تبیین جامعه شناختی اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی ایران در سال 1397

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

مجید کفاشی ¹ , رضا نظری ² , علی بقایی سرابی ³

1 - عضو هیات علمی
2 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران
3 - استادیار گروه جامعه شناسی توسعه، دانشگاه آزاد اسلامی رودهن

تاریخ دریافت : 1399/04/22 تاریخ پذیرش : 1399/11/30 تاریخ انتشار : 1386/10/01

کلید واژه: سود-زیان, نظریه مبادله, کنش عقلایی, بانک ملی ایران, اعتماد اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش، تبیین جامعه شناختی اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی ایران در سال 1397می باشد. در این تحقیق، با استفاده از روش کمی و پیمایشی به گردآوری داده ها و تحلیل داده ها پرداخته شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه اعتماد اجتماعی صفاری ‌نیا و شریف(1389) و پرسشنامه مبادله اجتماعی (محقق ساخته) بود و برای تحلیل داده ها از آزمون های آماری مربوطه و تحلیل مسیر در محیط نرم افزار Spss استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد، ضریب همبستگی بینِ دو متغیر عوامل جامعه شناختی و اعتماد اجتماعی به بانک 700/0 و دارای سطح معنی‌داری (000/0SIG=) ، ضریب همبستگی بین میزان هزینه- فایده و اعتماد اجتماعی، 586/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) ، ضریب همبستگی بین سطح کنش عقلانی و میزان اعتماد اجتماعی، 769/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=)، ضریب همبستگی بین میزان احتمالات ریسک و اعتماد اجتماعی، 725/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=)، ضریب همبستگی بین میزان منافع شخصی و میزان اعتماد اجتماعی،606/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) بود. ضریب همبستگی بین سطح پاداش متصور شده و میزان اعتماد اجتماعی، 610/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) و ضریب همبستگی بین میزان ضررهای پیش بینی نشده و اعتماد اجتماعی، 863/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) بود. مقدار ضریب تعیین در رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته برابر 60/0 می باشد. به عبارت دیگر 60/0 درصد از مجموع تغییرات متغیر اعتماد اجتماعی شهروندان به بانک ملی توسط مدل تحلیلی فوق تبیین می شود.

چکیده انگلیسی:

The present study is aimed to explain the sociology of Tehrani citizens' social trust in Bank Melli Iran in 2018. In this study to collect and analyze data, we used a survey and qualitative research method. Saffarinia and Sharifi's social trust (2010) questionnaire and social exchange questionnaire were used to assess and for data analysis we used the relevant statistical tests and path analysis in SPSS software statistics environment. Findings show that the correlation coefficient between the two variables of sociological factors and social trust in the bank is 0.700 and has a significance level (SIG = 0.000), The correlation coefficient between the level of cost-benefit and social trust is 0.586 and has the significance level (SIG = 0.000), the correlation coefficient between the level of wisely activism and the level of social trust, 0.769 and with the significance level (SIG = 0.000), the correlation coefficient between the probability of risk and social trust, 0.725 and has the significance level(SIG = 0.000), the correlation coefficient between the level of personal interests and the level of social trust, 0.606 and has a significant level (SIG = 0.000) and correlation coefficient between the expected reward level and the level of social trust, 0.610 and has the significance level (SIG = 0.000) and the correlation coefficient between the amount of unforeseen losses and social trust is 0.863 and has the significance level(SIG = 0.000). The value of the coefficient of determination in the relationship between independent and dependent variables is equal to 0.60.

متن کامل:



تبیین جامعه شناختی اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی ایران در سال 1397

        

 

 

چکیده

 

هدف این پژوهش، تبیین جامعه شناختی اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی ایران در سال 1397می باشد. چارچوب نظری انتخاب شده، نظریه مبادله و پیش فرض های اساسی این نظریه است که فرض بر کنشگری عاقلانه و پیگیری حساب شده منافع است. در چنین وضعیتی افراد تعاملاتی را شروع و ادامه می دهند که برایشان، همراه با سود باشد و بتوانند تضمین های لازم را از طرف مقابل دریافت کنند. در این تحقیق، با استفاده از روش کمی و پیمایشی به گردآوری داده ها و تحلیل داده ها پرداخته شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه اعتماد اجتماعی صفاری ­نیا و شریف(1389) و پرسشنامه مبادله اجتماعی (محقق ساخته) بود و برای تحلیل داده ها از آزمون های آماری مربوطه و تحلیل مسیر در محیط نرم افزار Spss استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد، ضریب همبستگی بینِ دو متغیر عوامل جامعه شناختی و  اعتماد اجتماعی به بانک 700/0 و دارای سطح معنی‌داری (000/0SIG=) ، ضریب همبستگی بین میزان هزینه- فایده و اعتماد اجتماعی، 586/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) ، ضریب همبستگی بین سطح کنش عقلانی و میزان اعتماد اجتماعی،  769/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=)، ضریب همبستگی بین میزان احتمالات ریسک و اعتماد اجتماعی، 725/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=)، ضریب همبستگی بین میزان منافع شخصی و میزان اعتماد اجتماعی،606/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) بود. ضریب همبستگی بین سطح پاداش متصور شده و میزان اعتماد اجتماعی،  610/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) و ضریب همبستگی بین میزان ضررهای پیش بینی نشده و اعتماد اجتماعی، 863/0 و دارای سطح معنی داری (000/0SIG=) بود. مقدار ضریب تعیین در رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته برابر 60/0 می باشد. به عبارت دیگر 60/0 درصد از مجموع تغییرات متغیر اعتماد اجتماعی شهروندان به بانک ملی توسط مدل تحلیلی فوق تبیین می شود.

 

واژگان کلیدی: اعتماد اجتماعی، نظریه مبادله، کنش عقلایی، سود-زیان،  بانک ملی ایران. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه 

سرمایه اجتماعی¹ در معنای عام و اعتماد اجتماعی² یا تعمیم یافته در معنای خاص تر( یا به معنایی دیگر، اعتماد یا سرمایه اجتماعی)، در حد وسیعی توسط دانشمندان علوم اجتماعی برای تبیین دامنه وسیعی از موضوعات از جمله؛ جرم شناسی، تا توسعه ملی(به عنوان مثال فوکویاما³، 1995 و 1999) طی چند دهه گذشته مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع، این تئوری، موقعیت یک "پارادایم اجتماعی⁴" را کسب کرده است.

