پیشایندها و پسایندهای فرهنگ کارآفرینی در آموزش عالی (مورد مطالعه: دانشگاه های منتخب عراق)

محورهای موضوعی : مدیریت بازرگانی- کارآفرینی

حازم عبد علی ¹ , سعید شریفی ^{2 *} , انتذار احمد جاسم ³ , مهرداد صادقی ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول).
3 - استادیار دانشگاه المستنصریه، بغداد، عراق.
4 - استادیار گروه مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/05/31 تاریخ پذیرش : 1403/08/27 تاریخ انتشار : 1403/09/29

کلید واژه: کارآفرینی, فرهنگ کارآفرینی, آموزش عالی, عراق.,

چکیده مقاله :

هدف: واکاوی پیشایندها و پسایندهای فرهنگ کارآفرینی در آموزش عالی عراق و طراحی مدل مفهومی جامع.

روش‌شناسی پژوهش: پژوهش با رویکرد آمیخته (کیفی-کمی) انجام شد. در بخش کیفی از تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی استفاده گردید و با 20 نفر از صاحب‌نظران مطلع به روش نمونه‌گیری هدفمند مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام شد. در بخش کمی، پژوهش توصیفی-پیمایشی بود و از میان جامعه آماری 1200 نفری کارشناسان و متخصصان مدیریت دولتی، آموزش عالی و کارآفرینی، 290 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته با اعتبار محتوایی تأیید شده بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند.

یافته‌ها: نتایج بخش کیفی به شناسایی 190 مقوله کلی در قالب 158 خرده‌مؤلفه، 27 مؤلفه اصلی و 6 بعد شامل پیشایندهای شناختی، عاطفی، رفتاری، اداری و سازمانی، فرهنگ کارآفرینی و پسایندهای فرهنگ کارآفرینی منجر شد. نتایج بخش کمی نشان داد مدل فرهنگ کارآفرینی در آموزش عالی عراق از برازش مناسب برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Objective: To explore the antecedents and consequences of entrepreneurial culture in Iraqi higher education and to design a comprehensive conceptual model.

Research Methodology: This study employed a mixed-method approach (qualitative–quantitative). In the qualitative phase, inductive qualitative content analysis was used, and semi-structured interviews were conducted with 20 informed experts selected through purposive sampling. In the quantitative phase, the research followed a descriptive-survey design. From a statistical population of 1,200 experts and specialists in public administration, higher education, and entrepreneurship, 290 individuals were selected via convenience sampling. The research instrument was a researcher-made questionnaire with validated content validity. Data were analyzed using SPSS and AMOS software.

Findings: The qualitative phase resulted in identifying 190 general codes grouped into 158 sub-components, 27 main components, and 6 dimensions: cognitive, emotional, behavioral, administrative and organizational antecedents, entrepreneurial culture, and consequences of entrepreneurial culture. The quantitative results confirmed that the proposed model of entrepreneurial culture in Iraqi higher education has a good model fit

منابع و مأخذ:

