بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی در سازمان ها (مورد مطالعه: سازمان های شهر ورامین)

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

اکرم اردستانی جوبه ¹ , حبیب صبوری خسروشاهی ² , منصور شریفی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران
2 - استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده جامعه شناسی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/03/13 تاریخ پذیرش : 1403/07/02 تاریخ انتشار : 1403/07/17

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, مشارکت, اعتماد, همکاری, سازمان,

چکیده مقاله :

این تحقیق به بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی و میزان آن در سازمان ها پرداخته است. با استفاده از نظریه ها در حوزه سرمایه اجتماعی از جمله بوردیو، پاتنام، کلمن و فوکویاما به تشریح و تبیین مساله پرداخته شده است. روش تحقیق کمی از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل کارکنان آموزش و پرورش، بیمارستان ها و شهرداری بود که از کل جامعه آماری تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار سنجش در این تحقیق پرسشنامه استاندارد بود که دارای پایایی و اعتبار قابل قبول بوده است. یافته های توصیفی نشان می دهد که ابعاد سه گانه سرمایه اجتماعی (اعتماد، همکاری و مشارکت) در حد زیاد تا خیلی زیاد بوده است. در بخش آمار استنباطی پژوهش آزمون تی انجام شد. بر این اساس برای ارزیابی اینکه آیا میانگین سرمایه اجتماعی در سازمان های شهر ورامین به طور معناداری از3 (میانگین قابل قبول برای سازمان های نمونه) اختلاف دارد یا خیر، آزمون T با یک نمونه اجرا شد. یافته ها نشان داد که میانگین نمره کل سرمایه اجتماعی برابر با 23/4، اعتماد اجتماعی برابر با 93/3، همکاری برابر با 77/3 و میانگین نمره کل مشارکت اجتماعی برابر با 72/4 بوده است. با توجه به سطح معناداری آزمون که برابر sig=0/000 بود نتایج آزمون نشان داد میانگین نمره متغیرهای مذکور در سازمان های نمونه ی مورد بررسی، بیشتر از میانگین قابل قبول بوده و تفاوت معناداری با هم دارند.

چکیده انگلیسی:

This study delves into the dimensions of social capital and its prevalence within organizations. Utilizing theories in the field of social capital, such as those proposed by Bourdieu, Putnam, Coleman, and Fukuyama, the research explicates and elucidates the issue. The research methodology employed a quantitative survey approach, targeting a statistical population consisting of employees in education, hospitals, and municipalities. A sample size of 384 individuals was selected from the total statistical population. The measurement tool in this study was a standardized questionnaire with acceptable reliability and validity. Descriptive findings indicate that the threefold dimensions of social capital (trust, collaboration, and participation) have been notably high to very high. In the inferential statistics section of the research, a t-test was conducted. Based on this, to assess whether the average social capital in organizations in the city of Varamin significantly differs from 3 (the acceptable mean for sample organizations) or not, a one-sample t-test was performed. The findings indicated that the mean score for overall social capital was 4.23, social trust was 3.93, cooperation was 3.77, and the mean score for overall social participation was 4.72. Considering the significance level of the test, which was equal to sig=0.000, the test results showed that the mean scores of the examined variables in the sample organizations were significantly higher than the acceptable mean, demonstrating a statistically significant difference among them.

منابع و مأخذ:

امیرکافی، مهدی. (1374)، اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی.
بایگان، سید مجید؛ قلاوندی، حسن؛ حسنی، محمد (1401)، تحلیل ساختاری فرهنگ ارتباطات کاری مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی، فرهنگ کار مشارکتی، عملکرد شغلی و سرمایۀ اجتماعی، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، 23(59)، 299-327.
پاتنام ،رابرت (1380) دموکراسی و سنت‏های مدنی، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: نشر روزنامه سلام.
تاجبخش، کیان، (1395)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: انتشارات شیرازه.
تاجبخش،کیان؛ ثقفی،مراد و کوهستانی، مسعود (1382) بررسی مقدماتی کاربرد نظریه‏ی سرمایه‏ی اجتماعی در تحلیل وضعیت تأمین اجتماعی در ایران.مؤسسه‏ی عالی‏ پژوهش تأمین اجتماعی.گزارش شماره‏ی 107.
جوان پور، محمد علی و همکاران (1396)، تحلیلی بر سرمایه اجتماعی در سازمان، فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، 3(4) 1396، 108-125.
دوگان، ماتیه، (1374)، سنجش مفهوم مشروعیت و اعتماد، پرویز پیران، اطلاعات سیاسی و اقتصادی،شماره 98-97.
رضوانی، مهران، طغرایی، محمد تقی (1382) نقش آفرینی سرمایه اجتماعی سازمانی در گرایش به نوآوری سازمانی. پژوهش نامه مدیریت تحول، 8، 29-13.
رنانی، محسن، (1394)، نقش سرمایه اجتماعی در توسعه اقتصادی، فصلنامه دریچه، شماره 14.
شارع پور، محمود و خوش فر، غلامرضا (1381) رابطه سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان مطالعه موردی شهر تهران، نامه علوم اجتماعی 1381 شماره 20.
شارع‏پور،محمد(1380) فرسایش سرمایه‏ی اجتماعی و پیامدهای آن، نامه‏ی انجمن‏ جامعه‏شناسی ایران.شماره ی 3.
شارع¬پور، محمود(1395)، سرمایه اجتماعی، مفهوم¬سازی، سنجش و دلالت¬های سیاست¬گذاری، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی، مازندران.
شیانی، ملیحه و همکاران (1388) سرمایه اجتماعی جوانان در ایران، مجله جامعه شناسی ایران.10(3)، 84-57.
غفاری، غلامرضا (1385) سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی: مطالعه موردی شهرگنبدکاووس، مجله مطالعات اجتماعی ایران،دوره اول، شماره1،تهران.
فلاحی، علی (1380) سرمایه اجتماعی میانی در کشور با تاکید بر سازمان بسیج و رابطه آن با احساس امنیت در استان ها، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، شماره80.
فوکویاما، فرانسیس (1392)، پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه غلام¬عباس توسلی، تهران: انتشارات جامعه ایرانیان.
فیلد، جان، (1392)، سرمایه اجتماعی، ترجمه غلامرضا غفاری و حسین رمضانی، نشر کویر، تهران.
کلدی، علیرضا (1394)، مقاله سرمایه¬اجتماعی و خانواده، مجموعه مقاله¬های نخستین سمپوزیوم سرمایه¬اجتماعی و رفاه¬اجتماعی، زیر نظر دکتر مریم شریفیان¬ثانی، نشر دانشگاه علوم¬بهزیستی و توان¬بخشی.
مهرگان، نادر و همکاران (1391) برآورد روند سرمایه اجتماعی در استان‏های ایران، فصلنامه پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی، 64، 24-5.
Baker, WE. (2015). Market networks and corporate behavior. Am. J. Social. 96.
Burt, RS. (2011). Structural Holes, The social structure of competition. Cambridge, MA. Harvard uni. Press.
Bourdieu, P. (1997).Outline of a Theory of Prac- tice Cambridge, England: Cambdrige university Press.
Coleman, J.S. T. Hoffer. (2007), “public and private high school: the impact of communities” New York. Basic Books.
Fukuyama F. (1999), The Great Disruption: Human native and the reconstitution of social order, New York: Free Press.
Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital and the organizational advantage. Academy of management review. 23 (2), 242-266.
Putnam, R. (2000) Bowling alone: the collapse and revival of American community, Simon and Schuster, New York.
Putnam, R. & Goss, K. (2002) Introduction in democracies in flux: Evolution.
Rosenfeld, ET. (2011), social capital and homicide. Social forces, vol 80.
Adler, P.S. &Kwon, S. (2002) Social capital, Academy of management Review.
Schiff. M. (2012) Social capital, labor mobility, and welfare. Ration. Soc. 4
Vilanova, E. P., & Josa, R.T. (2003). Social capital and organizational commitment. Social capital as managerial phenomenon. Tampere University of Technology.