 در این باب، پاتنام⁵ اظهار می دارد که سرمایه اجتماعی، تراکم شبکه های اجتماعی و بافت اعتمادِ بین شخصی و در هم تنیدگی آنهاست. منظور وی از سرمایه اجتماعی، مشخصه هایی از زندگی اجتماعی- شبکه ها⁶، هنجارها ⁷و اعتمادی- است که مشارکت کنندگان را قادر می سازد که با همدیگر برای رسیدن به اهداف مشترک، با همدیگر عمل کنند(پاتنام، 1995: 36). برای بوردیو⁸(1997: 122)،سرمایه اجتماعی، مجموع منابع⁹ بالقوه¹⁰ و بالفعلی¹¹ است که با دارا بودن شبکه هایِ قابل قبولی از روابط پایدار آشنا و به رسمیت شناخته شده، پیوند می خورد.

در بستر تعاملات و کنش هاي گروهی، اعتماد به منزلۀ یک مکانیسم اجتماعی با کارکردهاي متعدد اجتماعی، سیاسی، اقتصادي و روانشناسی، خود نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند. در واقع زندگی انسان، بدون احساس اعتماد به خود، اعتماد به آینده و اعتماد به جهان پیرامون خود همراه با اضطراب و کشمکش تحمل ناپذیري است که ممکن است باعث از هم پاشیدگی فرد و نابودي وي شود. اعتماد، رشد انسان و شکوفایی استعدادها و توانایی هاي او را تسهیل می کند و رابطۀ او با دیگران و جهان را به رابطه اي خلاق و شکوفا تبدیل می سازد تا فرد بتواند آرامش، امنیت و آزادي و استقلال را در کنار دیگران و با دیگران تجربه کند (قدیمی، 1386: 89).

در سطحی وسیع تر؛اعتماد عمومی نسبت به سازمان های دولتی برای مدیران، کارکنان و کارگزاران هر نظام سیاسی حایز اهمیت است، زیرا برای پشتیبانی از تدوین و اجرای خط مشی های عمومی و همین طور همراهی و همکاری اثر بخش شهروندان با دولت نقش محوری ایفا می کند. متولیان امور عمومی در بخش دولتی در صورتی که از اعتماد عمومی برخوردار باشند، می توانند از مهارت ها، صلاح دید و استقلال خود به منظور افزایش کارایی، نشان دادن حساسیت نسبت به شهروندان و اثر بخشی¹² به صورت منعطف، استفاده کنند. از آنجایی که نقش شهروندان در تحقق اهداف خط مشی¹³ عمومی بر همگان روشن است، پیوند متولیان امور در بخش عمومی بر میزان موفقیت و پیشرفت امور می افزاید و جدایی و بریدن از مردم می تواند به عنوان آفتی نابود کننده، مدیران را با شکست و ناکامی روبرو سازد(دانایی فرد، رجب زاده و حصیری فرد، 1388: 62).

نظر به اینکه اعتماد عمومی عامل پیوند شهروندان و سازمان های دولتی است، بنابراین مدیریت دولتی اثر بخش منبعث از این پیوند و اعتماد دو طرفه است. از این رو، اعتماد عمومی نسبت به سازمان های دولتی بر کیفیت مدیریت دولتی تاثیر زیادی خواهد داشت. اعتماد، یکی از ارزشمندترین عناصر سرمایه های اجتماعی است که مخدوش شدن آن هزینه بسیار سنگینی را بر نظام سیاسی تحمیل خواهد کرد. تاریخ نشان می دهد که عدم اعتماد مردم نسبت به سازمان ها و نهادهای دولتی در گذز زمان به برچیدن بسیاری از نظام حکومتی منجر شده است. از این رو، مشروعیت سازمان های دولتی با مشروعیت نظام سیاسی گره خورده است(دانایی فرد و همکاران، 1388: 64).

به نظر می رسد که همه دولت ها با هرنوع ماهیتی، ناگزیر از حساس بودن در برابر وضعیت رابطه بین خود و شهروندان هستند. طبیعی است که دولت ها از نقطه نظر برخورداري از روحیه، تفکر، اراده و عمل مردم سالارانه با یکدیگر تفاوت دارند و بالطبع، از حساسیت هاي متفاوتی نسبت به اهداف، منافع و تقاضاهاي عمومی برخوردار هستند. به هرحال، درك واقعیات و الزامات برخورد با شهروندان و اندیشیدن تمهیدات لازم براي پاسخگویی مؤثر به تقاضاهاي عمومی را می توان ازجمله چالش هاي اساسی همه دولت هاي معاصر قلمداد کرد چرا که به نظر می رسد تصحیح و تقویت رابطه بین دولت و حوزه عمومی بتواند منجر به افزایش رضایتمندي و اعتماد عمومی نسبت به نقش، جایگاه و عملکرد دولت شده و عملاً منجر به تقویت زمینه عمومی لازم براي ایفاي بهتر وظایف دولت شود.تصویر عمومی منفی از دولت، ناشی از نحوه عملکرد آن است و تقویت عملکرد دولت می تواند منجر به ارتقاي اعتماد عمومی شده و زمینه لازم براي تلاش هاي متنوع توسعه اي را فراهم آورد(دانایی فرد و خدادحسینی،1393: 104-103).

وقتی اعتماد شهروندان از بین برود، کارکنان بخش دولتی در انجام دادن وظایف شان با دشواری های بیشتری مواجه می شوند . همچنین با افول اعتماد عمومی، مشارکت عموم مردم در فرآیندهای سیاسی خط مشی گذاری کاهش خواهد یافت (کاوانف¹⁴، 2013: 46). اگر عامه مردم به نهادهای دولتی و افراد منتخب و منصوب دولتی اعتماد نداشته باشند، در اجرای تصمیم های دشوار، خصوصاً تصمیم هایی که مستلزم ایثار و فداکاری است، همکاری نخواهند کرد.

