اثربخشی ابعاد حاکمیت شرکتی بر رابطه مسئولیت اجتماعی و عدالت مالیاتی

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

عباس الهیاری ¹ (دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران ،ایران)
زهرا پورزمانی ² (دانشیار، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران ،ایران)
تقی ترابی ³ (دانشیار، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات ، تهران ،ایران)

تاریخ دریافت : 1396/10/08 تاریخ پذیرش : 1397/01/10 تاریخ انتشار : 1397/07/01

کلید واژه: عدالت مالیاتی, حاکمیت شرکتی, مسئولیت های اجتماعی,

چکیده مقاله :

نظریه پردازان برای تجویز نحوه تقسیم بار مالیاتی میان مردم، اقدام به تاسیس اصل عدالت مالیاتی می کنند. دولت ها یکی از ذی نفعان عمده شرکتها هستند که از اطلاعات آنها در برنامه ریزی های کلان اقتصادی استفاده می کنند. میان شرکت ها و جامعه ای که شرکت ها در آن فعالیت می کنند، قراردادی اجتماعی وجود دارد. لذا انتظار می رود ایفای مسئولیت اجتماعی شرکت ها با مکانیزم های حاکمیت شرکتی که مجموعه ای از قواعد ناظر بر هدایت، کنترل و نظارت شرکت ها می باشند، بهبود یابد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی ابعاد حاکمیت شرکتی بر رابطه مسئولیت های اجتماعی و عدالت مالیاتی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی پیمایشی قرار دارد که در قالب یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه ویژه، مورد بررسی قرار گرفت. داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق پرسشنامه توزیع شده میان مدیران مالی 133 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1396 بدست آمد. نتایج پژوهش با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم افزار SmartPls بدست آمد و مشخص شد تمامی متغیرهای حاکمیت شرکتی دارای رابطه مثبت و معنی داری بر رابطه مسئولیت های اجتماعی و عدالت مالیاتی است.

چکیده انگلیسی:

Theorists are attempting to establish the principle of tax justice in order to prescribe the distribution of tax burden among the people. Governments are one of the major stakeholders in companies that use their information in macroeconomic planning. There is a social contract between the companies and the society in which they operate. Therefore, corporate social responsibility is expected to improve with corporate governance mechanisms, which include a set of rules for corporate governance, control and supervision.The purpose of this study was to investigate the effectiveness of corporate governance dimensions on the relationship between social responsibility and tax justice. The current research is applied in the field of applied research and is a descriptive survey research which was examined in the form of a main hypothesis and four special hypotheses. The required data for this research were obtained through a distributed questionnaire among financial managers of 133 companies listed in Tehran Stock Exchange in 1396. The results of the study were obtained using structural equation modeling and SmartPls software and it was determined that all corporate governance variables have a positive and significant relationship with the relationship between social responsibility and tax justice. It is suggested that companies adhere to the principles of corporate governance, and that companies, by observing the rights of all stakeholders through consideration of their social responsibilities, can help the government create tax justice by increasing transparency in the business environment.

منابع و مأخذ:

*      امیرحسینی زهرا، قبادی معصومه. (1395). گزارشگری مسئولیت اجتماعی،عملکرد مالی و مالکیت نهادی. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت. سال نهم. شماره بیست و هشتم. بهار1395.

*      باباجانی جعفر، عبدی مجید. (1389). رابطه حاکمیت شرکتی و سود مشمول مالیات شرکت‌ها. پژوهش‌های حسابداری مالی. پاییز 1389. دوره 2 شماره 3(5). صص 65- 85.

*      بنی زمانی سینا. (1390). عدالت در توزیع با مالیاتی. روزنامه دنیای اقتصاد. شماره 2325. 18/11/1390. ص 8.

*      بهار مقدم مهدی، صادقی زین العابدین. صفرزاده ساره. (1392). بررسی رابطه ی مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مالی. سال پنجم. شماره 20. زمستان 1392. صفحات 107-90.

