توسعه سرمایه گذاری و ماندگاری جمعیت در مناطق مرزی روستایی ایران

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

ولی اله رستمعلی زاده ¹ , رضا نوبخت ² , رضا کیانی ³

1 - گروه مهاجرت و شهرنشینی، موسسه تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران
2 - گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - گروه جمعیت و سلامت، موسسه تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/10/16 تاریخ پذیرش : 1403/03/12 تاریخ انتشار : 1403/07/17

کلید واژه: مناطق مرزی, روستاهای مرزی, راهکارها و سیاست‌های توسعه سرمایه‌گذاری, راهکارها و سیاست‌های توسعه کسب و کار, ماندگاری جمعیت.,

چکیده مقاله :

هدف اصلی این تحقیق، بررسی راهکارها و سیاست‌های توسعه سرمایه‌گذاری و کسب و کار در مناطق مرزی روستایی ایران در راستای ماندگاری جمعیت در مناطق مرزی است. در این مطالعه از 38 مشارکت کننده به منظور جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. داده‌ها با استفاده از روش‌ تحلیل مضمون، تحلیل شده‌اند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که راهکارها و سیاست‌های توسعه سرمایه‌گذاری و کسب و کار شامل یازده محور و مولفه مشخص بوده‌اند که عبارتند از "بازاریابی و توسعه بازار"، "تسهیل ورود تکنولوژی به فرایند تولید و بسته‌بندی"، "آموزش و توانمندسازی روستاییان و توجه به سرمایه‌های اجتماعی"، "توجه به گردشگری و زیست خانه دومی در روستاها"، "وجود فضای اطلاع‌رسانی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری و کانال ارتباطی سرمایه‌گذاران و کارآفرینان محلی"، "تسهیل دسترسی به وام و تسهیلات و منابع بانکی و مالی"، "در نظر گرفتن مزایای مالیاتی و تعرفه‌ای دولتی"، "اصلاح در برخی قوانین و فرایندهای مدیریتی مربوط به مرزنشینی و مرزنشینان"، "حل مسائل مربوط به زمین و طرح‌های هادی روستایی"، "توجه به زیرساخت‌ها و امکانات رفاهی روستاها" و "تغییرات در الگوی کشت و توجه به ضرورت‌های تولید کشاورزی" که در چهاربخش اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی و کالبدی و دسترسی قرار دارند که نیازمند توجه از ناحیه سیاست‌گذران و برنامه‌ریزان هستند.

چکیده انگلیسی:

The main goal of this research is to investigate the solutions and policies for the development of investment and business in the rural border areas of Iran in order to maintain the population in these areas. In this study, 38 participants were used to collect data. The collected data have been analyzed by thematic analysis method. The results of this research show that strategies and policies for investment and business development include eleven axes and components. These include "marketing and market development", "facilitating the entry of technology into the production and packaging process", "training and empowering rural people and attention to their social capital", "attention to tourism and second home living in villages", "The existence of a communication channel between national investors and local entrepreneurs", "Facilitating access to loans and banking and financial resources", "Considering government tax and tariff benefits", "Amendment in some laws and management processes related to border residents ", " Solving issues related to land", "Attention to the infrastructure and amenities of villages" and "Changes in the cultivation pattern” and are placed in four sections: socio-cultural, economic, institutional and physical and accessibility. These need attention from policymakers and planners.

منابع و مأخذ:

ابزری، مهدی، صمدی، سعید و هادی تیموری. (1386). بررسی عوامل مؤثر بر ریسک و بازده سرمایه گذاری در محصولات مالی. روند، 54 و 55 : 152-123.
پاتنام، رابرت. (1385). جامعه برخوردار، سرمایه اجتماعی و زندگی عمومی. ترجمه افشین خاکباز و حسین پویان به کوشش کیان تاجبخش، تهران: نشر تیراژه.
پاسبان، محمد، آذرکسب، اصغر، و ابراهیم علی محمدی اصل. (1393). بررسی وضعیت فضای کسب و کار در استان آذربایجان شرقی و راهکارهای ارتقای آن. مدیریت بهره وری (فراسوی مدیریت)، 8(29): 143-162.
حساس یگانه، یحیی و عادل افخمی. (1397). مدلسازی رفتاری تصمیمات سرمایه‌گذاری فرشتگان کسب‌وکار (سرمایه‌گذار). دانش سرمایه‌گذاری، 7(28): 330-313.
حسین‌زاده بحرینی، محمدحسین و سعید ملک‌الساداتی. (1390). موانع نهادی سرمایه‌گذاری و کسب و کار در ایران. پژوهشنامه بازرگانی، 59: 25-55.
خداپرست مشهدی، مهدی، بخت‌آزما، جلال و قاسم ایزانلو. (1391). بررسی انتظارات متقابل برای مشارکت دولت و بخش خصوصی برای رفع موانع تولید و سرمایه‌گذاری، مورد مطالعه: بخش کشاورزی استان خراسان شمالی. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 26 (1): 58-47.
خداپناه، بهمن، مرادی، محمد علی، پاداش، حمید و کمال سخدری. (1400). شناسایی موانع نهادی توسعۀ کارآفرینی منطقه‌ای در ایران (رویکردی انتقادی به نظام تاریخی سیاست‌گذاری کارآفرینی). پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 21 (4): 111-87.
رجایی، سیدعباس و محمد امین خراسانی. (1394). شناخت و تحلیل موانع پیش روی سرمایه گذاری بخش خصوصی در پروژه های عمرانی شهری (مطالعه موردی: منطقه 10 شهرداری تهران). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 3(2): 210-191.
رستمعلی زاده، ولی اله. (1397). تدوین سند جامع و ملی توسعه مناطق مرزی روستایی ایران بر اساس ملاحظات منطقه‌ای. کارفرما: معاونت توسعه روستايي و مناطق محروم ریاست جمهوری و مركز بررسي‌هاي راهبردي ریاست جمهوری، تهران: موسسه تحقیقات جمعیت کشور.
رستمعلی زاده، ولی اله و قربان حسینی. (1398). موانع سرمایه گذاری و کسب و کار در مناطق مرزی روستایی ایران. مجله توسعه محلی (روستائی-شهری)، 12 (2): 378-355.
رنجبرکی، علی. (1398). تبیین موانع سیاسی و حاکمیتی سرمایه‌گذاری مولد بخش خصوصی در اقتصاد ایران با استفاده از رویکرد نهادی «هاجسن». فصلنامه پژوهش سیاست نظری، 25: 342-315.
زاهدیان تجنکی، رقیه، مجاوریان، سید مجتبی و سیدعلی حسینی یکانی. (1398). رتبه بندی فضای کسب و کار روستایی استان مازندران از دیدگاه صاحبان کسب و کارهای کشاورزی. راهبردهای کارآفرینی در کشاورزی.۶ (۱۲): ۶۹-۸۵.
سعادت مهر، مسعود. (1398). شناسایی موانع غیر اقتصادی جذب سرمایه‌گذاری (مطالعه موردی: استان لرستان). دوفصلنامه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، 8(2): 278-257.
سعیدی، علی و زهرا میعادی. (1390). بررسی موانع عمده سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از دیدگاه سرمایه گذاران خارجی. پژوهشنامه اقتصادی، 11 (2): 200-181.
شاکری، عباس، و میرحسین موسوی. (1387). ارایه راهکارهای افزایش انگیزه سرمایه گذاری در بخش کشاورزی ایران. اقتصاد کشاورزی (اقتصاد و کشاورزی)، 2(3): 1-26.
عبدالله زاده، غلامحسین، جمشیدی کوهساری، احمد، حسینی المدنی، سیدحسن محمد شریف شریف زاده. (1399). عوامل موثر بر راه‌اندازی کسب و کارهای مستقل در نواحی روستایی. روستا و توسعه، 23(2)، 113-134.
مرکز آمار ایران، داده‌ها و اطلاعات آماری، 1402.
مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395.
موسوی، زهرا سادات، علیرضایی، ابوتراب، شاه منصوری، اشرف و امیررضا علیزاده مجد. (1400). شناسایی عوامل موثر برتوسعه کسب‌وکارهای زنجیره‌ای روستایی (مطالعه موردی: روستا‌های منتخب شهرستان کاشان). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 16(3): 666-649.
میدری، احمد، نصیری اقدم، علی و زینب مرتضوی فر. (1392. ارزیابی موانع انجام‌دادن کسب و کار در استان زنجان. مجله تحقیقات اقتصادی، 38(3): 147-129.
هادیان، ابراهیم و محمد جواد نظری. (1398). شناسایی موانع جذب سرمایه گذاری در استان فارس. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 16 (3): 190-157.
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2).
Kulcsár, László J. & Curtis, Katherine J. (2012). International Handbook of Rural Demography. Published by Springer.