کُنش علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز و هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه: استدلال فضیلت مَابانه‌ی نظریّه‌ی زاگزبسکی

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

بهجت عباسی ¹ , محمد حامد خانمحمدی ² , زهرا مرادی ³ , طاهره محمودیان ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
2 - استادیار، گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه ازاد اسلامی، دماوند، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت، واحد دماوند، دانشگاه ازاد اسلامی، دماوند، ایران
4 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد بهشهر، دانشگاه ازاد اسلامی، بهشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/26 تاریخ پذیرش : 1400/10/26 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: کنش علی-رفتاری هدفمندِ حسابدار, هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی, استدلال فضیلت مآبی نظریه زاگزب,

چکیده مقاله :

حسابداری سبز نیز در راستای تغییرات رفتارِ شرکت‌ها با محیط‌زیست، در طی سال‌های اخیر به موضوعی مهم و قابل توجه در حوزه پایداری درآمده است. لذا در این پژوهش باترکیب رویکردهای نظری همچون کنش علی-رفتاری هدفمند با هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی در هدف اول اقدام به بررسی نقش چنین کنش هایی بر هنجارهای زیست‌محیطی در قالبِ هم آوایی گفتمان بین الاذهانی شرکت‌ها می‌شود. از طرف دیگر نیز با ایجاد تعامل تاثیرگذار فضیلت مآبی با کنش علی رفتاری هدفمند، این پژوهش به دنبال بررسی تغییر در هم آوایی گفتمان‌های زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه می‌باشد. در این پژوهش ۲۰۹ نفر از مدیران شرکت‌های بازار سرمایه از طریق نمونه گیری تصادفی ساده مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد بود و به منظور برازش مطلوبیت مدل و آزمون فرضیه‌های پژوهش از تحلیل حداقل مربعات جزئی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد، کُنشِ علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز بر هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه تاثیر مثبت دارد. از طرف دیگر مشخص شد، نظریّه‌ی فضیلت مآبی زاگزبسکی تاثیرِ کُنشِ علی-رفتاری هدفمندِ حسابداری سبز بر هم‌آوایی گفتمان‌های ‌زیست‌محیطی شرکت‌های بازار سرمایه را تقویت می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Today's environmental theories and theories have moved away from merely moving in the direction of emphasizing the development of technological infrastructure and focusing on changing the behaviors and attitudes of effective human-individual interaction and companies as a collective source of pollution. Green accounting has become an important and significant issue in the field of sustainability in recent years in line with these changes in companies' behavior with the environment. Therefore, in this study, by combining theoretical approaches such as purposeful causal action with the consonance of environmental discourses the first goal examines the role of such actions on environmental norms in the form of corporate intersubjective discourse. On the other hand, by creating an effective interaction of virtue Maabi with purposeful behavioral causal action, this study seeks to investigate the change in the consonance of environmental discourses of capital market companies. In this study, 209 managers of capital market companies were surveyed through simple random sampling. The research instrument was a questionnaire in order to fit and use of utility model and partial least squares analysis was used to test the research hypotheses. The results of testing the research hypotheses showed that Reasoned Action Theory has a positive effect on Green Accounting Environmental Discourses of capital market companies. On the other hand, Virtues of Zagzebski's Theory was found to reinforce the effect Reasoned Action Theory has a positive effect on Green Accounting Environmental Discourses of capital market companies

منابع و مأخذ:

• اکبری، احمد.، پورزمانی، زهرا. (1397). ساختار مدیریت شرکت، حسابرسی زیست‌محیطی و کیفیت گزارشگری مالی، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7(26): 133-144.


• بهارلو، روح‌اله.، معین‌الدین، محمود.، حیرانی، فروغ. (1399). تبیین مصادیق زیست‌محیطی در شرکت‌ها با رویکرد پدیدارشناسی (مطالعه موردی: صنایع سیمان، آهک و گچ)، حسابداری مدیریت، 13(45): 43-61.


• پورعمران، محبوبه.، علیدادیانی، فریبا.، سوداگر، حمیدرضا. (۱۳۹۶). جهانی شدن، سیاست و سواد زیست‌محیطی: سیری تاریخی به مکاتب و نظریه‌پردازان محیط‌زیست، فصلنامه علمی ترویجی محیط‌زیست، ۵۸(۴): ۴۳-۵۶.


• شفیعی، حسین.، خدامی‌پور، احمد.، دستگیر، محسن. (1395). بررسی رابطه بین تغییرات سطح افشای مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی با شاخص‌های سودآوری با استفاده از شاخص ، دانش حسابداری مالی، 3(4): 43-64.


