بررسی وضعیت ظرفیت سنجی توسعه فرایند بکارگیری نخبگان بر مبنای دیپلماسی فرهنگی کشور

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

محمدعلی زهره ای ¹ , مهرداد نوابخش ² , رضا رادفر ³

1 - دانشجوی دکتری مدیریت و برنامه ریزی امور فرهنگی، واحد امارات متحده عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، دوبی، امارات
2 - استاد گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) (Email: [e-mail]
3 - گروه مدیریت استراتژیک دانشکده مدیریت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1396/06/02 تاریخ پذیرش : 1396/06/11 تاریخ انتشار : 1397/08/01

کلید واژه: توسعه, ظرفیت نخبگان, دیپلماسی فرهنگی, دیپلماسی,

چکیده مقاله :

مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی است که هدف آن بررسی وضعیت ظرفیت سنجی توسعه فرایند بکارگیری نخبگان بر مبنای دیپلماسی فرهنگی کشور بود، که به روش توصیفی از نوع پیمایشی انجام شد و جامعه آماری آن عبارتند از نخبگان علمی شامل اساتید، دانشجویان، مدیران اجرایی و فرهنگی دانشگاهها و ادارات منتخب شامل 4500 نفر بودند، که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به خدمت و تحصیل بودند که از این تعداد 354 نفر بر مبنای جدول کرجسی و مورگان به روش طبقه ای نسبی و تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که برای تدوین آن بر اساس مطالعه عمیق مبانی نظری و پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی در 84 گویه تدوین و روایی آن تأیید و پایایی آن نیز با ضریب 845/0 محاسبه شد و داده ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد؛ با توجه به محتوای سوالات و مبانی نظری و پیشینه تحقیقات انجام شده 3 مولفه شامل بهره برداری از ظرفیت ایده پردازی نخبگان، بسترسازی فضای فعالیت نخبگان و تناسب سازی حضور نخبگان بر مبنای دیپلماسی فرهنگی کشور در راستای توسعه ظرفیت سنجی نخبگان بر مبنای دیپلماسی فرهنگی استخراج شد. همچنین در بین مولفه های شناسایی شده بیشترین میزان میانگین در بین عوامل با (21/3) به عامل بهره برداری از ظرفیت ایده پردازی نخبگان وکمترین میزان آن نیز با (01/3) به عامل تناسب سازی حضور نخبگان بر مبنای دیپلماسی فرهنگی کشور اختصاص دارد. همچنین ساختار و مجموعه قوانین فرهنگی کشور در راستای استفاده از ظرفیت نخبگان در وضعیت مطلوبی قرار دارد.بعلاوه بین میانگین نظرات هر گروه از آزمودنی ها (استاد، دانشجو، مدیر اجرایی و مدیر فرهنگی) نسبت به تأثیر مولفه های شناسایی شده در امکان استفاده از نخبگان در دیپلماسی فرهنگی کشور از لحاظ آماری تفاوت وجود ندارد.

چکیده انگلیسی:

This article has been taken from a research that its aims were to prepare capacity of elite on the Development of Process on the basis of Iran cultural diplomacy. Its methodology was descriptive of survey one. The population of the included academics, including professors, students, administrators and cultural managers. The selected academic and administrative were 4,500 people, who were enrolled in the school year and that this served 96-1395. 354 people were chosen according on Morgan table using stratified and simple random method. The researcher made questionnaire was designed by the deep study and theoretical development based on domestic and foreign research& it was developed in 84 items and confirmed& its validity and reliability (0.845) were confirmed.  It was calculated using descriptive and inferential statistics with Using the software SPSS, of the data analysis. Results showed that, with regard to the content of the questions And research and theoretical capacity of 3 components extracted including the operation of elite ideas, the space infrastructure Elite and elite based on the preparation of the country's cultural diplomacy in the capacity of an elite based on Iran diplomacy Cultural. Also among the factors the highest average among factors (21/3) to take advantage of it, also has the lowest rate of capacity elite ideas (01/3) the appropriateness of the elite based on diplomacy Cultural country. The structure and rules in order to utilize the capacity of the country's cultural elite were on desired situation. According   each group of participants (teachers, students, executives and managers of culture) point of view, there were no significant difference about the impact of the factors in the use of elite cultural diplomacy.

