ارائه الگوی توسعه پایدار بانکی در بانک‌های دولتی ایران با تأکید بر بانکداری سبز
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایرانمحمد علی جعفری گرجی 1 , رضا نجف بیگی 2 , ابوالحسن فقیهی 3 , محمد جواد کاملی 4
1 - دانش آموخته دکتری مدیریت دولتی، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد مدیریت دولتی،گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استاد مدیریت دولتی،گروه مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، استاد مدعو، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - دانشیار (بازنشسته) گروه مدیریت، دانشگاه علوم انتظامی، تهران، ایران.
کلید واژه: بانکداری‌پایدار, بانکداری‌سبز, روش مدلسازی‌معادلات‌ساختاری, توسعه‌پایدار,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی توسعه پایدار بانکی در بانک های دولتی ایران با تأکید بر بانکداری سبز انجام گردید. پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و از نوع کمی به روش توصیفی-تحلیلی بود که با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری بر مبنای روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری شامل کارکنان و مدیران ستادی و کارشناسان بانک های دولتی که بر اساس فرمول کوکران 291 نفر از آنان بصورت تصادفی برای روابط بین متغیرها انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS و PLS استفاده شد. یافته ها نشان داد که بر اساس الگوی بدست آمده شرایط علّی توسعه پایدار بانکی در بانک های دولتی ایران با تأکید بر بانکداری سبز عبارتند از؛ "دادن مشاوره برای عرضه خدمات از سوی نیروی انسانی مجرب"، "حفظ و تامین منابع و محیط زیست از سوی تامین کنندگان"، شرایط زمینه ای توسعه پایدار بانکی در بانک های دولتی ایران با تأکید بر بانکداری سبز عبارتند از؛ "بازسازی فرهنگ جامعه"، "ویژگی های سازمانی"، "ارزیابی مدیران مبتنی بر شایسته سالاری"، "تحلیل محیط سرمایه گذاری"، شرایط مداخله گر توسعه پایدار بانکی در بانک های دولتی ایران با تأکید بر بانکداری سبز عبارتند از؛ "نظام حقوقی"، "نظام سیاسی و محیط زیست"، "نظام مالی" و استراتژی های توسعه پایدار بانکی در بانک های دولتی ایران با تأکید بر بانکداری سبز عبارتند از؛ "تحلیل استراتژیک"، "تامین منابع مالی از سوی مشارکت کنندگان"، "بهبود شرایط سیاسی و ارتباطی" و "کنترل ریسک به منظور جذب طرح های سرمایه گذاری". بنابراین مدیران بانک‌های دولتی ایران باید با اهداف و برنامه‌های بانکداری سبز آشنا بوده و آن را در رأس چشم‌انداز و ماموریت صنعت بانکداری قرار دهند.
The present study was conducted with the aim of providing a model of sustainable bankingdevelopment in Iranian governmental bank with an emphasis on green banking. The present study was basicresearch of the quantitative method and was descriptive-analytical method, which was implemented with thestructural equation modeling approach based on survey method. The statistical population consisted of staff andstaff managers and experts of state banks, 291 of whom were randomly selected for relationships betweenvariables based on Cochrane's formula. For quantitative data analysis, structural equations modeling and SPSSand PLS software were used. The results showed that according to the obtained model, the casual conditions ofsustainable banking development in Iranian governmental bank with an emphasis on green banking are;"Providing advice for the provision of services by experienced human resources", "Preserving and supplyingresources and environment by suppliers", the context conditions of sustainable banking development in Iraniangovernmental bank with an emphasis on green banking are; "Rebuilding the culture of society", "OrganizationalFeatures", "Evaluation of managers based on meritocracy", "Investment Environment Analysis", the interveningconditions of sustainable banking development in Iranian governmental bank with an emphasis on greenbanking are; "Legal System", "Political system and environment", "Financial System" and the strategies ofsustainable banking development in Iranian governmental bank with an emphasis on green banking are;"Strategic Analysis", "Financing from contributors", "Improving political and communication conditions", "Riskcontrol in order to attract investment plans". Therefore, managers of Iranian governmental banks should befamiliar with the goals and plans of green banking and place it at the top of the vision and mission of thebanking industry.
ابراهیمی، فریبا. (1399). «مروری بر ارائه خدمات پولی و مالی بانک‌ها در بستر بانکداری سبز». دوماهنامه نگرشهای نوین مدیریت بازرگانی. 1(6)، 178-164.
ابراهیمی امام قیسی، سلمان. (1400). «بانکداری سبز». چاپ اول. تهران: تیمورپور.
