توسعه جامعه دانایی محور با فعالیت منسجم بازیگران سواد رسانه‌ای (مطالعه عناصر سواد رسانه‌ای در اتحادیه اروپا طی سال‌های 2000 تا 2018)
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
بهاره فتح آبادی
1
,
محمد دادگران
2
,
بهاره نصیری
3
,
شهناز هاشمی
4
1 - دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (Email: baharehfathabadi492@gmail.com
2 - استادیار و عضو هیات علمی دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
(Email: mohamad_dadgaran@yahoo.com
3 - استادیار و عضو هیات علمی پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران (Email: bn.nasiri@gmail.com)
4 - دانشیار سازمان پژوهشی و برنامه ریزی آموزشی، تهران، ایران (Email: shahnaz_hashemi@yahoo.com
تاریخ دریافت : 1397/01/19
تاریخ پذیرش : 1398/07/06
تاریخ انتشار : 1398/05/01
کلید واژه:
جامعه دانایی‌محور,
کمیسیون اتحادیه اروپا,
عناصر سواد رسانه‌ای,
بازیگران سواد رسانه‌ای,
سواد رسانه‌ای,
چکیده مقاله :
با توجه به سیر تحولات در دنیا و گذر از جامعه اطلاعاتی و ورود به عصر جامعه دانایی، افزایش سواد رسانه ای درتحقق جامعه دانایی نقش محوری دارد. جامعه دانایی مستلزم اتخاذ رویکرد آموزش مادام العمر برای شهروندان است به طوری که دیگر آموزگاران به تنهایی محور آموزش نیستند و بازیگران دیگری وارد عرصه آموزش شده‌اند. در این راستا مطالعه فعالیت‌های کشورهای پیشرو در زمینه سواد رسانه ای میتواند تجربیات و دانش خوبی در اختیار کشور ما بگذارد؛ لذا در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای و با بررسی ادبیات موضوع، اسناد و مدارک و دستورالعمل‌هایی که در زمینه آموزش سواد رسانه ای از سوی کمیسیون اتحادیه اروپا به 28 کشور عضو اتحادیه اروپا ابلاغ شده به بررسی عناصر سواد رسانه ای، بازیگران این عرصه و نقش آنها در اتحادیه اروپا پرداخته شد. در این زمینه از نظریات جامعه دانایی محور ایلکا تومی و سواد رسانه ای جیمز پاتر استفاده گردید. نتایج این مطالعات نشان می دهد بازیگران متعددی شامل کودکان و جوانان، والدین، معلمان خصوصی، مسئولان و برنامه ریزان آموزشی، معلمان و مربیان رسمی، دانش آموزان، مسئولان رسانه ای، کمپانی ها، حرفه ای ها، انجمن ها و شهروندان در عرصه آموزش سواد رسانه ای مشغول به فعالیت هستند. هر چه تعامل، تعادل و هماهنگی بین بازیگران بیشتر و حضور آنان در جامعه منسجم تر و گسترده تر باشد، آموزش و یادگیری در بین همه اقشار جامعه بیشتر جاری و ساری می گردد و شرایط برای ایجاد جامعه دانایی محور میسرتر می شود.
چکیده انگلیسی:
According to The evolution of the world and passing the intelligence community and Entering the age of wisdom society, increasing media literacy has a main role in the realm of knowledge society. In Knowledge Society, citizens require to adopt with permanent and lifelong education. In this manner, except of teachers, other actors have entered the training field. So Pay attention to role of these actors is more important for Promoting media literacy. On the other hand, EU countries are Leading countries in the promotion of media literacy. Therefore, studying the activities of these countries can provide good experience and knowledge to our country and future plans. In this paper, using a documentary and library method and by reviewing the subject literature, documents, articles and guidelines for media literacy education that The EU Commission has been notified to 28 EU countries, The elements of media literacy, actors in this field and their role were examined. In this context, the ideas of the Ilka Tomi-based knowledge society and the James Potter media literacy theory were used. The results of these studies show that various actors include children and youth, parents, private teachers, officials and educational planners, teachers and formal trainers, students, media officials, companies, professionals, associations and citizens engaged in media literacy education. If the interact between these actors are balance, education and learning amongst all strata of the society are exist, and the conditions for creating a knowledge-based society are becoming more and more possible.
منابع و مأخذ:
آزادی پیام، (1389)، سواد رسانه ای شناختی، ضرورت توسعه آموزش های عمومی رهبران افکار، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علامه طباطبایی
باهنر، ناصر، چابکی،رامین، (1393)، تحلیل سواد رسانه ای بر اساس مدل EC؛ مورد مطالعه: سیاست های شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه امام صادق (ع).