مطالعه ای بر پژوهش های انجام شده نشان می دهد، در بسیاری از کشورها اعتماد عمومی به بخش عمومی کاهش یافته است. دهه1980، سرآغاز افول خدمات دولتی، یعنی کاهش بودجه ها، کاهش بهره وری، کاهش کیفیت خدمات و کاهش شهرت خدمات دولتی است(شفریتز و راسل¹⁵،1386: 247)

به نظر می رسد در اکثر جوامع به علت مجموعه اي از عوامل مانند فقدان سرمایه اجتماعی، وجود رسانه هاي انتقادي، فساد و رسوایی هاي سیاسی، نابرابري و تبعیض اجتماعی، ادراك منفی مردم از اقتصاد ملی و ناتوانی دولت براي پاسخ به چالش هاي اقتصادي و عدم پاسخگویی نهادهاي دولتی اعتماد مردم به دولت کاهش یافته است(دلِهی¹⁶، 2013: 56). این مسئله در صورت بی توجهی در بلندمدت آسیب هاي فراوانی را در پی خواهد داشت؛ ازجمله فساد، کاهش تعداد رأي دهندگان، بی علاقگی جوانان به سیاست،کاهش سطح مشارکت اجتماعی، از بین رفتن مشروعیت دولت، ناآرامی و عدم ثبات سیاسی که از آن با عنوان بیماري دموکراتیک نام می برند. بنابراین اگر سازوکارهاي ارتقاي اعتماد عمومی را مورد توجه دهیم، می توانیم از آسیب هاي احتمالی جلوگیري کنیم. 

بنابراین به علت پیوند تنگاتنگ اعتماد مردمی نسبت به سازمان های دولتی با توفیق و اثر بخشی نظام سیاسی، تقویت اعتماد عمومی به سازمان های دولتی (مانند همه جا) در ایران نیز امری مهم و ضروری است زیرا شواهد و قرائن نشان می دهد مردم نسبت به این سازمان ها اعتماد زیادی ندارند(پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان، موج اول و دوم1379، 1382، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، 1387، طالبی، 1388، دانایی فرد و همکاران،1393، جابر انصاری و همکاران، 1395). باید توجه داشت که عدم رضایت مردم از سازمان های دولتی موجب تسری بی اعتمادی به نظام سیاسی می شود که پیامد آن بی تفاوتی شهروندان نسبت به همراهی نظام سیاسی در صحنه های ملی و بین المللی خواهد بود. لذا سوال اصلی این تحقیق این است که چه عوامل  جامعه شناختی بر اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی ایران در سال 1397اثر گذار است ؟ 

 

 

 

چارچوب نظری پژوهش

چارچوب نظری انتخاب شده برای این پژوهش، ترکیبی از نظریه پردازان کلاسیک و مدرنی است که درهم آمیختگی آنها می تواند شرایط اعتماد اجتماعی را در وضعیت فعلی جامعه ما و متناسب با ارزش های حاکم بر آن تحلیل کند. نظریه اصلی انتخاب شده، نظریه مبادله است که در بطن خود نظریه انتخاب عقلانی را نیز می پروراند.

در زمینه تبادل و مبادلات اجتماعی، فرض بر کنشگری عاقلانه و پیگیری حساب شده منافع است. در چنین وضعیتی افراد تعاملاتی را شروع و ادامه می دهند که برای شان، همراه با سود باشد و بتوانند تضمین های لازم را از طرف مقابل دریافت کنند. چنانچه طرف اعتماد شونده، بتواند تضمین های لازم را در جهت سود های پیشنهاد  شده، متقبل شود و افراد را در قبال این تعهدات راضی نگه دارد، می تواند اعتماد اجتماعی شهروندان را نسبت به خود حفظ کند و چنانچه احتمال ضرر و ریسک های تضمین نشده را بالا ببرد و فضایی حساب نشده و غیر معقول را بر افراد تحمیل کند که در آن نتوانند نتیجه کنش عقلایی شان را ببینند، میزان اعتماد پذیری خود را پایین می آورند و اعتماد اجتماعی افراد نسبت به آنها کاهش میابد.

فردیناند تونیس¹⁷: تونیس بر این باور بود که؛ در جوامع سنتی یا گمینشافت اعتماد مانند احترام و حس تعلق شخصی، فضیلتی برای افراد است، در حالی که در جوامع مدرن یا گزلشافت اعتماد غیرشخصی و رسمی است(ترنر¹⁸، 1994: 52). او اعتماد را مبنای انسجام اجتماعی می دانست که از سوی ارزش ها دین و اخلاق تقویت می شود و آن نیز به نوبه خود روابط اعتماد را تسهیل می کند و به افزایش چسبندگی اجتماعی کمک می کند. بالعکس، افراد خودمحور و حسابگر جامعه مدرن نمی توانند مورد اعتماد قرار گیرند و آنها نیز نمی توانند به دیگری اعتماد داشته باشند. برای رفع نیازها هر شخصی به امکانات و کمک دیگری نیاز دارد که این امر به فریبکاری و ابزاری بودن رابطه می انجامد(ازکیا، 1384: 156)

جورج زیمل¹⁹: زیمل با طرح مبادله و بیان منافع پشت سر آن، اعتماد را یکی از مهمترین ضرورت های مبادله قلمداد کرده است. زیمل، اعتماد را شکلی از اعتقاد می داند که مثابه وابستگی مطمئن به یک نفر یا یک اصل تعریف می گردد. اعتماد یا عدم اعتماد زمانی وجود دارد که یک نفر احتمالات را ارزیابی کند. یعنی زمانی که در یک موقعیت نامطمئن یک نفر تصمیم گیرد که به یکی یا چیزی اعتقاد داشته باشد یا نه. افرادی که می دانند به اعتماد نیاز ندارند. از طرف دیگر، افرادی که هیچ نمی دانند، نمی توانند به شکل عقلانی مطمئن باشند. به نظر زیمل اعتماد غیرقابل اثبات است و می تواند مبتنی بر شناخت یا عدم شناخت باشد. (افشانی و همکاران، 1391: 175).

