بررسی تطبیقی اصول حاکم بر تفسیر قانون و قرارداد در نظام حقوقی ایران

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری

آرمان زینلی ¹ , محمد جعفری فشارکی ^{2 *}

1 -
2 - null

تاریخ دریافت : 1403/07/17 تاریخ پذیرش : 1403/12/01 تاریخ انتشار : 1404/03/03

کلید واژه: تفسیر قانون, تفسیر قرارداد, اصول, اراده‌ و قصد باطنی, نظام حقوقی ایران. ,

چکیده مقاله :

اصول تفسیر قانون و قرارداد در نوشته‌های حقوقی به نحو مجزی مورد بررسی قرار گرفته است و اگر در کنار هم مطرح شده به صورت تطبیقی بررسی نشده است و هیچ گاه تاثیر هر یک از اصول حاکم بر تفسیر قانون به تفکیک در تفسیر قرارداد مورد توجه قرار نگرفته است.

برای تجزیه و تحلیل این مهم گریزی از آن نیست که مقدمتاً موضوع تفسیر قانون و قرارداد بررسی شود تا از طریق کشف آن بتوان محدودیت‌های حاکم بر تفسیر را شناخت و نهایتاً مشخص خواهد شد که اراده و قصد باطنی قانون گذار و طرفین قراردادی به ترتیب موضوع تفسیر قانون و قرارداد در نظام حقوقی ایران است که باید در محدوده عدم مغایرت با اراده شارع مقدس، اخلاق حسنه و نظم عمومی تفسیر گردد.

پس از شناخت موضوع تفسیر و محدودیت‌های آن، اصول تفسیر قانون که در تفسیر قرارداد به کار رفته است به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته و نگارندگان تحقیق با شیوه‌ی تحلیلی – توصیفی به این مهم دست یافتند که در نظام حقوقی ایران اصول حاکم بر تفسیر قانون، در تفسیر قرارداد تاثیر گذاشته به صورتی که یک اصل یا عیناً در هر دو وجود دارد یا مفهوم اصلی که در تفسیر قانون است، در تفسیر قرارداد با اسم و عنوانی دیگر مورد استفاده قرار گرفته است و اگر تمایزی در اصول تفسیر قانون و قرارداد وجود دارد ظاهری است ولی ماهیتاً یکسان بوده و از یک معنا و مفهوم نشأت می گیرد.

چکیده انگلیسی:

The principles of law and contract interpretation in legal writings have been examined separately, and  if they are presented together, they have not been examined in  comparative manner, and the effect of  each of the principles governing the interpretation of the law separately has never been considered in the interpretation .of the contract

  the Inner will and intention of the legislator and the contracting parties, respectively  are the subject of interpretation of law and contract in Iran's legal system should be Interpreted within the scope of non-contradiction with the will of the holy Legislator , good .manners and public order

After knowing the subject of interpretation and its limitations, the principles of interpretation of the law used in the interpretation of the contract have been examined separately and the authors of the research have achieved this with an analytical-descriptive method that In the iranian legal system, the principles governing the interpretation of the law, It has influenced the interpretation of  contract in such a way that the same principle exists in both or  concept of principle that is in interpretation of the law is used in the interpretation of the contract with a different name and title  And if there  is a diffrence in the principles of interpretation of the law and the contract it isappearance but it is the same in .nature and derives from the same meaning and concept

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ: الف) منابع فارسی: ۱. الشریف، محمد مهدی، (۱۳۹۳)، منطق حقوق، نشر انتشار، تهران، چاپ سوم
۲. امامی، حسن، (۱۳۸۶)، حقوق مدنی، نشر اسلامیه، تهران، جلد دوم، چاپ بیست و هفتم
۳. امیدی، جلیل، (۱۳۹۸)، تفسیر قوانین جزایی، نشر میزان، تهران، چاپ اول
۴. بروجردی عبده، محمد، (۱۳۳۹)، اصول قضایی حقوقی مستخرج از دیوان عالی کشور، نشر مطبعه ایران، تهران، چاپ اول
۵. بهرامی، بهرام، (۱۴۰۰)، بایسته‌های تفسیر قوانین و قراردادها، نشر نگاه بینه، تهران، چاپ ششم
۶. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (۱۳۸۶)، ترمینولوژی حقوق، نشر گنج دانش، تهران، چاپ هفدهم
۷. ذهنی تهرانی، محمد جواد، (۱۳۷۵)، بیان المراد، نشر پیام محراب، تهران، جلد اول، چاپ اول
۸. سنهوری، عبدالرزاق احمد، (۱۳۸۲)، دوره حقوق تعهدات ترجمه محمد حسین دانش کیا و سید مهدی دادمرزی، نشر دانشگاه قم، قم، جلد اول، چاپ اول
۹. شهیدی، مهدی، (۱۳۸۱)، اصول قراردادها و تعهدات، نشر مجد، تهران، چاپ اول
۱۰. شهیدی، مهدی، (۱۳۸۶)، سقوط تعهدات، نشر مجد، تهران، چاپ چهارم
۱۱. صاحبی، مهدی، (۱۳۷۶)، تفسیر قراردادها در حقوق خصوصی، نشر ققنوس، تهران، چاپ اول
۱۲. قشقایی، حسین، (۱۳۷۸)، شیوه تفسیر قراردادهای خصوصی، نشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اول
۱۳. قیاسی، جلال الدین، (۱۳۷۹)، روش تفسیر قوانین کیفری، نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم، چاپ اول
۱۴. کاتوزیان، ناصر، (۱۳۷۲)، حقوق مدنی، نشر انتشار، تهران، جلد دوم، چاپ سوم#$ ۱۵. کاتوزیان، ناصر، (۱۳۸۹)، شیوه تجربی تحقیق در حقوق، نشر انتشار، تهران، چاپ اول
۱۶. کاتوزیان، ناصر، (۱۳۶۵) فلسفه حقوق، نشر بهنشر، تهران، جلد اول، چاپ دوم
۱۷. کاتوزیان، ناصر، (۱۴۰۰)، فلسفه حقوق، نشر گنج دانش، تهران، جلد دوم، چاپ دوم
۱۸. کاتوزیان، ناصر، (۱۴۰۱)، فلسفه حقوق، نشر گنج دانش، تهران، جلد سوم، چاپ سوم
۱۹. کاتوزیان، ناصر، (۱۳۸۵)، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، نشر انتشار، تهران، چاپ چهل و چهارم
۲۰. محقق داماد، مصطفی، (۱۳۷۸)، قواعد فقه، نشر علوم اسلامی، تهران، چاپ هفتم
۲۱. محقق داماد، مصطفی، (۱۳۶۶)، مباحثی از اصول فقه دفتر اول مبحث الفاظ، نشر اندیشه‌های نو در علوم اسلامی، تهران، چاپ پنجم
ب)منابع عربی: ۱. آخوند خراسانی، محمد کاظم، (۱۴۱۲ ق)، فرائد الاصول، نشر بصیرتی، قم، چاپ اول
۲. انصاری، مرتضی، (۱۴۱۵ق)، کتاب المکاسب، نشر کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، قم، جلد اول، چاپ اول
۳. سیوطی، جلال الدین، (۱۹۵۹ م)، الاشباه و النظائر فی النحو، نشر مصطفی البابی الحلبی و اولاده، مصر، جلد اول، چاپ اول
۴. کرکی، علی بن الحسین، (۱۴۱۱ ق)، جامع المقاصد، نشر موسسه اهل بیت، بیروت، جلد اول، چاپ اول
۵. نایینی، محمد حسین، (۱۳۹۲) منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، جلد دوم، چاپ دوم