پاتر، دبلیو جیمز (1391)، بازشناسی رسانه های جمعی با رویکرد سواد رسانه ای، ترجمه امیر یزدیان، پیام آزادی و منا نادعلی. قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.
تقی زاده، عباس، کیا، علی اصغر، (1393)، نیازسنجی برنامه آموزشی سواد رسانه در مدارس، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، دوره 15، شماره 26.
تومی، ایلکا (1383)، جامعه دانایی و پرسش های پژوهشی آینده. ترجمه اسماعیل یزدان پور، تهران، مرکز پژوهش های ارتباطات.
چابکی، رامین، (1391)، جایگاه سواد رسانه ای در سیاست های فرهنگی ارتباطی جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع).
سازمان ملل متحد (1386)، شناخت جوامع دانایی در بیست پرسش و پاسخ، همراه شاخص جوامع دانایی، ترجمه اسماعیل یزدان پور، تهران پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
سحابی ژاله،(1386) بررسی تطبیقی ارزیابی مدیران خبر رسانه صدا و سیما از سواد رسانه ای مردم شهر تهران با میزان واقعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران.
شاه‌حسینی، وحیده، (1392)، نقش آموزش تفکر انتقادی و سواد رسانه‌ای در بازگشایی پیام، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی.
شاهرخ اسکویی، زهره(1382)، بررسی سطح سواد رسانه‌ای دانشجویان؛ مقایسه سواد رسانه‌ای دانشجویان دانشکده فنی- مهندسی و علوم اجتماعی دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات، تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
مک کوایل، دنیس (1385)، نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها.
نصیری، بهاره، (1383)، بررسی نظرات متخصصان علوم ارتباطات پیرامون سواد رسانه ای در جامعه، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
نصیری، بهاره، (1389)، مطالعه تطبیقی آموزشی سواد رسانه ای در کانادا و ژاپن و ارائه مدل مطلوب برای ایران، پایان نامه دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
هاشمی، شهناز، (1393)، بررسی نقش رسانه در نظام تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش: تاکید بر ضرورت آموزش سواد رسانه ای، فصلنامه رسانه، سال بیست و پنجم، شماره 4.
یزدیان امیر، (1390)، سواد رسانه ای انتقادی: بررسی موردی سطح سواد رسانه ای دانشجویان کارشناسی ارشد، تحقیق در ارتباطات، دانشکده صدا و سیما ج.ا.ا پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
یونسکو (1388). به سوی جوامع دانایی محور گزارش جهانی یونسکو، ترجمه دکتر علی حسین قاسمی و سیروس آزادی، تهران: انتشارات سمت.
Brian O’Neill, Cliona Barnes, (2008), Media literacy and the public sphere: a contextual study for public media literacy promotion in Ireland, Centre for Social and Educational Research Reports.
Bulger, M. E. (2017). Measuring media literacy in a national context: Challenges of definition, method and implementation. Medijske studije, 3(6).
Dahlgren, P. (2009). Media and political engagement. Cambridge: Cambridge University Press.
Goncalo, Macedo, Policy Department Structural and Cohesion Policies, European Parliament, B-1047 Brussels.
Martina Chapman, Mercury Insights, Mapping of media literacy practices and actions in EU-28,(2016), European Audiovisual Observatory, Strasbourg.
Masterman, L. (1997).A rationale for media education.In R. Kubey (ED). Media Literacy in the information age. Current perspectives. Information and Behavior.Vo1.6, pp.15-68
Ostrom, E. (2010), Working Together: Collective Action, the Commons, and Multiple Methods in Practice, with Amy R. Poteete and Marco A. Janssen, Princeton, NJ: Princeton University Press.
Potter, W.J., (2004).Theory of Media Literacy: A Cognitive Approach, London. Sage Publication, Inc: 1 edition.
Ref.Ares (2013) 2982435, Study on the Current Trends and Approaches to Media Literacy in Europe.
Tornero, J. P., & Varis, T. (2010). Media literacy and new humanism. Moscow: UNESCO Institute for Information Technologies in Education (p: 46-51).
Violaine Hacker, (2012), The EU media policy and the EU2020 Strategy: New roles and actions for players of the Creative Europe.