جیمز کلمن²⁰: کلمن؛معتقد است که در هر رابطه مبتنی بر اعتماد حداقل دو جزء وجود دارد، اعتمادکننده و اعتمادشونده و فرض بر این است که در کنش هر دو جزء هدفمند بوده و به دنبال ارضای نیازهای خود هستند. طرف اعتماد کننده باید تصمیم بگیرد که با دیگری وارد معامله شود یا نه (یعنی خطر را بپذیرد یا نه) و طرف اعتماد شونده نیز باید بین حفظ اعتماد و یا شکستن آن دست به انتخاب بزند. بنابراین یک رابطه مبتنی بر اعتماد، یک رابطه دو جانبه است و بر مبنای اصل به حداکثر رساندن فایده تحت شرایط مخاطره قرار دارد(آزاد ارمکی، 1383: 110) . به عقیده کلمن(1390) «اصولاً در یک رابطه مبتنی بر اعتماد ما با کنشگرانی عقلانی مواجه هستیم، در این رابطه اگر برای کنشگر شانس پیروزی در مقایسه با شانس شکست بیشتر باشد اعتماد خواهد کرد، زیرا او موجودی عقلانی است و باید اعتماد کند. این بیان ساده مبتنی بر اصل به حداکثر رساندن سودمندی تحت شرایط ریسک است. اعتمادکننده بالقوه باید بین اعتماد نکردن (که در این صورت هیچ تغییری در سودمندی او حاصل نمی شود) و اعتماد کردن (که در این صورت به کنش طرف مقابل بستگی دارد)، تصمیم گیری کند. طبق نظر کلمن چون انسان موجودی عقلانی است که کنش های او مبتنی بر گزینش معقولانه است، لذا همیشه در فکر این است که در روابط خود حداکثر سود ممکن را کسب کند. او برای این کار ابتدا مقداری از منابع را از طرف خود هزینه می کند که به عنوان هزینه اعتماد در نظر گرفته میشود تا بتواند درجریان اعتماد به سودی متناسب با آن هزینه دست یابد. لذا اگر جریان و رابطه اعتمادی سودآور باشد، اعتماد و روابط اعتمادی بیشتر خواهد شد ولی اگر این رابطه اعتماد سودآور نباشد و یا اینکه باعث ریسک بالا و عدم کسب سود متناسب باشد آنگاه اعتماد و رابطه اعتمادی کاهش می یابد(کلمن، 1390: 153).

تنها اعتمادکننده بالقوه نیست که تصمیماتش را باید در نظر گرفت. در بسیاری از موارد امین، امکان انتخاب بین حفظ اعتماد یا گسستن اعتماد را دارد. ممکن است امین در بعضی موارد نقض اعتماد را، هنگامی که از نظر مالی یا از جهات دیگر از این کار سود میبرد، به نفع خود بداند: بدیهی است، امین ممکن است در کوتاه مدت سود ببرد اما در درازمدت که ـ اعتمادکننده به او اعتماد نکند ـ زیان خواهد دید. امین ممکن است به کنش هایی دست بزند که آشکارا به این قصد طرح شده اند که اعتمادکننده بالقوه را وادار به اعتماد کند. کنش ها، برای آنکه موفقیت آمیز باشد باید بر مبنای درک  (شهودی یا آشکار) اساس تصمیم گیری اعتمادکننده بالقوه درباره اینکه اعتماد کند یا نکند، صورت گیرد.

جورج کاسپر هومنز²¹: نظریه مبادله اساساً تلاشی است به منظور انتخاب اصول رفتارگرایی، آمیختن آن‌ها با ایده‌های دیگر و به‌کارگیری آن‌ها در موضوعات مورد توجه جامعه‌شناسان است. بخش عمده‌ای از نظریه مبادله هومنز را می‌توان واکنشی در برابر آرای پارسونز، دورکیم و به‌طور کلی کارکردگرایی ساختاری²² دانست. این نظریه را باید اثبات‌گرایانه دانست، چرا که مبتنی‌بر این فرض است که رفتار بشر را می‌توان با استفاده از قوانین طبیعی²³ تشریح کرد. دیدگاه اصلی هومنز این است که جامعه‌شناسی باید به تبیین رفتار فردی و کنش متقابل انسان بپردازد. در نظریه مبادله واحد تحلیل و موضوعی که هنگام مشاهده باید به آن دقت شود و موضوع اصلی در تبیین نظم، فرد است. این نظریه بر نوعی از کنش اجتماعی که اراده‌گرایی نام دارد، تأکید می‌کند. این نظریه رفتار روزمره را پاسخی به خواسته و محاسبه فردی می‌داند و بر این اعتقاد است که کنش‌کنندگان در انتخاب‌های خود از آزادی زیادی برخوردارند (اسکیدمور²⁴، 1385: 109).

اساسی‌ترین فرض نظریه مبادله این است که افراد رفتارهایی را که در قبال انجام‌شان، پاداش می‌گیرند، تکرار می‌کنند و از رفتارهایی که قبلاً هزینه زیادی برای آنان دربرداشته است پرهیز می‌کنند. دراین نظریه، رفتار اجتماعی عبارت است از مبادله یا عملی محسوس یا نامحسوس، توأم با میزانی از پاداش یا هزینه، که دست‌کم بین دو فرد رخ می‌دهد(دیلینی²⁵، 1388: 395).

پیتر بلاو: تعبیر بلاو از مبادله محدود به کنش هایی است که مشروط²⁶ و وابسته به واکنش ارزنده دیگران است، یعنی محدود به کنش هایی که هرگاه واکنش های موردانتظار در راه نباشد، متوقف می شود. انسان ها به دلایل گوناگونی که آنان را به برقراری پیوند اجتماعی ترغیب می کنند، جذب هم می شوند. بعد از ایجاد اولین پیوندها، پاداش هایی که به همدیگر ارائه می کنند به حفظ و تقویت پیوندها کمک می کند (ریتزر²⁷، 1394: 57). پیتر بلاو در راستای بحث های تبادل، رفتار کنشگران را در سطوح بسیار گسترده تر (گروه های بزرگ اجتماعی) و تأثیر این رفتار در شکل گیری تمایزها و گروه بندی های اجتماعی مورد بررسی قرار می دهد. وی معتقد است که اگر پیوند اجتماعی یا هم گروهی برای کل افراد گروه، پاداش هایی را به همراه داشته باشد، پیوند اجتماعی حفظ و تقویت می گردد. یعنی افراد از آن رو با یک گروه اجتماعی پیوند می خورند که از این پیوند، منافع متقابلی به دست آورده و پاداش های متقابلی از راه کنش متقابل نصیب شان شود. بنابراین، هرچه پاداش های متقابل بیشتری برای اعضای یک گروه وجود داشته باشد، رشته هم گروهی و انسجام آن گروه نیرومندتر و گسست ناپذیرتر است. اما اگر اعضای یک گروه، احساس کنند که در کنش متقابل با یکدیگر، هیچ گونه پاداش یا منافع متقابلی را رد و بدل نمی کنند، رشته پیوند در میان آنها سست و سرانجام، از هم گسیخته خواهد شد. بلاو معتقد است، منفعت رساندن به دیگران که موجب تحقق پاداش‌های اجتماعی می‌شود، یکی از دلایل عمده‌ای است که افراد به‌دنبال دردسر می‌روند تا به همنشینان خود کمک کند و از آن لذّت ببرند.به‌زعم وی، یقیناً افرادی هستند که با از خودگذشتگی و بدون انتظار هیچ‌گونه پاداش و حتی سپاسگزاری برای دیگران کار می‌کنند؛ ولی این‌ها قدیس هستند و قدّیسان نادرند. به‌طور آشکار، در زندگی اجتماعی و دیگرگرایی متداول است که مردم می‌خواهند که برای هم مفید باشند و به آن پاسخ متقابل بدهند؛ اما در پس این از خودگذشتگی ظاهری، می‌توان متوجه "خودگرایی²⁸" نهفته‌ای شد. چون بیشتر اوقات گرایش کمک به دیگران، متأثر از این انتظار است که انجام آن، پاداش‌های اجتماعی را در پی خواهد داشت(کوزر و روزنبرگ، 1378: 103).

