پیش بینی جمعیت ایران به تفکیک شهری وروستایی تا سال 1420
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
حبیب الله زنجانی
1
(استاد گروه جمعیت شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وت حقیقات)
کلید واژه: پیش بینی جمعیت, سناریوهای پیش بینی, مهاجر فرستی, اثر ترکیبی عوامل موثر بر پیش ب, حد جانشینی,
چکیده مقاله :
این مقاله به پیش بینی جمعیت ایران به تفکیک شهری و روستایی تا سال 1420 پرداخته است و در آن اثر ترکیبی باروری، مرگ و میر و مهاجرت ها به تفکیک مهاجرت های داخلی و مهاجرت های خارجی مد نظر قرار گرفته و از مجموع 11 پیش بینی انجام یافته، سه گزینه به عنوان سناریو های نهایی انتخاب شده است. برتری این پیش بینی ها بر مجموعه آنهایی که در گذشته انجام شده است، دخالت دادن فرضیه مهاجر فرستی به خارج است که در حال حاضر یکی از مسایل مهم جمعیتی کشور است. این نکته از آن نظر اهمیت دارد که در کشورهایی که سطح باروری به کمتر از حد جانشینی برسد و همزمان با آن مهاجر فرستی شدیدی هم وجود داشته باشد، تغیر و تحول جمعیتی به شدت صورت می پذیرد و آثار کمی اثر گذارتری را بر جای می گذارد به گونه ای که اگر در کشور ما، مهاجر فرستی به خارج با شدتی حدود صد هزار نفر در سال ادامه یابد اثر جمعیتی آن بر کاهش تعداد در یک دوره سی و پنج ساله نزدیک به پنج میلیون نفر می گردد و چون علاوه بر آن مهاجرت گروه های سنی و جنسی خاصی از جمعیت را شامل می شود، اثر آن بر تغییر و تحول جمعیت، به مراتب سنگین تر از اثر کمی آن می شود. جمعیت کشور در قالب سه سناریوی نهایی این مقاله در سال 1420 بین 6/97 و 9/102 میلیون نفر خواهد بود که محتمل ترین آن به افزایش سطح باروری در چارچوب بند اول اصول کلی سیاست های جمعیتی کشور مبنی بر ارتقاء سطح باروری تا کمی بیش از حد جانشینی و مهر فرستی سالانه 70 هزار نفر (سناریوی دوم) استوار خواهد بود. با تشدید اثر مهاجر فرستی به خارج از کشور که در اسناد مختلف بین 15 تا 180 هزار نفر ذکر شده است، باید منتظر پیامدهای سنگین تری بر تعداد و ساختار جمعیت بود. لازم به یادآوری است که در سرشماری اخیر کشور در سال 1397، بر پایه 97 درصدی جمعیت شمارش شده،رقم 4/77 میلیون نفر به دست آمده است که با اعمال 3 درصد افراد شمارش نشده، این رقم به 794/79 میلیون نفر بالغ می شود که با داده های سناریوی دوم این پیش بینی (796/79 میلیون نفر) کاملا مطابقت دارد.