_||_
آزادی پیام، (1389)، سواد رسانه ای شناختی، ضرورت توسعه آموزش های عمومی رهبران افکار، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علامه طباطبایی
باهنر، ناصر، چابکی،رامین، (1393)، تحلیل سواد رسانه ای بر اساس مدل EC؛ مورد مطالعه: سیاست های شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه امام صادق (ع).
پاتر، دبلیو جیمز (1391)، بازشناسی رسانه های جمعی با رویکرد سواد رسانه ای، ترجمه امیر یزدیان، پیام آزادی و منا نادعلی. قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.
تقی زاده، عباس، کیا، علی اصغر، (1393)، نیازسنجی برنامه آموزشی سواد رسانه در مدارس، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، دوره 15، شماره 26.
تومی، ایلکا (1383)، جامعه دانایی و پرسش های پژوهشی آینده. ترجمه اسماعیل یزدان پور، تهران، مرکز پژوهش های ارتباطات.
چابکی، رامین، (1391)، جایگاه سواد رسانه ای در سیاست های فرهنگی ارتباطی جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق (ع).
سازمان ملل متحد (1386)، شناخت جوامع دانایی در بیست پرسش و پاسخ، همراه شاخص جوامع دانایی، ترجمه اسماعیل یزدان پور، تهران پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
سحابی ژاله،(1386) بررسی تطبیقی ارزیابی مدیران خبر رسانه صدا و سیما از سواد رسانه ای مردم شهر تهران با میزان واقعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران.
شاه‌حسینی، وحیده، (1392)، نقش آموزش تفکر انتقادی و سواد رسانه‌ای در بازگشایی پیام، پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی.
شاهرخ اسکویی، زهره(1382)، بررسی سطح سواد رسانه‌ای دانشجویان؛ مقایسه سواد رسانه‌ای دانشجویان دانشکده فنی- مهندسی و علوم اجتماعی دانشگاه تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات، تهران: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
مک کوایل، دنیس (1385)، نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه ها.
نصیری، بهاره، (1383)، بررسی نظرات متخصصان علوم ارتباطات پیرامون سواد رسانه ای در جامعه، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
نصیری، بهاره، (1389)، مطالعه تطبیقی آموزشی سواد رسانه ای در کانادا و ژاپن و ارائه مدل مطلوب برای ایران، پایان نامه دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
هاشمی، شهناز، (1393)، بررسی نقش رسانه در نظام تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش: تاکید بر ضرورت آموزش سواد رسانه ای، فصلنامه رسانه، سال بیست و پنجم، شماره 4.
یزدیان امیر، (1390)، سواد رسانه ای انتقادی: بررسی موردی سطح سواد رسانه ای دانشجویان کارشناسی ارشد، تحقیق در ارتباطات، دانشکده صدا و سیما ج.ا.ا پایان نامه کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
یونسکو (1388). به سوی جوامع دانایی محور گزارش جهانی یونسکو، ترجمه دکتر علی حسین قاسمی و سیروس آزادی، تهران: انتشارات سمت.
Brian O’Neill, Cliona Barnes, (2008), Media literacy and the public sphere: a contextual study for public media literacy promotion in Ireland, Centre for Social and Educational Research Reports.
Bulger, M. E. (2017). Measuring media literacy in a national context: Challenges of definition, method and implementation. Medijske studije, 3(6).
Dahlgren, P. (2009). Media and political engagement. Cambridge: Cambridge University Press.
Goncalo, Macedo, Policy Department Structural and Cohesion Policies, European Parliament, B-1047 Brussels.
Martina Chapman, Mercury Insights, Mapping of media literacy practices and actions in EU-28,(2016), European Audiovisual Observatory, Strasbourg.
Masterman, L. (1997).A rationale for media education.In R. Kubey (ED). Media Literacy in the information age. Current perspectives. Information and Behavior.Vo1.6, pp.15-68
Ostrom, E. (2010), Working Together: Collective Action, the Commons, and Multiple Methods in Practice, with Amy R. Poteete and Marco A. Janssen, Princeton, NJ: Princeton University Press.
Potter, W.J., (2004).Theory of Media Literacy: A Cognitive Approach, London. Sage Publication, Inc: 1 edition.
Ref.Ares (2013) 2982435, Study on the Current Trends and Approaches to Media Literacy in Europe.
Tornero, J. P., & Varis, T. (2010). Media literacy and new humanism. Moscow: UNESCO Institute for Information Technologies in Education (p: 46-51).
Violaine Hacker, (2012), The EU media policy and the EU2020 Strategy: New roles and actions for players of the Creative Europe.