پیردستان، مسعود.، هرسج، فاطمه.، صادق پور، محبوبه. و رجائی، یداله. (1399). «ارائه مدل یک‌پارچه برنامه‌ریزی بهینه چند هدفی زنجیره تامین سبز در شرایط عدم قطعیت و حل مدل با استفاده از الگوریتم‌های فرا ابتکاری و ارائه چارچوب مفهومی مناسب در بانک سپه»، مجله نخبگان علوم و مهندسی. 24، 36-14.
حجاران، فاطمه.، دیواندری، علی.، فدایی، داود. (1400). «شناسایی مولفههای بانکداری سبز نوآور مبتنی بر اخلاق زیستی برای کسب مزیت رقابتی پایدار»، مجله اخلاق در علوم و فناوری. 16(1):42-36.
حمیدی، غلامرضا. و جوانمرد، مهدی. (1394). «مروری بر بانکداری سبز، فنّاوری اطلاعات و مزیت‌های رقابتی». دومین همایش ملی مهندسی رایانه و مدیریت فنّاوری اطلاعات. تهران: گروه پژوهشی بوعلی.
رحیمی، غلامرضا. و ایمان‌پور، قربانعلی. (1397). «بررسی نقش پاسخگویی و تأثیر آن بر مدیریت توسعة پایدار». فصلنامة علمی‌ـ تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 2(4)، 123-115.
شاهبندرزاده، حمید.، کبگانی، محمدحسین. و شجاع‌الدین، سیده نعیمه. (1395). «ارائة مدل و تحلیل کمّی خدمات پولی و مالی بانک‌ها بر مبنای ابعاد عملکردی در بانکداری سبز». راهبرد مدیریت مالی. 4(3)، 67-49.
شعبانی، احمد.، حبیبی، رضا. و علیزاده، مصطفی. (1397). «بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی بانک‌ها بر نگرش و رفتار مشتریان». نشریة تحقیقات مالی اسلامی. 9(1)، 144-111.
عابدی، سمانه. (1398). «تحلیلی بر جایگاه استراتژی بانکداری سبز در توسعه پایدار اقتصادی». محیط زیست و توسعه فرابخشی. 4(64)، 67-50.
عطائی قراچه، مسعود.، داودی، سیدمحمدرضا. و هرتمنی، امیر. (1400). «ارائه و بررسی الگوی بانکداری پایدار با تأکید بر نقش اقتصاد مقاومتی با استفاده از روش تحلیل مضمون و مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)». دوقصلنامه علمی اندیشه مدیریت راهبردی. 15(1)، 432-393.
علی احمدی، علیرضا.، بنیادی نائینی، علی. و تقوی، میرحمید. (1398). «شناسایی عوامل حیاتی موفقیت بانکداری پایدار با رویکرد آمیخته». نشریه علمی پژوهشی کدیریت فردا. 18(60)، 32-19.
کاظمی، رسول. (1387). «تجزیه‌وتحلیل عملکرد مالی بانک‌های دولتی ج.ا.ا. و مقایسة آن با بانک‌های اسلامی کشورهای حوزة خلیج فارس». دانش مالی تحلیل اوراق بهادار. 1(3)، 50-23.
کردنوری، امیرحسین.، عدالتیان شهریاری، جمشید.، عزیزی، محمد. و کاباران زاده قدیم، محمدرضا. (1399). «طراحی مدل مفهومی کسبوکار در بانک‌های توسعهای با رویکرد کارآفرینی بین‌المللی». فصلنامه اقتصاد مالی. 14(53)، 172-157.
مرادی، داود.، شیخی، محمدتقی. و خادم، طلیعه. (1398). «بررسی تأثیر تحقق مدل بانکداری توسعه اجتماعی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور با تأکید بر شبکه بانکی». نشریه مطالعات توسعه اجتماعی ایران. 11(42)، 144-121.
مطاعی، تهمینه.، حسینخانی، حکیمه. و پارسا، الهام. (۱۳۹۵). «فعالیت‌ها و اهداف بانک مسکن در راستای توسعة پایدار». دومین کنفرانس ملی توسعة پایدار در سیستم‌های مهندسی انرژی، آب و محیط‌زیست. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
مقدسی‌نیا، حسین. (1395). «تأثیر بانکداری سبز بر رفتار مصرف‌کنندگان خدمات بانکی جهت دستیابی به توسعة پایدار؛ مطالعة موردی: بانک صادرات کرمانشاه». سومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد سبز. بابلسر: شرکت پژوهشی صنعتی طرود شمال.