 

 

 

 

 

 

 

 

        

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

        

شکل 1: مدل مفهومی پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

فرضیات پژوهش

* بین میزان هزینه- فایده و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

* بین سطح کنش عقلایی و  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

* بین میزان احتمالات ریسکی و  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

* بین میزان منافع شخصی و  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

* بین سطح پاداش تصور شده و  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

* بین میزان ضررهای پیش بینی نشده و  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

 

روش شناسی پژوهش

روش تحقیق کمی²⁹، روش اصلی این تحقیق است و از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی³⁰ و از نظر نحوه گردآوري داده­ها و اطلاعات و روش تجزيه و تحليل يك تحقيق پیمایشی³¹ می­باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی اعضای جامعه آماری پژوهش، یعنی همه مردان و زنان بالای 15 سال مراجعه کننده به بانک های ملی مناطق 22گانه شهرداری تهران در سال 1397 می باشد.

در این تحقیق، از روش نمونه گیری خوشه ای برای گردآوری اطلاعات استفاده کردیم که بر این اساس، مناطق 22 گانه تهران را بر اساس تقسیم بندی که بانک ملی ایران از مناطق مختلف تهران انجام داده است و اداره امور شعبات خود را مشخص کرده است، به 5 بخش تقسیم کردیم. هر کدام از این بخش ها در برگیرنده مناطق خاصی هستند که به لحاظ اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی نیز از منطق مشخصی پیروی می کند. در خوشه اول، اداره امور شعبات تهران بر اساس تقسیم بندی این بانک مشخص شد و در خوشه بعد، از میان این حوزه تقسیم بندی شده شعباتی، به سراغ منطقه های آن اداره رفتیم و از بین هر منطقه آن، یک شعبه را انتخاب کردیم. در بازه زمانی مشخص شده که قرار بر توزیع پرسش نامه و انجام آن بود، تعداد افراد مراجعه کننده به شعبات بانک ملی، در مناطق 22 گانه تهران، 95000 نفر بودند که با مراجعه به جدول مورگان، این تعداد 384 نفر مشخص شده بود که برای بالا بردن اعتبار تحقیق، میزان 440 نفر انتخاب شدند که متناسب با هر شعبه در هرمنطقه ، بتوان 20 پرسشنامه را توزیع کرد .

برای سنجش متغیر وابسته، از پرسشنامه اعتماد اجتماعی صفاری نیا و شریف(1389)، که دارای پنج مولفه و 25 گویه و سطح پایایی 0.95(آلفا کرونباخ) بود استفاده کردیم و برای سنجش متغیر مستقل از پرسشنامه محقق ساخته مبادله اجتماعی استفاده کردیم. این پرسشنامه دارای،شش مولفه و 36 گویه است. برای سنجش پایایی پرسشنامه، پنجاه پرسشنامه در جامعه آماری محدود به صورت پیش آزمون انجام شد. از روش آلفای کرونباخ برای میزان پایایی پرسشنامه استفاده کردیم که در نهایت این مقدار بالای 0.70 درصد بود که با نظر اساتید متخصص مورد تایید قرار گرفت.

برای آزمون فرضیه های تحقیق و پی بردن به روابط بین متغیرها و معنی داری آنها از لحاظ آماری و مقایسه تفاوت میانگین متغیرها از توصیف متغیرها فراتر رفته و آزمون های استنباطی بکار گرفته می شود. آزمون ضریب همبستگی، رگرسیون دو متغیره و تحلیل واریانس و تحلیل مسیر  از جمله آزمون­هایی هستند که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند.

 

 

 

 

 

 

یافته های پژوهش

 

فرضیه اول: بین میزان هزینه - فایده و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی رابطه وجود دارد.

 

جدول شماره (1): مشخص‏كننده‌هاي كلي تحليل رگرسيوني میزان هزینه - فایده و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري   مدل رگرسيون	ضريب همبستگي		تعديل شده	F	سطح معناداري
1	586/0	400/0	400/0	062/354	000/0

سطح معنی داری ارائه شده در جدول 3  با توجه به مقدار f کمتر از 01/0 است که حکایت از تایید مدل رگرسیونی است و متغیر مستقل عوامل میزان هزینه - فایده قادر به پیش بینی  تغییرات متغیر وابسته اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران می باشند.

 

 

جدول شماره (2): ضریب رگرسیونی میزان هزینه - فایده و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل رگرسیون	ضرايب رگرسيون	خطاي استاندارد	بتاي استاندارد	T	سطح معني داري
ضريب ثابت	684/1	275/0	-	415/3	000/0
اعتماد اجتماعی	169/0	067/0	492/0	031/2	000/0

 

در ضریب تاثیر رگرسیونی استاندارد شده، بتای متغیر میزان هزینه-فایده در پیش بینی متغیر وابسته اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی به اندازه 492/0 می باشد 

 (عوامل هزینه- فایده)191/0 =  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی 

(عوامل هزینه- فایده)3101/2+ 415/3 =  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی.

 

فرضیه دوم: بین سطح کنش عقلانی و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی رابطه وجود دارد.