*      پور حیدری امید، فدوی محمد حسن، امینی نیا میثم. (1393). بررسی تاثیر اجتناب از پرداخت مالیات بر گزارشگری مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه پژوهش نامه اقتصادی. سال چهارم، شماره52، بهار1393، صص 85-69.

*      جعفری صمیمی احمد. (1371). اقتصاد بخش عمومی(2). انتشارات سمت. تهران.

*      جعفری، محبوبه. (1393). مطالعه سودمندی ابعاد حاکمیت شرکتی در تببین ارزش شرکت‌ در قالب یک مدل مبتنی بر متغیرهای حسابداری. پایان نامه دکتری. دانشگاه علوم و تحقیقات. تهران.

*      حساس­یگانه، یحیی و سلیمی، محمدجواد (1390). مدلی برای رتبه­بندی حاکمیت شرکتی در ایران، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، سال نهم، شماره 30، صص. 35-1.

*      حمزه محمد. (1393). رابطه مسئولیت اجتماعی شرکت با اجتناب مالیاتی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز. تهران.

*      حجازی رضوان، مختاری نژاد حمیدرضا. (1396). رابطه ساختار حاکمیت شرکتی و احتمال گزارشگری مالی متقلبانه. دوفصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. سال دوم. شماره سوم. بهار و تابستان 1396. صص 33-60.

*      خداپرست مهدی، کاوسی شراره. (1394). مقدمه ای بر تئوری انگیزش: مفهوم، روش شناسی و روند شکل گیری نگرش های اصلی. اقتصاد تطبیقی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال دوم، شمارة اول، بهار و تابستان1394. صص97-71.

*      خدامی پور احمد، ترک زاده ماهانی علی. (1390). مالیات و محافظه کاری در گزارشگری مالی و مربوط بودن اطلاعات حسابداری. مجله پژوهش های حسابداری مالی. سال سوم، شماره سوم، شماره پیاپی(9)، پاییز1390.

*      دیانتی دیلمی زهرا، رضاپور پرورش رویا. (1393). رابطه بین اخلاق شرکتی، مسئولیت اجتماعی و ماکیاولیسم با فرار مالیاتی. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال نهم، شماره 4.

*      دستگیر محسن، هنرمند مهسا. (1393). بررسی تاثیر ساز و کارهای حاکمیت شرکتی بر کارآیی مدیریت سرمایه در گردش. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت. سال هفتم. شماره بیست و دوم. پائیز1393.

*      دیدار حمزه، غلامرضا منصور فر، کفعمی مهدی. (1393). بررسی تأثیر سازوکارهای حاکمیت شرکتی بر شکاف مالیاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی های حسابداری و حسابرسی. دوره 21، شماره 4. زمستان 1393. صص 430-409.

*      رحمان سرشت حسین، رفیعی محمود، کوشا مرتضی. (1388). مسئولیت اجتماعی، اخلاقیات فراسازمانی. مجله حسابداری و حسابداری تدبیر. شماره 204. صص 26-22.

*      رضایی، فاطمه. (1386). بررسی تاثیر ترکیب هیأت­مدیره بر عملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.  پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهراء.

*      رویایی رمضانعلی، مهردوست حسین. (1388). بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی. پژوهش نامه علوم اجتماعی. سال سوم. شماره سوم. پاییز88.

*      سپاسی سحر، فتحی رضا. (1394). تاثیرحاکمیت شرکتی برسیاست تعهدی تقلیل دهنده مالیاتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت. سال هشتم. شماره بیست و پنجم. تابستان1394. 59-.49

*      شعری صابر، مرفوع محمد. (1386). رابطه درصد اعضای غیر موظف در ترکیب هیأت مدیره و سرمایه گذاران نهادی با پیش بینی سود شرکت ها. مطالعات تجربی حسابداری مالی. بهار 1386. شماره 17. صص 63-104.

*      گرمسیری صدیقه، وکیلی فرد حمیدرضا، طالب نیا قدرت الله. (1396). بررسی اثر کیفیت گزارشگری مسئولیت اجتماعی شرکتها، ویژگیهای حاکمیت شرکتی، عملکرد مالی، بر شهرت اجتماعی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت. سال دهم. شماره سی و پنجم. صص 31 تا 43.