ملک‌زاده لیلی، بهزاد. و جعفرپور گلرودباری، حسین. (1395). «نقش مسئولیت اجتماعی شرکتی در توسعة پایدار صنعت بانکداری کشور». نخستین کنفرانس سراسری پیشرفت‌های نوین در مهندسی صنایع، مدیریت، اقتصاد و حسابداری. شیراز: پردیس بین‌الملل توسعة ایدة هزاره.
نجف‌بیگی، رضا. (1397). «نگاهی به مدیریت توسعة پایدار و توسعه در ایران». تهران: ترمه.
نوبهار، عماد.، دهقاننیری، محمود. و رجبزاده قطری، علی. (1397). «توسعه مدل و ارزیابی عملکرد پایداری بانک‌های ایران». نشریه پژوهشهای مدیریت در ایران. 23(3)، 187-159.
ـــــــــ . (1397). «اقتصاد سبز، ابزار و راهکار اجرایی». وزارت امور اقتصادی و دارایی. معاونت امور اقتصادی، دفتر مدلسازی و مدیریت اطلاعات اقتصادی.
Akin, A. & Yilmaz, İ. (2016). «Drivers of corporate social responsibility disclosures: Evidence from Turkish banking sector». Procedia Economics and Finance. 38, 2-7.
Aras, G., Tezcan, N. & Furtuna, O.K. (2018). «Multidimensional comprehensive corporate sustainability performance evaluation model: Evidence from an emerging market banking sector». Journal of cleaner production. 185, 600-609.
Biswas, Nigamanada. (2011). «Sustainable Green Banking Approach: The Need of the Hour», Business Spectrum. 1(1), 32-38.
Fortunski, B. (2011). «Does the environmental management standard Iso 14001 stimulate sustainable development? », Manegment of Environmental Quality. 2, 1-31.
Lalon, R.M. (2015). «Green banking: Going green». International Journal of Economics, Finance and Management Sciences. 3(1), 34-42.
Musvoto, C., Nortje, K., De Wet, B., Mahumani, B.K. & Nahman, A. (2015). «Imperatives for an agricultural green economy in South Africa». South African Journal of Science. 111(1-2), 01-08.
Nandini Prabhu, G. & Aithal, P.S. (2021). «A Review-Based Research Agenda on Green Banking Service Practices through Green CSR Activities». International Journal of Management, Technology, and Social Sciences (IJMTS), 6(2), 204-230.
Narayanan, M. & Chandrasekaran, (2021). «Effectiveness of Green Banking Initiatives – A Special Reference Towards Public Sector and Private Sector Banks in Tamilnadu». International journal of innovative research in technology. 8(7), 2349-6002.
Prakash Pillai, R. & Praveen Raj, D. (2019). «Perspective and Usage Patterns of Green Banking Services: A Cross-Sectional Analysis of Customers from Selected Banks in Kerala». Research review international journal of multidisciplinary, 4(2), 2455-3085.
Rabinson, H.S., Anumba, C.J., Carillo, P.M. & Al-Ghassani, A.M. (2011). «STEPS: A Knowledge management maturity roadmap for corporate social responsibility». Business Process Management Journal. 12(6), 121-136.
Rahman, M., Ahsan, M., Hossain, M. & Hoq, M. (2013). «Green banking prospects in Bangladesh». Asian Business Review. 2(2).
Rajesh, T. & Dileep, A.S. (2014). «Role of banks in sustainable economic development through green banking». International Journal of current research and academic Review. 2(12), 136-141.
Rajput, N., Bharti, M., Bhutani, M.S. & Oberoi, S. (2014). «Green banking in India: way to sustainable growth». Global Journal of Enterprise Information System. 6(3), 20-25.
Sharma, M. & Choubey, A. (2021). «Green banking initiatives: a qualitative study on Indian banking sector». Environment, Development and Sustainability. 24, 293-319.
Weber, O. (2016). «The impact of green banking guidelines on the sustainability performance of banks: The Chinese case». Policy Brief. 79, 1-8.
Yang, Sh. & Zhao, J. (2009). «Study on Commercial Banks Credit Risk Based on AGA and Camel Rating System. In: 2009 Second International Workshop on Knowledge Discovery and Data Mining». Date of Conference: 23-25 Jan. 2009, INSPEC Accession Number: 10468356.
Zhang, X., Wang, Z., Zhong, X., Yang, S. & Siddik, A. (2022). «Do Green Banking Activities Improve the Banks’ Environmental Performance? The Mediating Effect of Green Financing». 14, 989.
_||_ابراهیمی، فریبا. (1399). «مروری بر ارائه خدمات پولی و مالی بانک‌ها در بستر بانکداری سبز». دوماهنامه نگرشهای نوین مدیریت بازرگانی. 1(6)، 178-164.