منابع و مأخذ:

1. امینی، آرمین؛ انعامی علمداری، سهراب (1391) جهانی شدن فرهنگ و کارکردهای دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی، فصلنامه راهبرد، سال 21، شماره65،ص 393-413.


2. ایرانشاهی، حامد (1391) دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی: چالش‌ها و راهبردها، کار گروه مطالعات موردی.


3. آشنا، حسام الدین؛ چابکی درزابی، رامین (1392) هوش فرهنگی و کارگزاران دیپلماسی عمومی: موردمطالعه: رایزنان فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی. فصلنامه تحقیقات فرهنگی‌ایران، دوره ششم، شماره 2، ص 22-1.


4. بهادری نژاد، مهدی (1382) تکامل اخلاقی، شرط لازم برای رشد و شکوفایی علمی و توسعه اجتماعی – اقتصادی کشور. مجله علم و آینده، سال دوم، شماره اول، بهار 1382.


5. حسن خانی، محمد (1386) دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها، دو فصلنامه دانش سیاسی، شماره 2 (پاییز و زمستان)، تهران: دانشگاه امام صادق.


6. خرازی محمدوندی آذر، زهرا (1388) تأثیر دیپلماسی فرهنگی بر منافع ملی کشورها، مجله مدیریت فرهنگی، سال پنجم، شماره 1، ص 117 -122.


7. خراسانی، رضا (1387) جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی و تأثیر آن بر روند تحولات جهانی، مجله علوم سیاسی، سال یازدهم، شماره 41.


8. خسروی، محمد علی؛ جباری ثانی، عباسعلی (1390) ظرفیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی عمومی، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال سوم، شماره 11، ص 116-83.


9. دارابی، علی (1390) درآمدی بر جامعه‌شناسی ارتباطات، فرهنگ و رسانه، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.


10. دهشیری، محمدرضا (1393) دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، نشر کتیبه، تهران.


11. راد، مانی (1383) ایران بزرگ‌ترین صادر کننده نخبه در جهان. روزنامه جمهوریت.


12. رشادت جو، حمیده؛ عباس رشیدی، میلاد (1392) نقش رسانه در دیپلماسی فرهنگی از دیدگاه اساتید حوزه ارتباطات، مدیریت امور فرهنگی و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات،مجله مدیریت فرهنگی، سال هشتم، شماره 18،ص1-22.


13. رفیعی، امیر (1390) ضرورت توجه جدی به دیپلماسی فرهنگی، مجله گرداب، وابسته به مرکز بررسی جرائم سازمان‌یافته.


14. سیمبر، رضا؛ مقیمی، احمد علی (1394) منابع ملی و شاخص‌های دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی سیاست جهانی، دوره چهارم، شماره اول.


15. شاه آبادی، ابوالفضل، حمید سپردوست و آمنه، جامه بزرگی (1391) تأثیر حمایت از حقوق مالکیت فکری بر مهاجرت نخبگان از کشورهای منتخب درحال‌توسعه و توسعه‌یافته، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال پنجم ،شماره 1.


16. شاه محمدی، عبدالرضا ؛ قرائتی، علیرضا (1391) تأثیر دیپلماسی رسانه‌ای بر تبادل فرهنگی کشورها، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، سال هشتم، شماره 19.


17. صالحی امیری، سیدرضا و سعید محمدی (1392) دیپلماسی فرهنگی، چاپ دوم، نشر ققنوس، تهران.


18. عسگری، حشمت الله، تقوی،مهدی؛ عسگری،منوچهر و شاکری،عباس (1387) بررسی علل فرار مغزها از کشورهای درحال‌توسعه به کشورهای OECD در قالب مدل جاذبه. فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 5،شماره 2.


19. عسگریان، عباسقلی؛شیراوند، صارم؛موسوی، میرهادی (1393) نقش زبان در گفتمان سیاسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره 19،ص163-198.


20. فلاحی، کیومرث، منوریان، عباس (1387) بررسی عوامل مهاجرت نخبگان (سرمایه‌های انسانی) و ارائه راهبردهای مناسب برای پیشگیری از این پدیده. فصلنامهٔ دانش و توسعه، سال پانزدهم، شماره 24، ص 107.


