات. دوره1. ش1. صص 20-1.

کری، جرالد. 1391. نظریه و کاربست مشاوره و روان درمانی. ترجمۀ یحیی سیدمحمدی. تهران: ارسباران.

کزازی، میرجلال‌الدین. 1386. نامه باستان: ویرایش و گزارش شاهنامۀ فردوسی. ج ۶. تهران: سمت.

مباشری، محبوبه. 1390. «کیخسرو عالی‌ترین نماد حماسی ـ اسطوره‌ای و جایگاه او در ادب عرفانی». فردوسی‌پژوهی. به کوشش منوچهر اکبری. صص14-1.

مدرسی، فاطمه. 1382. «کیخسرو فرهمند به روایت فردوسی و سهروردی». فصلنامۀ علمی پژوهشی شناخت. ش ۳۷. صص 85-102.

مسکوب، شاهرخ. ۱۳۷۵. سوگ سیاوش. چ۵. تهران: خوارزمی.

مینوی خرد. 1364. ترجمة احمد تفضّلی. چ۲. تهران: توس.

نولدکه، تئودور. 1369. حماسه ملی ایران. ترجمۀ بزرگ علوی. چ ۴. تهران: جامی و سپهر.

همدانی، امید. 1388. «حماسه و اسطوره تجربه عرفانی». فصلنامة نقد ادبی. ش۷. ص 137.

 

 

Aydanlū, Sajjād. (2009/1388SH). Az hamāse tā ostūre. Tehrān: Soxan.

Corey, Gerald. (2012/1391SH). Nazarīye va kārbast-e mošāvere va ravān-darmānī. Tr. by Yahyā Seyyed Mohammadī. Tehrān: Arasbārān.

Dāvūd Niyā, Nasrīn. (2014/1393SH). “Naqd-e šaxsīyat-e keyxosrow bar asās-e nazarīye-ye abraham maslow”. Do-fasl-nāme-ye Adabiyāt-e Hamāsī. Dānešgāh-e Lorestān. Year 1. No. 2. Pp. 25-46.

Emāmī, Nasrollāh & Āzarmīdoxt Roknī. (2012/1391SH). “Tahlīl-e ostūre-ye keyxosrow, garšāsb va jamšīd bar asās-e ārā-ye jung”. Majalle-ye adab-e fārsī. Year 2. No. 1. Pp. 1-12.

Esmā’īl Pūr, Abolqāsem. (2010/1389SH). “Ostūre-ye keyxosrow va šāhnāme”. Boxārā. Year 13. No. 76. Pp. 57-64.

Ferdowsī, Abolqāsem. (2010/1389SH). Šāhnāme. With the Effort of Jalāl Xāleqī Motlaq. Vol. 9. Tehrān: Markaz-e Dā’erat al-ma’āref-e Bozorg-e Eslāmī.

Frankle, Viktor. (1987/1366SH). Pezešk-e rūh (‎Arztliehe seebsorge = The Doctor and the soul: from psychotherapy to logotherapy). Tr. by Farrox Seyf Behzād. Tehrān: Veys.

_____________. (1996/1375SH). Ensān dar jost-o-jūy-e ma’nī

(Man’s search for ultimate meaning). Tr. by Akbar Ma’ārefī. Tehrān: Mo’assese-ye Entešārāt-e čāpp-e Dānešgāh-e Tehrān.

_____________. (2010/1389SH). Ensān dar jost-o-jūy-e ma’nā-ye

qā’ī (Man’s search for ultimate meaning). Tehrān: Pārse.

_____________. (2015/1394SH). Ensān dar jost-o-jūy-e ma’nī

(Man’s search for ultimate meaning). Tr. by Nehzat Sālehiyān. 37^th ed. Tehrān: Dorsā.

Hamedānī, Omīd. (2009/1388SH). “Hamāse va ostūre-ye tajrobe-ye erfānī”. Fasl-nāme-ye Naqd-e Adabī­. ­No. 7. P. 137.

Hasanī Bāferānī, Tal’at & Mas’ūd Āzarbāyejānī. (2011/1390SH). “Ensān-e sālem vīžegī-hā-ye ān az dīdgāh-e viktor frankle”. Ravān-šenāsī va Dīn. Year 4. No. 2. Pp. 113-133.