ابراهیمی امام قیسی، سلمان. (1400). «بانکداری سبز». چاپ اول. تهران: تیمورپور.
پیردستان، مسعود.، هرسج، فاطمه.، صادق پور، محبوبه. و رجائی، یداله. (1399). «ارائه مدل یک‌پارچه برنامه‌ریزی بهینه چند هدفی زنجیره تامین سبز در شرایط عدم قطعیت و حل مدل با استفاده از الگوریتم‌های فرا ابتکاری و ارائه چارچوب مفهومی مناسب در بانک سپه»، مجله نخبگان علوم و مهندسی. 24، 36-14.
حجاران، فاطمه.، دیواندری، علی.، فدایی، داود. (1400). «شناسایی مولفههای بانکداری سبز نوآور مبتنی بر اخلاق زیستی برای کسب مزیت رقابتی پایدار»، مجله اخلاق در علوم و فناوری. 16(1):42-36.
حمیدی، غلامرضا. و جوانمرد، مهدی. (1394). «مروری بر بانکداری سبز، فنّاوری اطلاعات و مزیت‌های رقابتی». دومین همایش ملی مهندسی رایانه و مدیریت فنّاوری اطلاعات. تهران: گروه پژوهشی بوعلی.
رحیمی، غلامرضا. و ایمان‌پور، قربانعلی. (1397). «بررسی نقش پاسخگویی و تأثیر آن بر مدیریت توسعة پایدار». فصلنامة علمی‌ـ تخصصی رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 2(4)، 123-115.
شاهبندرزاده، حمید.، کبگانی، محمدحسین. و شجاع‌الدین، سیده نعیمه. (1395). «ارائة مدل و تحلیل کمّی خدمات پولی و مالی بانک‌ها بر مبنای ابعاد عملکردی در بانکداری سبز». راهبرد مدیریت مالی. 4(3)، 67-49.
شعبانی، احمد.، حبیبی، رضا. و علیزاده، مصطفی. (1397). «بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی بانک‌ها بر نگرش و رفتار مشتریان». نشریة تحقیقات مالی اسلامی. 9(1)، 144-111.
عابدی، سمانه. (1398). «تحلیلی بر جایگاه استراتژی بانکداری سبز در توسعه پایدار اقتصادی». محیط زیست و توسعه فرابخشی. 4(64)، 67-50.
عطائی قراچه، مسعود.، داودی، سیدمحمدرضا. و هرتمنی، امیر. (1400). «ارائه و بررسی الگوی بانکداری پایدار با تأکید بر نقش اقتصاد مقاومتی با استفاده از روش تحلیل مضمون و مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)». دوقصلنامه علمی اندیشه مدیریت راهبردی. 15(1)، 432-393.
علی احمدی، علیرضا.، بنیادی نائینی، علی. و تقوی، میرحمید. (1398). «شناسایی عوامل حیاتی موفقیت بانکداری پایدار با رویکرد آمیخته». نشریه علمی پژوهشی کدیریت فردا. 18(60)، 32-19.
کاظمی، رسول. (1387). «تجزیه‌وتحلیل عملکرد مالی بانک‌های دولتی ج.ا.ا. و مقایسة آن با بانک‌های اسلامی کشورهای حوزة خلیج فارس». دانش مالی تحلیل اوراق بهادار. 1(3)، 50-23.
کردنوری، امیرحسین.، عدالتیان شهریاری، جمشید.، عزیزی، محمد. و کاباران زاده قدیم، محمدرضا. (1399). «طراحی مدل مفهومی کسبوکار در بانک‌های توسعهای با رویکرد کارآفرینی بین‌المللی». فصلنامه اقتصاد مالی. 14(53)، 172-157.
مرادی، داود.، شیخی، محمدتقی. و خادم، طلیعه. (1398). «بررسی تأثیر تحقق مدل بانکداری توسعه اجتماعی بر رشد و توسعه اقتصادی کشور با تأکید بر شبکه بانکی». نشریه مطالعات توسعه اجتماعی ایران. 11(42)، 144-121.
مطاعی، تهمینه.، حسینخانی، حکیمه. و پارسا، الهام. (۱۳۹۵). «فعالیت‌ها و اهداف بانک مسکن در راستای توسعة پایدار». دومین کنفرانس ملی توسعة پایدار در سیستم‌های مهندسی انرژی، آب و محیط‌زیست. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
مقدسی‌نیا، حسین. (1395). «تأثیر بانکداری سبز بر رفتار مصرف‌کنندگان خدمات بانکی جهت دستیابی به توسعة پایدار؛ مطالعة موردی: بانک صادرات کرمانشاه». سومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد سبز. بابلسر: شرکت پژوهشی صنعتی طرود شمال.