        

جدول شماره (3): مشخص‏كننده‌هاي كلي تحليل رگرسيوني سطح کنش عقلانی و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري   مدل رگرسيون	ضريب همبستگي		تعديل شده	F	سطح معناداري
1	769/0	592/0	592/0	096/343	000/0

 

 

جدول شماره (4): ضریب رگرسیونی سطح کنش عقلانی و میزان اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل رگرسیون	ضرايب رگرسيون	خطاي استاندارد	بتاي استاندارد	T	سطح معني داري
ضريب ثابت	160/3	253/0	-	465/3	000/0
اعتماد اجتماعی	193/0	062/0	471/0	111/3	000/0

آماره t اهمیت نسبی حضور هر متغیر مستقل در مدل رگرسیون را نشان می دهد. معمولا هر گاه قدر مطلق مقدار این آماره برای متغیری، بزرگتر از عدد 33/2 باشد سطح خطای آن نیز کوچکتر از 01/0 یا 05/0  بوده در نتیجه خواهیم گفت متغیر مورد نظر تاثیر آماری معنی داری در تبیین تغییرات متغیر وابسته دارد.می توان معادله رگرسیونی زیر را برای پیش بینی اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران ، به وسیله کنش عقلانی را تنظیم کرد:

سطح کنش عقلانی (769/0) + 591/0 = اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران

فرضیه سوم: بین میزان احتمالات ریسک و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی  رابطه وجود دارد.

        

        جدول شماره (5): مشخص‏كننده‌هاي كلي تحليل رگرسيوني میزان احتمالات ریسک و میزان اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري   مدل رگرسيون	ضريب همبستگي		تعديل شده	F	سطح معناداري
1	725/0	502/0	502/0	096/421	000/0

سطح معنی داری با توجه به مقدار f کمتر از 01/0 است که حکایت از تایید مدل رگرسیونی است و متغیر مستقل عوامل میزان احتمالات ریسک قادر به پیش بینی  تغییرات متغیر وابسته اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران می باشند .

 

جدول شماره (6): ضریب رگرسیونی میزان احتمالات ریسک و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران

شاخص آماري مدل	ضرايب رگرسيون	خطاي استاندارد	بتاي استاندارد	T	سطح معني داري
ضريب ثابت	852/2	282/0	-	108/3	000/0
اعتماد اجتماعی	156/0	069/0	460/0	258/2	000/0

  در ضریب تاثیر رگرسیونی استاندارد شده، بتای متغیر میزان احتمالات ریسک در پیش بینی متغیر وابسته اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی به اندازه 460/0 می باشد به عبارت دیگر ضریب رگرسیونی استاندارد شده برای متغیر میزان احتمالات ریسک برابر 460/0 در سطح خطای کمتر از  01/0  معنی دار است و با افزایش یک واحد تغییر انحراف استاندارد در متغیر میزان احتمالات ریسک ، اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی به مقدار 460/0 انحراف استاندارد، تغییر افزایش می یابد  به وجود می آید.

 (احتمالات ریسک)460/0 =  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی 

(عوامل جامعه شناختی) 258/2+ 108/3 =  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

 

فرضیه چهارم: بین میزان منافع شخصی و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی رابطه وجود دارد.

 

جدول شماره (7): مشخص‏كننده‌هاي كلي تحليل رگرسيوني میزان منافع شخصی و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل رگرسيون	ضريب همبستگي		تعديل شده	F	سطح معناداري
1	606/0	626/0	626/0	681/541	000/0

        

جدول شماره (8):ضریب رگرسیونی میزان منافع شخصی و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل	ضرايب رگرسيون	خطاي استاندارد	بتاي استاندارد	T	سطح معني داري
ضريب ثابت	160/3	253/0	-	465/3	000/0
اعتماد اجتماعی	193/0	062/0	471/0	111/3	000/0

در ضریب تاثیر رگرسیونی استاندارد شده، بتای متغیر میزان منافع شخصی در پیش بینی متغیر وابسته اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی به اندازه 471/0 می باشد به عبارت دیگر ضریب رگرسیونی استاندارد شده برای متغیر احتمالات ریسک برابر 471/0 در سطح خطای کمتر از  01/0  معنی دار است و با افزایش یک واحد تغییر انحراف استاندارد در متغیر میزان احتمالات ریسک ، میزان  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی به مقدار 471/0 انحراف استاندارد تغییر افزایش می یابد  به وجود می آید.

(منافع شخصی)471/0 =  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

(منافع شخصی) 11/3+465 /3 =  اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

فرضیه پنجم: بین سطح پاداش متصور شده و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی ایران در سال 1397 رابطه وجود دارد.

جدول شماره ( 9): مشخص‏كننده‌هاي كلي تحليل رگرسيوني سطح پاداش متصور شده و میزان اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل رگرسيون	ضريب همبستگي		تعديل شده	F	سطح معناداري
1	610/0	432/0	433/0	401/541	000/0

 

جدول شماره ( 10): ضریب رگرسیونی سطح پاداش متصور شده و میزان اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل	ضرايب رگرسيون	خطاي استاندارد	بتاي استاندارد	T	سطح معني داري
ضريب ثابت	560/0	149/ 0	-	766/3	000/0
اعتماد اجتماعی	798/0	039/0	809/0	330/30	000/0

 

  در ضریب تاثیر رگرسیونی استاندارد شده، بتای متغیر سطح پاداش متصور شده در پیش بینی متغیر وابسته اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی به اندازه 809/0 می باشد به عبارت دیگر ضریب رگرسیونی استاندارد شده برای متغیر پاداش متصور شده برابر 809/0 در سطح خطای کمتر از  01/0  معنی دار است و با افزایش یک واحد تغییر انحراف استاندارد در متغیر سطح پاداش متصور شده ، میزان  اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی به مقدار 809/0 انحراف استاندارد تغیر افزایش می یابد  به وجود می آید. 

(پاداش متصور شده)809/0 =  اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی

 

فرضیه ششم: بین میزان ضررهای پیش بینی نشده و اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی رابطه وجود دارد.

