مؤلفه‌های آموزش فرهنگ شهروندی برای دانش‌آموزان دوره راهنمایی تحصیلی با تأکید بر حیطه آموزه‌های دینی و شهروند الکترونیک*

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

بدری شاه‌طالبی ¹ (استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان))
آذر قلی‌زاده ² (دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان))
سعید شریفی ³ (نویسنده مسئول و دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان))

تاریخ دریافت : 1395/01/21 تاریخ پذیرش : 1395/01/21 تاریخ انتشار : 1389/05/01

کلید واژه: فرهنگ, شهروندی, فرهنگ‌شهروندی, آموزه‌های دینی, شهروندالکترونیک,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی مؤلفه‌های آموزش فرهنگ شهروندی برای دانش‌آموزان دوره راهنمایی با تأکید بر دو حیطه شهروند الکترونیک و آموزه‌های دینی به روش توصیفی پپمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 4 و دانشگاه‌های دولتی یزد، اصفهان، تهران، مشهد و شیراز در رشته‌های علوم‌تربیتی، جامعه‌شناسی و روانشناسی و بالغ بر 283 نفر بوده است. از بین جامعه آماری با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی در نرم‌افزار اکسل تعداد 103 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر پرسشنامه محقق ساخته تدوین مؤلفه‌های فرهنگ شهروندی در دو حیطه فوق با مقیاس 5 درجه‌ای لیکرت بوده است. برای تعیین روایی ابزار پژوهش از روایی صوری، محتوایی و سازه استفاده گردید. اعتبار ابزار اندازه‌گیری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ معادل 0.95 برآورد شد که حاکی از اعتبار بالای ابزار اندازه‌گیری است. تجزیه و تحلیل اطلاعات در دو سطح آمار توصیفی شامل (میانگین، انحراف معیار، واریانس) و آمار استنباطی شامل تحلیل عاملی، آزمونt تک متغیره، آزمون خی‌دو و آزمون تعقیبیLSD برآورد گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که بعد شهروند الکترونیک دارای 15 زیر مؤلفه است که از این میان آشنایی با طریقه مقابله با رفتارهای نابهنجار و خشونت های الکترونیکی با بار عاملی 0.63 بیشترین ضریب و مؤلفه" فرهنگ یادگیری از طریق شبکه " با بار عاملی0.4 کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. در بعد آموزه‌های دینی مؤلفه صداقت با بار عاملی 0.70 و مؤلفه بهداشت فردی با بار عاملی 0.343 به ترتیب با بیشترین و کمترین ضریب از سایرمؤلفه متمایز شده‌اند. در ابعاد جمعیت شناختی بین نظرات پاسخگویان تفاوتی مشاهده نگردید.

چکیده انگلیسی:

The present study investigates the instruction of the citizenship culture emphasis on religious teachings and e-citizenship. components to the Guidance School students with the sample of the of 283 faculty members of district 4 Islamic Azad University and that of public universities in Yazd, Isfahan, Tehran, Mashhad and Shiraz which were Humanities science, sociology and psychology professors. 103 were chosen for the using random sampling method. A questionnaire with a 5-degree Likert scale was used as the data collection method. Face and content validity were used to determine the validity of the study. The 0.95 significance of the measurement tools were calculated through Cronbach's alpha coefficient which indicates a high significance of the tools. The Data analysis procedure included two levels of descriptive statistics (mean, standard deviation, and variance) and inferential statistics, included factor analysis, T, KR21(x^2) and LSD tests. The results of the study showed that regarding the dimension of electronic citizen, the components of “getting to knowhow to confront abnormal behaviors and electronic violence” (with a significance of 0.636), “getting to know how to protect authors? rights and the consequences of rule violations” (with a significance of 0.635) and “how to learn using networks” (with a significance of 0.440) again had the highest and the lowest coefficients. In the religious teachings dimension, the component of honesty (with a significance of 0.70) and “individual hygiene” got the highest and the lowest coefficients. No significant differences found in answers to other demographical dimensions.

منابع و مأخذ:

اکبریان ا. 1387. راهکارهای مواجه با بزه اینترنتی. مجموعه مقالات همایش ملی
          راهکارهای مواجه علمی و عملی با بزه دیدگان و بزه کاران، دانشگاه
          آزاد اسلامی خوراسگان، 372-388.

باروفسکی ر. 1378. امکانات فرهنگی.ترجمه ک مستشاری،گزارش جهانی فرهنگ
          فرهنگ خلاقیت و بازار،چاپ اول، تهران: کمسیون ملی یونسکو.

