تبیین و تحلیل دست‌یابی به اغراض ثانوی کلام (مطالعه موردی: تشبیه تمثیلی آیات قرآن)
مریم علیمرادی
1
(
عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی واحد بندرعباس
)
صفدر شاکر
2
(
دانشگاه آزاد واحد فسا
)
ابراهیم زارعی فر
3
(
عضو هیات علمی/دانشگاه آزاد- واحد فسا
)
کلید واژه: علم معانی, اغراض ثانوی, کلام تمثیلی قرآن, نقد و بررسی,
چکیده مقاله :
علم معانی که که عمده مباحث آن سخن بلیغ است، به‌گستره¬ای ازظریف¬ترین شیوه‌های زیبایی‌شناختی کلام و تأثیر آن اطلاق می¬شود از جمله قابلیت¬های زبانی این علم که به مقتضای حال و مقام بیان می¬شود تا سخن را مؤثرتر جلوه دهد، اغراض ثانوی کلام خبری و انشایی است که درکتاب¬های بلاغی ضمن بحث کلام‌خبری و انشایی به برخی از مقاصد ثانوی این نوع از کلام که در حیطۀ معانی مجازی آن است پرداخته‌اند؛ نظر به اهمیت این بحث و نقش آن در بررسی و درک بهتر کلام و فواید آن در فن سخنوری، زبان¬شناسی، نقدادبی، دستور ¬زبان و... که به نوعی همگی به علم معانی مربوط می¬شوند، ضرورت می¬یابد که در این خصوص، به موارد چندی که در درک و ره¬یابی به معانی و اغراض‌ثانوی کلام مؤثرند، اشاره شود. برای این منظور، داده‌های مورد نظر در این پژوهش، جمله¬های تمثیلی کلام الهی است، تا با تحقیق و بررسی آن به مواردی از نشانه¬های دست¬یابی به معانی ثانوی کلام راه یافته شود. نتایج حاصل نشان از آن دارد که، جایگاه و اهمیت موارد چندی هم¬چون: مبتدا، مخاطب، گوینده، صنایع بدیعی و بیانی و موسیقی کلام، تکرار صامت¬ها و مصوت¬ها و... در فهم معانی و اغراض ثانوی کلام می‌تواند مؤثر باشد.
چکیده انگلیسی :
The science of meanings, the main subject of which is eloquent speech, refers to a wide range of the most subtle aesthetic methods of speech and its effect, including the linguistic capabilities of this science, which are expressed according to the situation and position to make the speech more effective. For example, the secondary purposes of news and essays are the secondary purposes of news and essays in rhetorical books, while discussing news and essays, they have addressed some of the secondary purposes of this type of speech, which is in the realm of its virtual meanings; Considering the importance of this discussion and its role in the study and better understanding of the word and its benefits in rhetoric, linguistics, literary criticism, language grammar, etc., which are somehow related to the science of meanings, it becomes necessary. In this regard, several cases that are effective in understanding and finding the secondary meanings and purposes of the word should be mentioned. For this purpose, the desired data in this research are allegorical sentences of the divine word, so that by researching and examining it, we can find some signs of achieving the secondary meanings of the word. The results show that the position and importance of several things such as: beginner, audience, speaker, innovative and expressive arts and speech music, repetition of consonants and vowels, etc. in understanding the meanings and secondary purposes of speech. It can be effective.
1. قرآن کریم
2. احمدی، بابک.(1370). ساختار و تأویل متن. چاپ اول، ج1، تهران: مرکز.
3. پالمر، فرانک .(1366). نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: نشر مرکز.
4. پویان، مجید .(1391). «سبک‌شناسی شعر حافظ با توجه به دیدگاه‌های موریس گرامون». سبک شناسی نظم و نثرفارسی، (بهار ادب) شماره 3، صص47-35.
5. تفتازانی، سعدالدین.(1410). شرح سعد معروف به مختصرالمعانی. چاپ اول، قم: سیدالشهدا مکارم شیرازی.
6. جرجانی، عبدالقادر.(1368). دلایل الاعجاز فی‌القرآن. ترجمه محمد رادمنش، مشهد: آستان قدس رضوی.
7. جمالی، فاطمه.(1395). «نقد و تحلیل اغراض ثانوی خبر و انشاء در علم معانی». دو فصلنامه کاربردی و نقد بلاغی، سال اول، شماره دوم، صص116-95.
8. دیباجی، سید ابراهیم.(1391). بدایه البلاغه. چ چهارم، تهران: سمت.
9. رجایی، محمدخلیل. (1340). معالم البلاغه در علم معانی بیان و بدیع. شيراز: دانشگاه شیراز.
10. سعیدی روشن، محمدباقر .(1383). تحلیل زبان قرآن و روش‌شناسی فهم آن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
11. شفیعی کدکنی، محمدرضا .(1368). موسیقی شعر. تهران: آگه.
12. -----------------. (1391). رستاخیز کلمات. چاپ اول، تهران: سخن.
13. شمیسا، سیروس.(1393). معانی. چ چهارم، تهران: میترا.
14. شیرازی، احمد امین. (1393).آیین بلاغت: شرح فارسی مختصر المعانی(علم معانی). ج1، چاپ پنجم، تهران: فروغ قرآن.
15. طباطبایی، محمدحسین.(1367). تفسیر المیزان. ترجمه ناصر مکارم شیرازی و دیگران، قم: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
16. غلامعلی زاده، خسرو.(1374). ساخت زبان فارسی. تهران: احیای کتاب.
17. قراءتی، محسن.(1374).تفسیر نور. ناشر: مؤسسه در راه حق، وزارت فرهنگ و ارشاد.
18. قویمی، مهوش.(1383). آوا و القا. تهران: هرمس.
19. کزاری میرجلال‌الدین.(1385). معانی زیباشناسی سخن پارسی. تهران: کتاب ماد.
20. مشکوةالدینی، مهدی. (1386). سیر زبان شناسی. چاپ چهارم، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
21. وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی.(1379). بدیع از دیدگاه زبان‌شناسی. تهران: بوستان.
22. ـــــــــــــــ .(1383). دستور زبان فارسی(1). تهران: سمت.
23. هاشمی، احمد. (1381). جواهرالبلاغه. ترجمه استاد حسن عرفان، چاپ سوم، قم: نشر بلاغت.
24. همایی، جلال الدین، (1374)، معانی و بیان. چاپ سوم، تهران: هما.
25. یاوری، حورا. (1386). روان کاوی و ادبیات. چاپ دوم، تهران: سخن.