 

جدول شماره (11): مشخص‏كننده‌هاي كلي تحليل رگرسيوني میزان ضررهای پیش بینی نشده و میزان اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص آماري مدل رگرسيون	ضريب همبستگي		تعديل شده	F	سطح معناداري
1	863/0	690/0	690/0	263/114	000/0

 

جدول شماره ( 12): ضریب رگرسیونی میزان ضررهای پیش بینی نشده و میزان اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی

شاخص  آماري مدل	ضرايب رگرسيون	خطاي استاندارد	بتاي استاندارد	T	سطح معني داري
ضريب ثابت	150/2	172/0	-	496/1	000/0
اعتماد شهروندی	451/0	042/0	455/0	689/1	000/0

 

  در ضریب تاثیر رگرسیونی استاندارد شده، بتای متغیر میزان ضررهای پیش بینی نشده در پیش بینی متغیر وابسته اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی به اندازه 455/0 می باشد به عبارت دیگر ضریب رگرسیونی استاندارد شده برای متغیر ضررهای پیش بینی نشده برابر 455/0 در سطح خطای کمتر از  01/0  معنی دار است و با افزایش یک واحد تغییر انحراف استاندارد در متغیر ضررهای پیش بینی نشده ، میزان  اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی به مقدار 471/0 انحراف استاندارد تغیر افزایش می یابد  به وجود می آید.(جدول 4-29)

(ضررهای پیش بینی نشده)455/0 =  اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی

(ضررهای پیش بینی نشده) 11/3+465 /3 =  اعتماد اجتماعی شهروندان تهرانی به بانک ملی

تحلیل مسیر

 

 

شکل 2: مدل نظری پژوهش (عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی پاسخگویان به بانک ملی)

 

 

شکل 3: بارگذاری ضرایب رگرسیون استاندارد شده بر روی مدل نظری پژوهش

 

مقدار ضریب تعیین در رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته برابر 600/0 می باشد. به عبارت دیگر 60/0 درصد از مجموع تغییرات متغیر اعتماد اجتماعی شهروندان به بانک ملی توسط مدل تحلیلی فوق تبیین می شود و 40/0 درصد دیگر از واریانس متغیر وابسته توسط سایر متغیرهایی که در مدل قرار نگرفته اند، تبیین می شود.

بحث و نتیجه گیری

عوامل جامعه شناختی انتخاب شده با توجه به چارچوب نظری پیشنهاد  شده، شامل هزینه-فایده، کنش عقلانی، احتمالات ریسک، منافع شخصی، پاداش متصور شده و ضررهای پیش بینی نشده هستند . معادلات آماری و محاسبه میزان معناداری و ضریب همبستگی نشان از وجود رابطه و تایید فرضیه اصلی تحقیق است. بنیان این فرضیه بر کنش عقلایی کنشگر مبتنی است و فرض بر این است که فرد بر اساس کنشی اقتصادی و مبتنی بر محاسبه سود و زیان، دست به عمل می زند و در این مسیر می تواند سود خود را به حداکثر برساند و زیان خود را کاهش دهد.

نکته ای مهم و قابل توجه در این تحقیق در باب اعتماد اجتماعی لازم است ذکر شود و آن این است که اعتماد اجتماعی بیشتر از اینکه سازه ای ذهنی باشد از معادلات واقعی و مناسبات عقلایی نشات می گیرد که حاصل برآوردها و کنشگری فرد است.

به حداکثر رساندن سود و جلوگیری از ضرر(چه مالی یا هر آنچه که در دنیای ذهنی فرد به عنوان به خطر انداختن وضعیت زندگی و اقتصادی وی تعبیر شود) راهنمای رفتاری و عملکردی فرد در مناسبات اجتماعی ای است که می تواند منجر به اعتماد کردن و یا نکردن وی باشد.

اعتماد کردن به بانک ملی که موضوع این تحقیق در شهر تهران بوده است نیز از این منطق رفتاری و عملی نشات می گیرد. افراد بر خلاف سال های قبل که به تحت تاثیر آموزه های اسلامی و قبح مسایلی مثل رِبا و سود غیر شرعی و اسلامی بودند و بر این اساس رابطه خود را با بانک تا حد زیادی تنظیم می کردند، در سال های اخیر بی توجه به این آموزه ها، بالا بردن و به حداکثر رساندن سود و محاسبه خدماتی که بانک به آنها در این مسیر ارائه می دهد را برای خود در اولویت قرار داده اند.

با توجه به شرایط وضعیت اقتصادی- سیاسی ایران و تحریم هایی که در سال های اخیر از طرف کشورهای اروپایی و اِمریکایی بر اقتصاد ایران تحمیل شده است، شرایط معیشتی و اقتصادی با تنگناهای شدیدی روبرو شده است که بانک ها در این وضعیت با حمایت هایی که از طرف دولت به آنها می شود، می توان گفت که تنها نقطه امنی هستند که برای مردم باقی مانده اند و در آشفته بازار اقتصادی و به هم ریختگی مالی، حداقل این اطمینان را به آنها می دهد که سرمایه آنها از بین نمی رود و می توانند به بانک اطمینان کنند.

البته این اطمینان با توجه به محاسباتی است که خود افراد با توجه به مخاطرات بازار و نیز ریسک های سرمایه گذاری مالی و ارزیابی سود و زیان انجام می دهند و ناشی از وفاداری و احساس تعلق خاطر صرف افراد نیست . اگر در این شرایط نامناسب و بحرانی، رقبایی برای بانک ها با در نظر گرفتن دیگر احتمالات ریسکی، سر بر بیاورند و بتوانند بر اساس همان منطق دوتا دوتای اقتصادی و عقلایی نظر مردم را برای حفظ سرمایه و کسب سود به خود جلب کند، گردش سرمایه و اعتماد اجتماعی از بانک ها به این نقاط منعطف خواهد شد. پس؛

به عنوان یک نتیجه کلی از این تحقیق، می توان گفت که اعتماد اجتماعی به بانک ملی، قبل از هر چیز تابع منطق عقلانیت و سود و پرهیز از ضرر است و بانک ها تا زمانی که بتوانند این شرایط را به نسبت رقبای خود در شرایط ریسکی و پرخطر بازار امروز ایران، فراهم کنند، می توانند مورد اعتماد مردم باشند و چنانچه این خواسته اساسی و اصل اقتصادی حاکم بر رفتار کنشگران توسط  بانک ملی فراهم نشود، این اعتماد سلب می شود و موارد جایگزین هستند که این اعتماد اجتماعی را به دست می آورند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع

آزاد ارمكي،تقي و افسانه كمالي (1383). اعتماد ،اجتماع وجنسيت، مجله جامعه شناسي ایران. 2(5): 100-132.

ازکیا، مصطفی، و غفاری، غلامرضا (1384). جامعه شناسی توسعه. نشر کیهان.

اسکیدمور، ویلیام(1385). تفکر نظری در جامعه‌شناسی، علی‌محمد حاضری و دیگران، قم، پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.

افشانی، علیرضا، احمدی، اصغر، نوریان نجف آبادی، محمد، و زارعان، احمد (1391). تحلیلی بر رابطه بین میزان دینداری و میزان اعتماد اجتماعی. مطالعات امنیت اجتماعی. شماره 29. 171-195.