21. قانعی راد،محمدامین؛طلوع،ابوالقاسم؛خسرو خاور،فرهاد(1387) عوامل،انگیزش و چالش های تولید دانش در بین نخبگان علمی،فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست علم و فناوری، سال اول ،شماره2،ص71-85.


22. لوک وان کامیلوهد، ریموند (2002)نخبگان قدرت ، ترجمه عبدالحسین نیک گهر(1393(.تهران انتشارات توتیا.


23. لهایسی زاده، عبدالعلی (1368) نظریات مهاجرت، شیراز، انتشارات نوید.


24. میلز، چارلز رایت (1383) نخبگآن‌قدرت، ترجمه موسسه غرب شناسی، تهران فرهنگ مکتوب.


25. والرشتاین، ایمانوئل (1377) سیاست وفرهنگ در نظام متحول جهانی(ژئوپلیتیک وژئوکالچر)،ترجمه پیروز ایزدی، چاپ اول، نشر نی.


26.  Ashby, N. J. (2007).''Economic Freedom and Migration Flows between U.S. States'', Southern Economic Journal, 73 (3).


27. Bam Dev Sharda, George A.Miller & Archibald O.Haller (1998).Concept and Indicators of Development: Antmpirial Analysis "Journal of Developing Societies"V 14, April. 


28. Bang, J. T. and M. Mitra, (2011).''Brain Drain and Institutions of Governance: Educational Attainment of Immigrants to the US 1988-1998'', Economic Systems, 35 (3).


29. Bayat, Mojde (2014).Global Education Diplomacy and in clusion in Developing Contries: Lesson From west Africa.childhood Education, V90.N4-P272-280.


30. Beechler, S., & Woodward, I. C. (2009)."The Global “War for Talent". Journal of International Management, Vol. 15, pp. 273–285.


31. Beine, M., F. Docquier and M. Schiff (2006).''Brain Drain and its Determinants: A Major Issue for Small States'', World Bank, Development Economics, Research Group, Paper 3.


32. Chen J., Zhu Z., Yuan Xie H. (2004). “Measuring Intellectual Capital: a New Model and Empirical Study”. Journal of Intellectual Capital. Vol. 5. No. 1. pp. 195-212.


33. Constant, A. F. and B. N. Tien (2009). ''Brainy Africans to Fortress Europe: for Money or Colonial Vestiges?'', German Institute for Economic Research, Discussion Papers.


34. Harrison S & Sullivan Sr. PH. (2000). "Profiting from Intellectual Capital". Journal of Intellectual Capital. Vol. 1, No. 1. pp. 33-46.


35. Kwan, Corina.Y.W (2014).Cultural Diplomacy and Internationalization of Higher Education: The Experience of Three Confucius Institutes in Canada.Frontiers of Education in China.V9.N1-P110-126.


36. Lev, B., (2001)."Intangibles: Management, Measurement, and Reporting". Brookings Institution Press. Washington, DC.


37. Marr, G. Schiuma, A. Neely (2002) "Assessing Strategic Knowledge Assets in E-Business". International Journal of Business Performance Management. 4 (2–4). pp. 279–295.


38. Mitra, A., T. Bang and P. H. V. Wunnava (2011). ''Financial Liberalization and the Brain Drain: A Panel Data Analysis'', IZA DP, No. 5953.


39. Rudez H. N., Mihali N. (2007)"Intellectual Capital in the Hotel Industry: A case study from Slovenia". Hospitality Management. Vol. 26, pp. 188– 199.


40. See. E. S. Lee. (1966) A theory of migration. Demography. pp 47-57.


41. Skoog M. (2003)"Visualizing Value Creation through the Management Control of Intangibles". Journal of Intellectual Capital. Vol. 4. No. 4. pp. 487-504.


42. Strack, R., Dyer, A., Caye, J-M., Minto, A., Leicht, M., Francoeur, F., et al. (2009) "Creating Competitive Advantage: How to Address HR Challenges Worldwide Through 2015". BCG/World Federation of People Management Associations: Special Report: Boston.


43. Tarique, L., & Schuler, R. S. (2010) "Global Talent Management: Literature Review, Integrative Framework, and Suggestions for Further Research". Journal of World Business, Vol. 45, pp. 122–133.