عوامل موثر بر نگرش به پدیده مصرف گرایی در بین شهروندان تهرانی

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

اکبر محمدی ¹ , سروش فتحی ² , Mehdi Mokhtarpour ³

1 - دانشجوی دكتري جامعه شناسي، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
2 - دانشيار گروه جامعه شناسي، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران
3 - استادیار گروه جامعه شناسي، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران

تاریخ دریافت : 1403/05/16 تاریخ پذیرش : 1403/07/02 تاریخ انتشار : 1403/07/17

کلید واژه: جامعه شناسی مصرف, مصرف گرایی, انقلاب اسلامی ایران, جهانی شدن, عوامل داخلی و خارجی,

چکیده مقاله :

مصرف اغلب بعنوان خريد كردن كالا يا خدمات در نظر گرفته مي‏شود اما در زمينه اجتماعي آن، مصرف مفهومي بيش از خريد كردن يا استفاده از توليدات مي‏باشد. مصرف مي‏تواند به هويت يك فرد، پايگاه اجتماعي و بخشي از زندگي روزانه فرد مرتبط باشد و تعيين كننده جايگاهي است كه وي در جامعه اشغال كرده است. اين نوع نگاه به پديده مصرف‏گرايي در واقع همان جامعه شناسي مصرف‏گرايي مي‏باشد (کندی 1:2008). روش تحقیق استفاده شده در این نوشتار برای جمع‏آوری داده‏ها و تجزیه و تحلیل آنها روش کیفی گراندد تئوری است كه به پژوهشگر اين امكان را مي‏دهد در مواردي كه امكان تدوين فرضيه یا نظریه بومی وجود ندارد بجاي استفاده از تئوري هاي غیربومی و از پيش تعريف شده، خود به تدوين يك مدل تئوریکی جديد اقدام كند. در اين فرآيند پس از انجام مصاحبه‌هاي مختلف به تدريج مقولات اصلي آشكار شده، با تكرار مضامين، مفاهيم و مقولات، و رسيدن به اشباع نظري و با انجام10 مورد مصاحبه، كار گردآوري و تحليل داده‌ها پايان يافته است. نتايج حاصل از كدگذاري و استخراج مدل كيفي نشان داد مفاهیم متعددی در شکل گیری پدیده مصرف گرایی ایرانی یعد از انقلاب اسلامی ایران موثرند. بر همین اساس می‏توان این با توجه به منبع تاثیرگذاری این عوامل آنها را به دو دسته صورت بندی کرد:1. عوامل خارجی اثرگذار بر مصرف گرایی ایرانی بعد از انقلاب اسلامی 2.عوامل داخلی اثرگذار بر مصرف گرایی ایرانی بعد از انقلاب اسلامی.

چکیده انگلیسی:

Consumption is often considered as buying goods or services, but in its social context, consumption is a concept more than buying or using products. Consumption can be related to a person's identity, social base and a part of a person's daily life, and determines the position he occupies in society. This kind of look at the phenomenon of consumerism is actually the sociology of consumerism (Kennedy, 2008:1). The research method used in this article to collect data and analyze them is the grounded theory qualitative method, which allows the researcher in cases where it is not possible to develop a native hypothesis or theory, instead of using non-native theories and It is predefined to develop a new theoretical model. In this process, after conducting various interviews, the main categories were gradually revealed, by repeating the topics, concepts and categories, and reaching theoretical saturation, and by conducting 10 interviews, the work of data collection and analysis was completed. The results of coding and extracting the qualitative model showed that several concepts are effective in the formation of the phenomenon of Iranian consumerism, namely the Islamic Revolution of Iran. Accordingly, according to the source of influence of these factors, they can be divided into two categories: 1. External factors affecting Iranian consumerism after the Islamic revolution 2. Internal factors affecting Iranian consumerism after the Islamic revolution.

منابع و مأخذ:

1. اباذري، يوسف (1377)، خرد جامعه شناسي، تهران: طرح نو
2. باكاك، رابرت(1381)، مصرف، ترجمه خسرو صبري، تهران: نشر آگاه.
3. بورديو، پير(1390)، تمايز: نقد اجتماعي قضاوت هاي ذوقي، ترجمه حسن چاووشيان، تهران: نشر ني.
4. باومن، زيگمونت (1388 )،اشارتهاي پست مدرنيته، ترجمه حسن چاوشيان، تهران: نشر ققنوس.
5. رفيع پور(1377)، توسعه و تضاد، تهران: انتشارات علمي.
6. ريتزر، جورج (1389)، نظريه جامعه شناسي در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثي، تهران: نشر علمي.
7. فراستخواه، مقصود(1395)، روش تحقيق كيفي در علوم اجتماعي با تاكيد بر "نظريه ي پايه"، تهران: نشر آگاه
8. كاظمي، عباس.، امير ابراهيمي، مسرت(1400)، مگامال ها و مجتمع هاي بزرگ تجاري در تهران؛ مطالعه اي جامعه شناختي. شهرداری تهران، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
.9Arvidson,A.,(2005). Brands., Journal of Consumer Culture 5(2):235-258.
.10 Hewer,P.,(1995). The Sociology of Consumer Behavior and Men, PhD Thesis, University of York.
11.Kennedy, E., (2008). Toward a Society of Cosumerism,. Int. J. Sustainable Society, 1) 2(: pp.189.
12.Roach, B., Goodwin, N., and Nelson, J(2019). Consumption and the Consumer Society, Global Development And Environment Institute., Tufts University Medford, MA 02155, http://ase.tufts.edu/gdae.