• شهری، مریم.، فاضلی، نقی.، عبدلی، محمدرضا. (1400). بسط پارادایم نظریه‌ی آنتروپوسن در بررسی تاثیر رفتارهای زیست‌محیطی شرکت‌ها نسبت به پیامدهای استراتژیک حسابداری سبز، حسابداری مدیریت، 14(48): 193-214.


• صانعی، دیانوش.، سخنور، جلال. (۱۳۹۶). تحلیل گفتمان زیست‌محیطی- فرهنگی رمان روایت ندیمه اثر مارگارت اتوود، دوفصلنامه نقدِ زبان و ادبیات خارجی، ۷۷(۲): ۲۰۹-۲۳۲.


• صدیقیان، محمدجواد.، مصلحتی فر، حمیدرضا.، بهرامی، ابوالفضل.، سموری سخویدی، مهدی. (۱۳۹۹). مروری بر مفاهیم حسابداری سبز، نشریه آفاق علوم انسانی، ۳۹(۴): ۳۱-۴۶.


• عسکرزاده مزرعه، اکرم. (1395). بررسی و تحلیل نظریه اعتمادگرایی مبتنی بر فضیلت لیندا زاگزبسکی، پژوهش‌های فلسفی –کلامی، 17(4): 147-146


• ملکی، امیر.، صالحی، صادق.، ربیعی، علی.، یازرلو، رضا. (1395). به کارگیری مدل فرکلاف درگونه‌شناسی گفتمان‌های محیط‌زیستی ایران گفتمان‌های عدالت، حفاظت، مخاطره و نوسازی، فصلنامه علمی آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 5(2): 59-76.


• ملکی، امیر.، صالحی، صادق.، ربیعی، علی.، یازرلو، رضا. (139۶). مطالعه تطبیقی الگوهای جهانی گفتمان زیست‌محیطی با وضعیت ایران (با تاکید بر مدل‌های هانیگن، هرندل و براون، برول)، مدیریت شهری و روستایی، ۱۶(۴۸): ۱۴۵-۱۷۲


• منتی‌زاده، میثم.، کریمی‌گوغری، حمید. (۱۳۹۵). تحلیل انتقادی نظریه‌های اخلاقی زیست‌محیطی: ارائه نظریه‌های اخلاقی اسلامی، فصلنامه اخلاق زیستی، ۶(۲۰): ۱۰۰-۱۲۷.


• نونهال‌نهر، علی‌اکبر.، قائم‌مقامی، کامران.، زمانی، مرتضی. (1396). جایگاه حسابداری در مقابله با بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی، مجله حسابداری، شماره 303، تیر و مرداد ماه، 28-35.


• Addison, P, A., Chou, T. (2003). A theory of reasoned action model of accounting students' learning processes and learning strategies, Asian Review of Accounting, 11(2): 53-72. https://doi.org/10.1108/eb060768


• Ajzen, I., Fishbein, M. (1976). Belief, Attitude, Intention, and Behavior: an introduction to theory and research (Reading, MA, Addision- Wesley)


• Alsaifi, Kh., Elnahass, M., Salama, A. (2021). Market responses to firms’ voluntary carbon disclosure: Empirical evidence from the United Kingdom, Journal of Cleaner Production, 262(3): 94-133. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121377


• Becker, Ch, U. (2015). Social Approach: Virtue Ethics Enabling Sustainability Ethics for Business, Handbook of Virtue Ethics in Business and Management, https://doi.org/10.1007/978-94-007-6729-4_60-1


• Brulle, R, J. (2000). Environmental Discourse and Social Movement Organizations: A Historical and Rhetorical Perspective on the Development of U.S. Environmental Organizations, Sociological Inquiry, 66(1): 58-83. https://doi.org/10.1111/j.1475-682X.1996.tb00209.x


• Choi, S. and Szewczyk, S. (2018). Corporate governance structure and strategic change: evidence from major acquisitions, Managerial Finance, 44(2): 222-240. https://doi.org/10.1108/MF-05-2017-0169


• Dzwonkowska, D. (2018). Is Environmental Virtue Ethics Anthropocentric? Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 31(2): 723–738. https://doi.org/10.1007/s10806-018-9751-6


• Gustafsson, K, M. (2013). Environmental discourses and biodiversity: the construction of a storyline in understanding and managing an environmental issue, Journal of Integrative Environmental Sciences, 10(1): 39-54. https://doi.org/10.1080/1943815X.2013.769455


• Hendriks, M., Burger, M., Rijsenbilt, A., Pleeging, E. and Commandeur, H. (2020). Virtuous leadership: a source of employee well-being and trust, Management Research Review, 43(8): 951-970. https://doi.org/10.1108/MRR-07-2019-0326


• Herndl, C. G., & Brown, S. C. (Eds.) (1996). Green culture: Environmental rhetoric in contemporary America. Madison: University of Wisconsin.