ملک‌زاده لیلی، بهزاد. و جعفرپور گلرودباری، حسین. (1395). «نقش مسئولیت اجتماعی شرکتی در توسعة پایدار صنعت بانکداری کشور». نخستین کنفرانس سراسری پیشرفت‌های نوین در مهندسی صنایع، مدیریت، اقتصاد و حسابداری. شیراز: پردیس بین‌الملل توسعة ایدة هزاره.
نجف‌بیگی، رضا. (1397). «نگاهی به مدیریت توسعة پایدار و توسعه در ایران». تهران: ترمه.
نوبهار، عماد.، دهقاننیری، محمود. و رجبزاده قطری، علی. (1397). «توسعه مدل و ارزیابی عملکرد پایداری بانک‌های ایران». نشریه پژوهشهای مدیریت در ایران. 23(3)، 187-159.
ـــــــــ . (1397). «اقتصاد سبز، ابزار و راهکار اجرایی». وزارت امور اقتصادی و دارایی. معاونت امور اقتصادی، دفتر مدلسازی و مدیریت اطلاعات اقتصادی.
Akin, A. & Yilmaz, İ. (2016). «Drivers of corporate social responsibility disclosures: Evidence from Turkish banking sector». Procedia Economics and Finance. 38, 2-7.
Aras, G., Tezcan, N. & Furtuna, O.K. (2018). «Multidimensional comprehensive corporate sustainability performance evaluation model: Evidence from an emerging market banking sector». Journal of cleaner production. 185, 600-609.
Biswas, Nigamanada. (2011). «Sustainable Green Banking Approach: The Need of the Hour», Business Spectrum. 1(1), 32-38.
Fortunski, B. (2011). «Does the environmental management standard Iso 14001 stimulate sustainable development? », Manegment of Environmental Quality. 2, 1-31.
Lalon, R.M. (2015). «Green banking: Going green». International Journal of Economics, Finance and Management Sciences. 3(1), 34-42.
Musvoto, C., Nortje, K., De Wet, B., Mahumani, B.K. & Nahman, A. (2015). «Imperatives for an agricultural green economy in South Africa». South African Journal of Science. 111(1-2), 01-08.
Nandini Prabhu, G. & Aithal, P.S. (2021). «A Review-Based Research Agenda on Green Banking Service Practices through Green CSR Activities». International Journal of Management, Technology, and Social Sciences (IJMTS), 6(2), 204-230.
Narayanan, M. & Chandrasekaran, (2021). «Effectiveness of Green Banking Initiatives – A Special Reference Towards Public Sector and Private Sector Banks in Tamilnadu». International journal of innovative research in technology. 8(7), 2349-6002.
Prakash Pillai, R. & Praveen Raj, D. (2019). «Perspective and Usage Patterns of Green Banking Services: A Cross-Sectional Analysis of Customers from Selected Banks in Kerala». Research review international journal of multidisciplinary, 4(2), 2455-3085.
Rabinson, H.S., Anumba, C.J., Carillo, P.M. & Al-Ghassani, A.M. (2011). «STEPS: A Knowledge management maturity roadmap for corporate social responsibility». Business Process Management Journal. 12(6), 121-136.
Rahman, M., Ahsan, M., Hossain, M. & Hoq, M. (2013). «Green banking prospects in Bangladesh». Asian Business Review. 2(2).
Rajesh, T. & Dileep, A.S. (2014). «Role of banks in sustainable economic development through green banking». International Journal of current research and academic Review. 2(12), 136-141.
Rajput, N., Bharti, M., Bhutani, M.S. & Oberoi, S. (2014). «Green banking in India: way to sustainable growth». Global Journal of Enterprise Information System. 6(3), 20-25.
Sharma, M. & Choubey, A. (2021). «Green banking initiatives: a qualitative study on Indian banking sector». Environment, Development and Sustainability. 24, 293-319.
Weber, O. (2016). «The impact of green banking guidelines on the sustainability performance of banks: The Chinese case». Policy Brief. 79, 1-8.
Yang, Sh. & Zhao, J. (2009). «Study on Commercial Banks Credit Risk Based on AGA and Camel Rating System. In: 2009 Second International Workshop on Knowledge Discovery and Data Mining». Date of Conference: 23-25 Jan. 2009, INSPEC Accession Number: 10468356.
Zhang, X., Wang, Z., Zhong, X., Yang, S. & Siddik, A. (2022). «Do Green Banking Activities Improve the Banks’ Environmental Performance? The Mediating Effect of Green Financing». 14, 989.