تحلیلی بر پیشران های مؤثر بر توسعه روستایی با استفاده از رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: دهستان جمع آبرود شهرستان دماوند)
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
مینا زمانی
1
,
شهره تاج
2
*
,
علیرضا استعلاجی
3
1 - دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استاد، گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کلید واژه: توسعه روستایی, پیشران ها, آینده پژوهی, شهرستان دماوند. ,
چکیده مقاله :
تضمین و تداوم حیات و بقای روستاها نیازمند یافتن راه حلها و روشهای جدید مقابله با مشکلات میباشند که به نوآوری، ابداع، خلق محصولات، فرآیندها و روشهای جدید بستگی دارد. از این رو روش های آینده پژوهی یکی از راهکارهای عملی و تجربه شده موفق برای توسعه روستایی محسوب می شود. در این پژوهش هدف، شناسایی پیشران های مؤثر بر توسعه روستایی دهستان جمع آبرود شهرستان دماون می باشد. پژوهش مذکور از لحاظ هدف کاربردی از نظر ماهیت براساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با ترکیبی از روش های کمی و کیفی صورت گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل 40 نفر بوده که اطلاعات بصورت مصاحبه بدست آمد. جهت تحلیل دادهها از روش میک مک بهره گرفته شد. نتایج حاکی از آن بوده که متغیرهای؛ فراهم نمودن زیرساخت های گردشگری در روستاهای گردش پذیر، ایجاد مشاغل گردشگری، سرمایه گذاری دولتی، اتخاذ وامهای اشتغالزایی، توسعه فناوری روستایی و مدیریت مهاجرت روستایی به عنوان مهمترین و اثرگذارترین پیشران های توسعه روستایی در محدوده مورد مطالعه شناخته شدند. ایجاد خوشههای کشاورزی و صنعتی، بازاریابی، توسعه مدارس آموزشی، تقویت زیرساخت های کالبدی، توسعه بهداشت و درمان و غیره در پلان متغیرهای تنظیمی قرار گرفته اند.
Ensuring and sustaining the life of villages require finding new solutions and methods to deal with the problems, which depend on innovation, invention, creation of new products, processes and methods. Therefore, future research methods are considered to be one of the practical and successful solutions for rural development. The present research aimed at identifying the propellers effective on the rural development of Jam Abrood village in Damavand province, Iran. Carried out with a combination of quantitative and qualitative methods, the present applied research used the methods of future research science, analytical and exploratory. The statistical population included 40 individuals; data was gathered through interviews. To analyze the data, the Meek Mak method was used. Based on the results, the variables providing tourism infrastructures in touristic villages, creating tourism jobs, governmental investment, employment loans, rural technology development and rural migration management were recognized as the most important and effective propellers of rural development in the studied area. Creating agricultural and industrial clusters, marketing, educational centers development, strengthening physical infrastructure, health and treatment development, etc., were included in the regulatory variables plan.
منابع
- بدری، سید علی؛ ارسطو یاری حصار؛ مهدی پور طاهری؛ حسنعلی فرجی سبکبار (1392). بررسی و تبیین فرآیند انتخاب نماگرهای سنجش و ارزیابی پایداری سکونتگاه های روستایی حوزه کلانشهری با تآکید بر کلانشهر تهران، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره32، صص148-127.
- تقی لو، علی اکبر، ناصر، سلطانی، آفتاب، احمد (1395)، پیشران ها توسعه روستاهای ایران، نشریه برنامه ریزی و آمایش فضا، 20 (4)، 1-28.
- خداپناه، کیومرث (1401)، شناسایی پیشران های اثرگذار بر توسعه پایدار گردشگری روستایی (موردی: شهرستان نیر)، نشریه برنامه ریز توسعه کالبدی، 25 (2)، 93-106.
- رحیمی پور، بهاره، ظاهری، محمد، کریم زاده، حسین (1399)، شناسایی و تحلیل پیشران‌های کلیدی مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری روستایی با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری شهرستان سقز)، نشریه برنامه ریزی و توسعه گردشگری، 9 (35)، 90-111.
- ظاهری، محمد، مجنونی توتخانه، علی، خداپناه، کیومرث (1399)، تدوین پیشران های محلی توسعه روستایی با استفاده از آینده پژوهی (موردی: سکونتگاه های روستایی شهرستان بناب)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، 59 (4)، 41-66.
- عنابستانی، علی اکبر، نظری، لیلا (1401)، تحلیل پیشران های کلیدی اثرگذاری عملکرد مدیریت روستایی بر تحولات کالبدی سکونتگاه های پیراشهری با رویکرد آینده پژوهی (موردی: شهرستان علی آباد کتول)، فصلنامه توسعه فضاهای پیراشهری، 4 (1)، 1-24.
- عیدیوندی، کاظم، قانع، علیرضا، فرشاد، الناز، محمدی، فاطمه (1402)، تدوین سناریوها و استراتژی های توسعه روستایی کشور در افق 1414 با رویکرد آینده پژوهی، فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده، 4 (1)، 61-76.
- قمی، مژگان، دربان آستانه، علیرضا، خراسانی، محمدامین (1400)، بررسی و تحلیل پیشران های توسعه گردشگری (موردی: شهرستان ارومیه)، فصلنامه آینده پژوهی ایران، 6 (2)، 221-244.
- محمدی، حمیدرضا، منشی زاده، رحمت الله، رحمانی، بیژن، پاک رو، محسن (1401)، نگرش سیستمی در برنامه ریزی فضایی توسعه روستایی، پژوهش های جغرافیای انسانی، 1 (54)، 269-287.
- مطیعی لنگرودی، حسن (1382). برنامه ریزی روستایی با تأکید بر ایران، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
- منوچهری، سوران، برقی، حمید، قنبری، یوسف (1402)، تحلیل ساختاری پیشران های توسعه ای مؤثر بر تحقق پذیری طرح آمایش سرزمین استان کردستان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، 72 (3)، 205-238.
- مهدوی، افسون، جلال آبادی، لیلا (1401)، شناسایی پیشران‌های کلیدی موثر بر توسعه پایدار منظومه روستایی شهربابک با رویکرد آینده پژوهی، نشریه روستا و توسعه پایدار فضا، 3 (3)، 58-82.