• Maama, H., Appiah, K. (2019). Green accounting practices: lesson from an emerging economy, Qualitative Research in Financial Markets, 11(4): 456-478. https://doi.org/10.1108/QRFM-02-2017-0013


• Marrone, M., Linnenluecke, M, K., Richardson, G. and Smith, T. (2020). Trends in environmental accounting research within and outside of the accounting discipline, Accounting, Auditing & Accountability Journal, 33(8): 2167-2193. https://doi.org/10.1108/AAAJ-03-2020-4457


• Murphy, P, D. (2018). Lessons from the Zombie Apocalypse in Global Popular Culture: An Environmental Discourse Approach to the Walking Dead, Environmental Communicatio, 12(1): 44-57. https://doi.org/10.1080/17524032.2017.1346518


• Nguyen, Q, A., Hens, L., MacAlister, Ch., Johnson, L., Lebel, B., et al (2018). Theory of Reasoned Action as a Framework for Communicating Climate Risk: A Case Study of Schoolchildren in the Mekong Delta in Vietnam, Sustainability, 10(2): 1-14. https://doi.org/10.3390/su10062019


• Parada, M.J., Samara, G., Dawson, A. and Bonet, E. (2019). Prosperity over time and across generations: the role of values and virtues in family businesses, Journal of Organizational Change Management, 33(4): 639-654. https://doi.org/10.1108/JOCM-11-2018-0341


• Paul, J., Modi, A., Patel, J. (2016). Predicting green product consumption using theory of planned behavior and reasoned action, Journal of Retailing and Consumer Services, 29(3): 123-134. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2015.11.006


• Pickering, M, C., Norman, P. (2020). Assessing discourses about controversial environmental management issues on social media: Tweeting about wild horses in a national park, Journal of Environmental Management, 275(1): 1-23. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2020.111244


• Poser, C., Guenther, E. & Orlitzky, M. (2012). Shades of green: using computer-aided qualitative data analysis to explore different aspects of corporate environmental performance, Journal Management Control, 22(3): 413–450. https://doi.org/10.1007/s00187-011-0147-2


• Procter, L., Angus, D, J., Blaszczynski, A., Gainsbury, S, M. (2019). Understanding use of consumer protection tools among Internet gambling customers: Utility of the Theory of Planned Behavior and Theory of Reasoned Action, Addictive Behaviors, 99(3): 100-156. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2019.106050


• Rozema, J, G., Bond, A, j., Cashmore, M., Chilvers, J. (2012). An investigation of environmental and sustainability discourses associated with the substantive purposes of environmental assessment, Environmental Impact Assessment Review, 33(1): 80-90. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2011.11.003


• Sandler, R, L. (2013). Environmental Virtue Ethics, International Encyclopedia of Ethics, https://doi.org/10.1002/9781444367072.wbiee090


• Schnaiberg, A., Gould, K. (1994). Environment and Society: The Enduring Conflict. New York: St. Martin’s Press


• Siddique, M, A., Akhtaruzzaman, M., Rashid, A., Hammami, H. (2021). Carbon disclosure, carbon performance and financial performance: International evidence, International Review of Financial Analysis, 75(3): 118-143. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2021.101734


• Szutta, N. (2019). Exemplarist moral theory – some pros and cons, Journal of Moral Education, 48(3): 280-290. https://doi.org/10.1080/03057240.2019.1589435


• Usher, M. (2013). Defending and transcending local identity through environmental discourse, Environmental Politics, 22(5): 811-831. https://doi.org/10.1080/09644016.2013.765685


• Van Koppen, C.S.A. (2002). Environmental discourse and the state: A social analysis of debates on transport and environment in Portugal and the Netherlands, Mol, A.P.J. and Buttel, F.H. (Ed.) The Environmental State Under Pressure (Research in Social Problems and Public Policy, Vol. 10), Emerald Group Publishing Limited, Bingley, 121-146. https://doi.org/10.1016/S0196-1152(02)80010-2


• Worster, D. (1977). Natures Economy: A History of Ecological Ideas, Cambridge: Cambridge University Press.


• Zagzebski, L. (2010). Exemplarist virtue theory. Metaphilosophy, 41(1–2): 41–57.


• Zagzebski, L. (2013). Moral exemplars in theory and practice, Theory and Research in Education, 11(2): 193-206. https://doi.org/10.1177/1477878513485177