Hasanī Bāferānī, Tal’at. (2010/1389SH). “Māhīyat-e ensān va niyāz-hā-ye ta’ālī-ye ū az dīdgāh-e viktor frankle”. Ravān-šenāsī va Dīn. Year 3. No. 4. Pp. 5-32.

Kazzāzī, Mīr Jalāl al-dīn. (2007/1386SH). Nāme-ye bāstān: vīrāyeš va gozāreš-e šāhnāme-ye ferdowsī. Vol. 6. Tehrān: Samt.

Meskūb, Šāhrox. (1996/1375SH). Sog-e siyāvaš. 5^th ed. Tehrān: Xārazmī.

Mīnū-ye xerad. (1985/1364SH). Tr. by Ahmad Tafazzolī. 2^nd ed. Tehrān: Tūs.

Mobāšerī, Mahbūbe. (2011/1390SH). “Keyxosrow ālī-tarīn namād-e hamāsī-ostūre-‘ī va jāygāh-e ū dar adab-e erfānī”. Ferdowsī Pažūhešī. With the Effort of Manūčehr Akbarī. Pp. 1-14.

Modarresī, Fāteme. (2003/1382SH). “Keyxosrow-ye farahmand be revāyat-e ferdowsī va sohrevardī”. Fasl-nāme-ye Elmī Pažūhešī-ye šenāxt. No. 37. Pp. 85-102.

Noldeke, Theodor. (1990/1369SH). Hamāse-ye mellī-ye īrān (The Iranian national epic). Tr. By Bozorg Alavī. 4^th ed. Tehrān: Jāmī va Sepehr.

Pūrjavādī, Nasrollāh. (2001/1380AH). Ešrāq va erfān. Tehrān: Markaz.

Pūrnāmdāriyān, Taqī. (1996/1375SH). Ramz va dāstān-hā-ye ramzī dar adab-e fārsī. Tehrān: Elmī va Farhangī.

Qā’emī, Farzād. (2010/1389SH). “Tahlīl-e dāstān-e keyxosrow dar šāhnāme bar asas-e raves-e naqd-e ostūre’ī”. Fasl-nāme-ye Pažūheš-hā-ye Adabī. Year 7. No. 27. Pp. 77-101.

Qobādī, Hossein Alī. (2002/1381SH). “Hamāse-ye erfānī yekī az anvā’-e adabī dar adabiyāt-e fārsī”. Fasl-nāme-ye Elmī Pažūhešī-ye Zabān va Adabiyāt. Year 1. No. 1. Pp. 1-20.

_________________. (2010/1389SH). Ā’īn va āyene. Tehrān: Dānešgāh-e Tarbīyat Modarres.

Razmjū, Hossein. (1996/1375SH). Ensān-e erfānī va ensān-e kāmel dar adabiyāt-e hamāsī va erfānī. Tehrān: Amīrkabīr.

Šāyegān, Dārīyūš. (2013/1392SH). Henry corbin: āfāq-e tafakkor-e ma’navī dar eslām-e īrānī (Hanry Carbin: La Topographie Spiritulle de Lislam Iranien).  Tr. by Bāqer Parhām. 1^st ed. Tehrān: Farzān-e Rowz.

Schultz, Duane P. (2003/1382SH). Ravān-šenāsī-ye kamāl; olgū-ye šaxsīyat-e sālem (Growth psychology: models of the healthy personality). Tr. by Gītī  Xošdel. Tehrān: Peykān.

Xeyr Ābādī, Abbās. (2011/1390SH). “Kexosrow dar šāhnāme”. Šešomīn kongere-ye beynolmelalī-ye pāž. Bonyād-e Ferdowsī Šāxe-ye Tūs. Pp. 113-115.

Xorāsānī, Fahīme & Hossein Alī Qobādī. (2014/1393SH). “Xānešī padīdār-šenāsāne az dāstān-e keyxosrow”. Quarterly Journal of Mytho-Mystic Literature. Islamic Azad University- South Tehran Branch. Year 10. No. 36. Pp. 1-19.

Zarrīnkūb, Abdolhossein. (1987/1366SH). Serr-e ney. Vol. 2. 2^nd ed. Tehrān: Elmī.