 پژوهشنامه پژوهشكده تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، 1387.

جابر انصاری، محمدرضا ، نجف بیگی، رضا و الوانی، سید مهدی(1395). راهکارهای ارتقای اعتماد عمومی به سازمانهای دولتی، دو فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات قدرت نرم.

دانایی فرد، حسن و خدادحسین، سید حمید(1393). چارچوب های نهادی در نظام نوآوری: رویکردی تطبیقی به نقش دولت و مدیریت دولتی، مطالعات مدیریت(بهبود تحول، دوره11، شماره 43-44.

دانایی فرد، حسن، رجب زاده، علی، حصیری، اسد. (1388). ارتقاء اعتماد درون سازمانی در بخش دولتی: بررسی نقش شایستگی مدیریتی مدیران. پژوهش های مدیریت ، شماره 4، 90-59.

دیلینی، تیم (1388). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، بهرنگ صدیقی و وحید طلوعی، تهران، نی، چاپ دوم.

ریترز، جورج (1394). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاتی، تهران: انتشارات علمی، چاپ ۴.

شفریتز، جی ام، راسل، ایی دبیلیو(1386). مبانی مدیریت دولتی، ترجمه غلامرضا معمارزاده طهران، تهران، اندیشه های گوهربار.

صفاري نيا، مجيد و شريف، نسيم، (1389). ساخت و بررسي ويژگيهاي روانسنجي پرسشنامه اعتماد اجتماعي، فصلنامه پژوهش هاي روانشناسي اجتماعي، 3 (7): 47-58.

طالبی، ابوتراب، حیدری، سیامک و فاطمی نیا، سیاوش(1387). عوامل موثر بر اعتماد سیاسی: پیمایش در میان دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سوم، صص179-208.

طرح‌های ‌ملی‌ وزارت ‌فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی(1383). اعتماد به نیروی انتظامی: نتایج پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان (موج اول و دوم).

قدیمی، مهدی (1386). بررسی میزان اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه های زنجان. پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 53. 325-356.

كلمن، جيمز (1390).  بنيادهاي نظرية اجتماعي، ترجمة منوچهرصبوري . تهران، نشر ني.

کوزر، لوئیس و روزنبرگ برنارد(1378). نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، فرهنگ ارشاد، تهران، نی، چاپ اول.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی(1381 ). ارزش ها و نگرش هاي ایرانیان، دفتر طرح هاي ملی، ویرایش اول، تهران

 

Bourdieu, p. (1997). The Forms of Capital. New York: Greenwood press.

Coleman, James S. (1990). Foundations of Social Theory. Cambridge MA: The Belknap press of Harvard University press.

Delhey, J., and Newton, K. (2013). “Who trusts? The origins of social trust in seven societies” European Societies, 5,2: 93-137.

Fukuyama, F .(1995). Trust: the social virtues and the creation of prosperity, Hamish Hamilton, London. p: 25-26.

Fukuyama, F .(1999). Social Casigital and Civil Society, The Institute of public SIGolicy George  Mason  University.

Kavanagh, D. (2013), “Crisis of confidence: The Case of Britan”, Studies in comparative International Development, Vol.32, Issue 3, Pp.30-41

Putnam, Robert D (1995) Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. Princeton: Princeton University Press.

putnam, Robert D .(1993). Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy. SIGrinceton: SIGrinceton University press.

putnam, Robert D .(2000) .Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon & Schuster.

putnam, Robert D., and Lewis D. Feldstein .(2003). Better Together: Restoring the American Community. New York: Simon and Schuster.

Turner ,Jonathan H. (1999). Toward a General Sociological Theory of Emotions. Volume29, Issue2, 133-161.

 

 

 

 

 

 

 

To explain the sociology of Tehrani citizens' social trust in Bank Melli Iran in 2018

 

 

Abstract

 

The present study is aimed to explain the sociology of Tehrani citizens' social trust in Bank Melli Iran in 2018. The chosen theoretical framework consists of exchange theory and the fundamental presupposition of the theory which is supposed to be wisely activism and the pursuit of the measured interests. In such a case, people start and continue interactions that are profitable for them and they could receive the necessary guarantees from the other party. In this study, to collect and analyze data, we used a survey and qualitative research method. Saffarinia and Sharifi's social trust (2010) questionnaire and social exchange (researcher-made) questionnaire were used to assess and for data analysis we used the relevant statistical tests and path analysis in SPSS software statistics environment. Findings show that the correlation coefficient between the two variables of sociological factors and social trust in the bank is 0.700 and has a significance level (SIG = 0.000), the correlation coefficient between the level of cost-benefit and social trust is 0.586 and has the significance level (SIG = 0.000), the correlation coefficient between the level of wisely activism and the level of social trust, 0.769 and with the significance level (SIG = 0.000), the correlation coefficient between the probability of risk and social trust, 0.725 and has the significance level (SIG = 0.000), the correlation coefficient between the level of personal interests and the level of social trust, 0.606 and has a significant level (SIG = 0.000) and correlation coefficient between the expected reward level and the level of social trust, 0.610 and has the significance level (SIG = 0.000) and the correlation coefficient between the amount of unforeseen losses and social trust is 0.863 and has the significance level (SIG = 0.000). The value of the coefficient of determination in the relationship between independent and dependent variables is equal to 0.60. In other words, 0.60% of the total changes in the variable of citizens' social trust in Bank Melli are explained by the above analytical model.

 

Keywords: social trust, exchange theory, rational action, profit-loss, Bank Melli.

 

14

 

---

[1]  -social capital

[2]  -social trust

[3]  - Fukuyama

[4]  - social paradigm

[5]  - Putnam

[6]  -networks

[7]  -norms

[8]  - Bourdieu

[9]  -resources

[10] - potential

[11]  -actual

[12]  -efficacy 

[13]  -policy

[14]  - Kavanagh

[15] - Shafritz & Rasel

[16] - Delhey

[17]  Ferdinand Tönnies

[18]  Turner

[19]  Georg Simmel        

[20]  James Coleman

[21]  George Caspar Homans

[22]  Structural functionalism

[23]  Natural laws

[24]  Skidmore

[25]  Dileini

[26]  Provisional actions

[27]  Ritzer

[28]  Selfishness        

[29]  Quantitative research method

[30]  Applied research

[31]  Survey research

---