تبیین وضعیت حسابداری مدیریت درایران
محورهای موضوعی : حسابداری مدیریتعلی ابراهیمی کردلر 1 , هنگامه مقدس پور 2
1 - دکتری حسابداری، استادیار دانشگاه تهران
2 - دکتری حسابداری دانشگاه تهران
کلید واژه: توسعه حسابداری مدیریت, مراحل توسعه حسابداری مدیریت, مفاهیم و روش های حسابداری مدیر,
چکیده مقاله :
انجمن بین المللی حسابداران مالی )آیفک( به ارائه مراحل توسعه حسابداری مدیریت شامل مرحله اول: تعیین بهای تمام شدهو کنترل مالی، مرحله دوم: تهیه و آماده سازی اطلاعات برای برنامه ریزی و کنترل مدیریت، مرحله سوم: کاهش اتلاف منابع سازمانو مرحله چهارم: خلق ارزش ازطریق استفاده کارا از منابع پرداخته است؛ عبدالقادر و لوتر ) 6002 ( توانستند چهل تکنیک، مفهوم وروش حسابداری مدیریت را به 4 مرحله توسعه مذکور منتسب نمایند. ما در این پژوهش به دنبال درک جایگاه حسابداری مدیریتدر ایران و بالاخص این موضوع که در کدام مرحله قرار گرفته ایم و همچنین بررسی وضعیت این چهل تکنیک در ایران هستیم .پرسشنامه ای مشتمل برچهل سوال درقالب طیف پنج گانه لیکرت درحوزه وضعیتِ استفاده، میزانِ استفاده و اهمیتِ استفادهطراحی و میان مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده دربورس اوراق بهادارتهران و مدیران مالی صنعت نفت و گاز توزیع شد ونتایج حاصل از 040 پرسشنامه به شرح زیر می باشد.میزانِ استفاده از" مرحله اول"درایران زیاد می باشد و میزان استفاده از سایر مراحل درسطح پایینی قراردارد .دو تکنیک، روش یا مفهوم شامل"استفاده از یک نرخ سربار برای کل شرکت" و "استفاده از معیارهای مالی برای ارزیابیعملکرد سازمان" در ایران به میزان بالایی مورد استفاده قرارمیگیرند. میزانِ استفاده از هفت تکنیک، روش یا مفهوم شامل "استفاده ازنرخ سربار برای هر یک از واحدهای سازمان"، "بودجه بندی انعطاف پذیر"، "استفاده از بودجه برای انجام وظایف برنامه ریزیمدیران"، "تهیه سناریوهای بودجه)تحلیل شرطی: اگر... آنگاه ...("،"تهیه بودجه براساس برنامه های بلندمدت وراهبردی شرکت"،"استفاده از شاخص های غیر مالی مرتبط باکارکنان برای ارزیابی عملکرد سازمان" و "استفاده از روش های ارزشیابی موجودی ها)فایفو،لایفو،...("، درسطح متوسطی قراردارند.میزانِ استفاده ازسایر تکنیک ها در ایران، درسطح پایینی قراردارد.اهمیتِ استفاده از"مرحله اول" درسطح متوسطی می باشد و اهمیتِ استفاده ازمراحل دوم و سوم و چهارم، زیاد می باشد.ترتیب اهمیت مراحل از کمترین به بیشترین به صورت مرحله اول، مرحله دوم، مرحله چهارم و مرحله سوم قرار دارند.اهمیت تکنیک "استفاده از یک نرخ سربار برای کل شرکت" درسطح پایینی قراردارد . چهارده تکنیک، روش ومفهوم از اهمیتمتوسطی برخوردارند و اهمیت بیست و یک تکنیک، روش و مفهوم دیگر، بالا می باشد.تکنیک های اولویت دار برای استفاده عبارتند از:"استفاده از شاخص های غیر مالی مرتبط با عملیات برای ارزیابی عملکردسازمان"، "طبقه بندی هزینه هابه ثابت و متغیر"، "ارزیابی عملکرد بر مبنای ارزش افزوده اقتصادی"، "الگو برداری از بهترینها"و"محاسبه بهای تمام شده بر مبنای فعالیت".
International Federation of Automatic Control (IFAC) provides a framework explaining the development of management accounting based on a four stages ‘Evolution’ model including: 1) Cost determination and financial control, 2) Collection and Processing of information for planning and control purposes, 3) Business process and resources waste reduction, 4) Value creation through effective use of resources. In this study, we sought to understand the current standing of Management Accounting in Iran and the stage it revolves as per above listed four stages. Abdelkader and Luther (2006) with its proposed draft in several conferences and interviews with Management Accounting experts in UK; revealed that the resulted Cronbach's alpha coefficient from their studies stands higher than 0.63, which assignes 40 techniques, concepts and practices of Management Accounting to the four stages of development. In this thesis we studied the status of these 40 techniques in Iran.The first level, "Cost Determination and Financial Control", is being frequently used, however other levels are being used in a much lower degree.Two management accounting practices were found to be indisputably widely used, these are "A Plant-wide Overhead Rate" and "Performance Evaluation Based on Financial Measures". Seven Management Accounting practices were found to be used moderately ,Other management accounting practices are being used at a lower degree.The importance level of the first stage "Cost Determination and Financial Control" is moderate; however the importance level of following three stages is high. The importance of these stages from the lowest to the highest are as follows; the first stage, the second stage, the fourth stage and finally the third stage."A Plant-wide Overhead Rate" as a management accounting practices, was shown to have lower importance. 14 management accounting practices were found to be moderately important including.Finally importance level of 21 management accounting practices is high.The high priority techniques for implementation in organizations are: "Performance Evaluation Based on Non-financial Measures", "Classification of Costs into Variable and Fixed", "Performance Evaluation Based on Economic Value Added", "Benchmarking" and "Activity Based Costing".