احمدی, فریدون, مفاخری‌نیا, فرانک، فرجی, بهیه. (1391). ترویج فرهنگ کارآفرینی با رویکرد اسلامی در دانشگاههای استان کردستان. مدیریت در دانشگاه اسلامی, 1(3), 485-502.
إمى محمد سعد الدين. (2021). رؤية مستقبلية من منظور طريقة تنظيم المجتمع لتعزيز ثقافة ريادة الأعمال لدى الشباب الجامعى. مجلة کلية الخدمة الاجتماعية للدراسات والبحوث الاجتماعية, 22(العدد 22 الجزء الرابع), 193-230.
سامي الأخضر الدبوسي. (2017). رؤية طلاب جامعة تبوك حول ثقافة ريادة الأعمال. مجلة العلوم الإقتصادية و الإدارية و القانونية, 1(8), 41-20.
السيد، محمد عبد الرؤوف عطية. (2021). متطلبات تنمية ثقافة ريادة الأعمال بجامعة الملک خالد من وجهة نظر القيادات الأکاديمية. المجلة العلمية لکلية التربية جامعة الوادي الجديد, 13(38), 76-106.
المحروقية, ب. ب. ح. ب. ن., بدرية بنت حمود بن ناصر, البلوشية, باسمة بنت سالم بن جمعة, الحدابي, & داوود عبدالملک يحي. (2021). واقع ثقافة ريادة الأعمال ومعوقاتها لدى طلبة الصفين العاشر والحادي عشر بسلطنة عمان. المجلة العربية للعلوم التربوية والنفسية, 5(22), 133-164.
محمود باسنت فتحى. (2021). واقع نشر ثقافة ريادة الأعمال بجامعة السويس ومقترحات تفعيلها من وجهة نظر الطلبة: دراسة ميدانية. مجلة البحث العلمى فى التربية, 22(1), 56-115.
مرادیان, پریسا, سلیمی, مهتاب, جهانیان, رمضان. (1399). شناسایی عوامل توسعه کارآفرینی آموزشی در نظام آموزش عالی. آموزش علوم دریایی, 7(2), 151-162.
معتمدی نیا, زهره, موحد محمدی, سید حمید، مهدیزاده, حسین. (1401). تبیین مدل اکوسیستم کارآفرینی در بستر نظام آموزش عالی کشاورزی در ایران. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی, 9(2), 19-36.
Adeel, S., Daniel, A. D., & Botelho, A. (2023). The effect of entrepreneurship education on the determinants of entrepreneurial behaviour among higher education students: A multi-group analysis. Journal of Innovation & Knowledge, 8(1), 100324.‏
Al-Lawati, E. H., Abdul Kohar, U. H., & Shahrin Suleiman, E. (2022). Entrepreneurial culture in educational institutions: A scoping review. Cogent Business & Management, 9(1), 1997237.
Ballantine, J. H., Stuber, J., & Everitt, J. G. (2021). The sociology of education: A systematic analysis. Routledge.‏
Barron, G. R. (2022). How university rankings are made through globally coordinated action: a transnational institutional ethnography in the sociology of quantification. Higher Education, 1-18.‏
Chowdhury, F., Audretsch, D. B., & Belitski, M. (2019). Institutions and entrepreneurship quality. Entrepreneurship theory and practice, 43(1), 51-81.‏ https://doi.org/10.1177/1042258718780431.
Clark BR (1998) Creating entrepreneurial universities, organisational pathways of transformation. Pergamon IAU Press, Oxford
Danish, R. Q., Asghar, J., Ahmad, Z., & Ali, H. F. (2019). Factors affecting “entrepreneurial culture”: the mediating role of creativity. Journal of Innovation and Entrepreneurship, 8(1), 1-12.‏ https://doi.org/10.1186/s13731-019-0108-9.
Etzkowitz, H. 2008. Triple Helix—University Industry Government Innovation in Action, New York, Routledge
Ferreira, N. C., & Dinis, A. R. (2024). Linking national culture and entrepreneurship: a systematic literature review. Management Decision.‏
Fragoso, R., Rocha-Junior, W., & Xavier, A. (2020). Determinant factors of entrepreneurial intention among university students in Brazil and Portugal. Journal of Small Business & Entrepreneurship, 32(1), 33-57.
Hasan, K. K. (2021). The relationship between intellectual capital and organizational trust and its impact on achieving the requirements of entrepreneurship strategy (The case of Korek Telecom Company, Iraq). International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 8(2), 130-146.‏
Hayton, J. C., & Cacciotti, G. (2013). Is there an entrepreneurial culture? A review of empirical research. Entrepreneurship & Regional Development, 25(9-10), 708-731.‏ https://doi.org/10.1080/08985626.2013.862962.
Karlsson C, Friis C, Paulsson T (2004) Relating entrepreneurship to economic growth, CESIS/JIBS Electronic Working Paper Series.
Kioupi, V., & Voulvoulis, N. (2022). The Contribution of Higher Education to Sustainability: The Development and Assessment of Sustainability Competences in a University Case Bula (2012) Performance of women Entrepreneurs in Small Scale Enterprises (SSEs): Marital and Family Characteristics.iiste publication Vol. 4 No. 7 of 2012.
Klofsten, M., Fayolle, A., Guerrero, M., Mian, S., Urbano, D., & Wright, M. (2019). The entrepreneurial university as driver for economic growth and social change-Key strategic challenges. Technological Forecasting and Social Change, 141, 149-158.‏
Kukharska, L. (2022). QUALITY OF EDUCATIONAL SERVICE IN UKRAINIAN HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS: CHALLENGE-RESULT PARADIGM. Collection of scientific papers «ΛΌГOΣ», (August 12, 2022; Zurich, Switzerland), 142-146.‏
Mustafa, M., Gavin, F., & Hughes, M. (2018). Contextual determinants of employee entrepreneurial behavior in support of corporate entrepreneurship: a systematic review and research agenda. Journal of Enterprising Culture, 26(03), 285-326.‏ https://doi.org/10.1142/s0218495818500115.
North, D. C. (1990). Institutions, institutional change and economic performance (Vol. 4). Cambridge university press.‏ https://doi.org/10.1017/CBO9780511808678
Ogunsanya, O. F. (2021). Monitoring and evaluation mechanisms of community engagement initiatives in Universities of Technology in South Africa (Doctoral dissertation).‏
Otache, I., Edopkolor, J. E., Sani, I. A., & Umar, K. (2024). Entrepreneurship education and entrepreneurial intentions: Do entrepreneurial self-efficacy, alertness and opportunity recognition matter?. The International Journal of Management Education, 22(1), 100917.‏
Panda NM (2000). What Brings Entrepreneurial Success in a Developing Region? J. Entrep., 9(2): 199-212
Pechter, K. (2022). A Retrospective on the University–Industry Innovation Nexus in Japan: Empirical Assessment of Coauthorship in the Light of New Data. In Systems Research II (pp. 21-51). Springer, Singapore.‏
Rhoades, G., & Smart, D. (2018). The political economy of entrepreneurial culture in higher education: Policies toward foreign students in Australia and the United States. In The Social Role of Higher Education (pp. 125-160). Routledge.
Rigtering, J. C., Eggers, F., Kraus, S., & Chang, M. L. (2017). Entrepreneurial orientation, strategic planning and firm performance: The impact of national cultures. European Journal of International Management, 11(3), 301-324.‏ https://doi.org/10.1504/ejim.2017.10004231.
Semrau, T., Ambos, T., & Kraus, S. (2016). Entrepreneurial orientation and SME performance across societal cultures: An international study. Journal of Business Research, 69(5), 1928-1932.‏ https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2015.10.082.
Shattock, M. (Ed) (2008). Entrepreneurialism in Universities and the Knowledge Economy. Diversification and Organisational Change in European Higher Education. University of London.
Study. Education Sciences, 12(6), 406.‏
Subotzky, G. (1999). Alternatives to the Entrepreneurial University: New Modes of Knowledge Production in Community Service Programs. Higher Education, 38(4), 401-440.
Zhai, Q., Su, J., Ye, M., & Xu, Y. (2019). How do institutions relate to entrepreneurship: An integrative model. Entrepreneurship Research Journal, 9(2), 20170001.‏ https://doi.org/10.1515/erj-2017-0001.