*      فرهنگ منوچهر. (1372). فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی. انتشارات البرز. تهران.

*      مشبکی اصغر، خلیلی شجاعی وهاب. (1389). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و مسئولیت اجتماعی سازمان ها. مجله جامعه شناسی کاربردی. دانشگاه اصفهان. دوره 21، شماره 4، زمستان 1389، صفحه 56-37.

*      مران جوری مهدی، علی خانی رضیه. (1393). افشای مسئولیت های اجتماعی و راهبری شرکتی. بررسی های حسابداری و حسابرسی. دانشگده مدیریت دانشگاه تهران. دوره 21شماره 3. صص 348-329.

*      هس مر، ال تی. (1382). اخلاق در مدیریت، ترجمه سید محمد اعرابی و داوود ایزدی. تهران. دفتر پژوهش های فرهنگی.

*      همت فر، محمود. اسلانی، محمد. لطفعلیان، فاطمه. (1391). الگوی حاکمیت شرکتی اسلامی. دوماهنامه حسابرس. سال چهاردهم. شماره 59. صفحه 116.

*      Armstrong Christopher S,  L.Blouin Jennifer,  D.Jagolinzer Alan,  F.Larcker David.  (2015). Corporate governance, incentives, and tax avoidance. Journal of Accounting and Economics Volume 60, Issue 1. August 2015. Pages 1-17.

*      Azizul Islam M. (2009). Social and Environmental Reporting Practices Organization Operating in, Or Sourcing Products From, Developing Country: Envidence From Bangladesh. University of Dhaka.

*      Fama, E. F. & Jensen, M. C. (1983). Separation of Ownership and Control. Journal of Law and Economics, 26 (2): PP 301-325.

*      Fornell, C. and Larcker, D. (1981). Evaluating Structural Equation Modeling with Unobserved Variables and Measurement Error.  Journal  of Marking Research ,Vol.18, No.1, pp.39-50.

*      Jenkins H., Yakovleva N. (2008). Corporate Social Responsibility in the Mining Industry: Exploring trends in Social and Environmental Disclosure. Journal of Cleaner Production. Vol. 14, pp. 271-284.

*      Grossman, S. and O. Hart (1983). An Analysis of the Principal-Agent Problem, Econometrica.

*      Guiding Principles forTax Equity and Fairness. (2007). Issued by the Tax Division of the American Institute of Certified Public Accountants.

*      Godfrey, P. C. & Hatch, N. W. (2007).  Researching Corporate Social Responsibility: An Agenda for the 21st  Century, Journal of Business Ethics, 70, 87– 98.

*      Kiesewetter Dirk, Manthey Johannes. (2017). The Relationship between Corporate Governance and Tax Avoidance Evidence from Germany using a  Regression Discontinuity design Quantitative Research in Taxation. Arbeitskreis Quantitative Steuerlehre Quantitative Research in Taxation.

*      Lanis, R, and G. Richardson. (2011). Corporate Social Responsibility and Tax Aggressiveness, Electronic copy available at: http://ssrn.com/abstract=1904002.

*      Lanis, R, and G. Richardson. (2011). The effect of board of director composition on corporate tax aggressiveness. Journal of Accounting and Public Policy30 (1): 50-70.

*      Minnick Kristina, Noga Tracy. (2010). Do corporate governance characteristics influence tax management. Journal of Corporate Finance ,16. 703–718.

*      Saleh, M. Zulkifli, N. & Muhamad, R. (2010). Corporate social responsibility disclosure and its relation on institutional ownership. Managerial Auditing Journal, 25 (6): 591–613.

*      Sun, Y., Yi, Y., Lin, B. (2012). Board independence, internal information environment and voluntary disclosure of auditors’ reports on internal controls. China Journal of Accounting Research, 5 (2): 145–161.

*      Turker D. (2009). Measuring Corporate Social Responsibility: A Scale Development  Study.  Journal of Business Ethics. 85 (4), 411-27.