تفاوت های جنسیتی در نگرش و مشارکت در طرح مدیریت پسماند در منطقه 5 شهرداری تهران

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

زهرا زارع ¹ (استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/08/28 تاریخ پذیرش : 1399/08/28 تاریخ انتشار : 1399/08/01

کلید واژه: مدیریت پسماند, تفکیک زباله, بازیافت, مشارکت, جنسیت,

چکیده مقاله :

مدیریت پسماند یکی از ضروریات جامعه شهری امروزی و توسعه اجتماعی است، بی شک نگرش و رفتار شهروندان در این زمینه بسیار مهم است و در پیشبرد و کارایی برنامه های مدیریت پسماند نقش مهمی ایفا می کند؛ با توجه به اینکه نگرش عمومی در فضای مدیریت شهری عمدتا مبتنی نقش زنان خصوصا زنان خانه دار در زمینه پسماندهای خانگی است و بسیاری از برنامه ها برای زنان برنامه ریزی و اجرا می شود؛ این تحقیق با هدف مقایسه زنان و مردان در نگرش و مشارکت در طرح مدیریت پسماند خانگی انجام شده است تا این قضاوت و برنامه ریزی مورد بررسی قرار گیرد. در این مطالعه از پیمایش با تکنیک پرسشنامه حضوری استفاده شده است.جامعه مورد مطالعه شهروندان تهرانی ساکن در منطقه 5 تهران هستند و حجم نمونه 800 نفر است که به روش خوشه ای چند مرحله ای از کلیه محلات این منطقه مورد پرسش قرار گرفته اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که تفاوت معناداری بین زنان و مردان منطقه 5 شهرداری تهران در میزان آشنایی، ضرورت احساس شده جهت تفکیک پسماندها و بازیافت آنها، میزان احساس وظیفه جهت مشارکت در طرح، میزان تفکیک زباله تر و خشک و میزان تلاش برای تولید زباله کمتر وجود ندارد و تمایل عمومی خوبی صرفنظر از جنسیت در این زمینه وجود دارد که می توان از پتانسیل موجود به خوبی در زمینه مدیریت پسماند بهره جست.

چکیده انگلیسی:

Waste management is one of the requirements of modern urban society and social development. People is a key to program of waste management and their attitudes and behavior is very important. Public attitudes in areas of urban management knows more important role for women especially housewives in this plan. Many programs are be planned and implemented for women. This study aimed to compare women and men in attitudes and participate in waste management and this judgment has to be examined. In this study, survey with person questionnaire has been used. Statistical population are citizens of region 5 of Tehran. Samples were 800 people who were questioned by multistep cluster sampling from all communities in this region. According to t-tests, significant differences have not seen in attitude and behavior in waste management plan between men and women in 5th region of Tehran. Good general tendency is in citizens of region 5 of Tehran regardless of gender, which can be a good potential to be used in the field of waste management. 

منابع و مأخذ:

1. اردستانی جوادی حوریه ؛ محمودی مریم؛ لشگرآرا؛ فرهاد. 1398. ارزیابی اثربخشی آموزش های سرای محلات در زمینه مدیریت پسماند بر رفتار شهروندان (مورد مطالعه: منطقه 14 شهرداری تهران). نشریه مطالعات علوم محیط زیست. 4(1): 1067- 1079


2. ببی ، ارل ، 1393، روش تحقیق در علوم اجتماعی، انتشارات سمت


3. جغتایی؛ فائزه؛ موسوی ، میرطاهر؛ زاهدی، محمد جواد. 1395. ابعاد و مؤلفه های توسعه اجتماعی در برنامه‌های توسعه. فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی .16 (63):


4. خبری، شقایق و آزاد ارمکی، اکرم ،1393، شناسایی عوامل موثر بر پذیرش مدیریت پسماند توسط شهروندان شهر تهران، مطالعات مدیریت شهری، سال ششم، شماره هفدهم،صفحات 79-67.


5. خوارزمی، امید علی و ولی پور ارمی، معصومه (1392)، مدیریت جامع پسماندهای شهری با اولویت تفکیک از مبدا بر مبنای تفکر سیستمی، مطالعه موردی: شهرستان ساری، پنجمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری،4 و 5 اردیبهشت 1392، مشهد.


6. رابینز،استیفن، 1388،تئوری سازمان:ساختار و طرح سازمانی، مترجم: سید مهدی الوانی و حسن دانایی فرد، تهران،انتشارات صفار، چاپ بیست وششم


7. رهنما، محمد رحیم و کاظمی خبیری، خلیل الله ،1391،بازنگری راهبردی حوزه خدمات شهری مدیریت محلی ایران با تاکید بر پسماند شهری؛ مطالعه موردی: کلانشهر مشهد، مدیریت شهری،شماره 30، صفحات319-307.


8. زکی،محمد علی و همکاران، 1385، بررسی اثر بخشی سازمانی مدارس آموزش و پرورش شهر اصفهان، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز،دوره بیست و چهارم، شماره دوم،پیاپی47


9. سایت سازمان پسماند شهرداری تهران  به آدرس pasmand.tehran.ir


10. سایت شهرداری تهران به آدرس www.tehran.ir


11. سایت شهرداری منطقه 5 تهران  به آدرس region5.tehran.ir


12. عابدین زاده، نیلوفر؛ عابدین زاده، فریماه و عابدی، طوبی(1390)، بررسی عوامل راهبردی مدیریت پسماند شهر رشت با استفاده از روش SWOT  و تشکیل ماتریس QSPM، محیط شناسی، سال سی و هفتم، شماره57، صفحات 104-93


13. غلامی، یونس؛ ثقفی، مهدی ؛ حیدری مریم.1397. تاثیر عوامل اجتماعی اقتصادی در مشارکت شهروندان با تاکید برمدیریت پسماند خانگی (نمونه موردی شهر گرگان). فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا .30: 149- 158


14. مجلسی، منیره . 1393 . نقش مشارکت های مردمی در سیستم مکانیزه جمع آوری زباله ، سومین همایش ملی مدیریت پسماند


15. مظاهری، محمد مهدی و کرامتی نژاد، حسین،1392،بررسی میزان تاثیر آموزش های چهره به چهره عوامل شهرداری تهران بر رفتار شهروندان در مبحث مدیریت پسماند شهری (مطالعه موردی منطقه 18 تهران)، مطالعات مدیریت شهری، سال پنجم، شماره چهاردهم،صفحات 64-49.


16. نجفی، آزاده . 1394. نقش زنان در مدیریت پسماند در کلان شهر تهران ؛ همایش علمی آسمان آبی- زمین پاک


17. نجفی، علی؛ آدینه باجگیران، علی؛ عبداله زاده، رضا؛ سهرابی، محمد و واسعی، سمیه (1388)، استفاده از سامانه پشتیبان تصمیم گیری در تعیین راهبردهای مدیریت پردازش و دفع پسماند با رویکرد اصلاح الگوی مصرف (مورد مطالعاتی شهر مشهد)، مدیریت شهری، شماره24، صفحات16-7.


18. نورپور و همکاران .1392. ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ در ﺟﻬﺎن و اﯾﺮان، تهران، نشر ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﺮﮐﺰ اﺳﻨﺎد


19. هاشم پور و همکاران ، 1386، بررسی وضعیت تفکیک از مبدا و بازیافت پسماندهای خشک در کلانشهر تهران، دهمین همایش ملی بهداشت محیط