بنیانیان ح. 1386. فرهنگ توسعه: خط‌مشی گذاری برای تقویت فرهنگ توسعه
          در ایران. تهران: امیرکبیر.

تامپسون، ج.(1379). ایدئولوژی و فرهنگ مدرن (نظریه اجتماعی انتقادی در
          عصر ارتباطات توده 

خطیب زنجانی ن . 1385. آموزش شهروندی ؛ ضرورت جامعه امروز. روزنامهکیهان،           شماره 18703.

رضایی پور آ. 1387. مجموعه کامل قوانین و مقررات حقوق شهروندی.
          چاپ سوم،تهران: انتشارات آریان.

شرفی ح . 1387. سلوک فردی شهروندان در آرمانشهر رضوی. مجموعه
          مقالات شهر بهشت، قابل دسترسی در سایت www.shahrbehesht.ir
          تاریخ دسترسی5/12/1388.

شیخی م ت. 1387. جامعه شناسی شهروندی و آسیب شناسی شهری. چاپ اول:
          تهران انتشارات حریر.

صالحی امیری،س ر. 1388. انسجام ملی و تنوع فرهنگی. تهران: انتشارات مجمع
          تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.

عاملی  س ر. 1380. تعامل جهانی شدن، شهروندی و دین. فصلنامه علوم اجتماعی،
          18: 167-200.

فرهنگی ع ا، شاه میرزایی و، حسین زاده ع. 1384. نظریه پردازان و مشاهیر
          مدیریت. تهران: انتشارات عتیق.

قلی زاده آ، نوروزی م. 1389. هویت بخشی فرهنگی در شهر الکترونیک.
          چکیده مجموعه مقالات همایش اصفهان، فرهنگ، شهر سالم؛ دانشگاه
          آزاد اسلامی واحد خوراسگان و سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.

کشتی آرای ن، اکبریان ا . 1389. شهروند الکترونیک و لزوم تقویت هویت فرهنگی.
          چکیده مجموعه مقالات همایش اصفهان، فرهنگ، شهر سالم؛ دانشگاه
          آزاد اسلامی واحد خوراسگان و سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.

میلنرآ، براویت ج. 1385. درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر. ترجمه
          ج محمدی. چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس.

  میرزابیگی ع. 1384. برنامه ریزی و طرح درس در آموزش رسمی و تربیت          
          نیروی انسانی، چاپ دوم، تهران: نشر یسطرون.

کاستلز ا، دیویدسون آ. 1382. مهاجرت و شهروندی. ترجمه ف تقی لو، چاپ اول،
          تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

نادی م ع. 1387.جرایم اینترنتی دانشجویان و نقش دانشگاهها در پیشگیری از وقوعاین
          جرائم. مجموعه مقالات همایش ملی راهکارهای مواجه علمی و عملی
          با بزه دیدگان و بزه کاران، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، 274-308.

Anderson E, Hoeberigs R, Mackinnon L , Thwaites T. (2004).Culturally inclusive arts education in Aotearoa. New Zealand, School for Visual and Creative Arts in Education The University of Auckland New Zealand,1-3.

Blaylock L. 2003.Why citizenship needs to take its spiritualand religious franters mor seriously.teaching citizenshi, 4 :24-29.

Curtin D. (2002).Ecological citizenship. Handbook of citizenship studies, Sage Publications,

Grossman D. (2000). The global and the local in partnership: Innovative approaches to citizenship education. paper presented at the sixth Unesco-Aceid,international conference on education, Bangkok, Thailand.

Isin EF,Turner B S. (2002). Citizenship Studies: An introduction. handbook of citizenship studies, Sage publications, 1-11.

Joppke C. (2002) .Multicultural citizenship, handbook of citizenship studies, Sage publications, and New Delhi, 45-259.

Lister r. (2002). Sexual citizenship. handbook of citizenship studies, Sage publications, New Delhi ;191-209.

RocheM . (2002). Social cCitizenship: Grounds of social change handbook of citizenship studies, Sage publications, New Delhi, 69-86.

Ronchi A M. (2009). E culture, cultural content in the digital age. verlang Berlin Germany, springer ,453 p

Stevenson N. (2003). Cosmopolitan questions. Open university press McGraw-hill education.

Unesco.(2010a). Citizenship education for the 21st century. Available from http://www.unesco.org/education/tlsf/TLSF/theme_b/mod07/mod07task03/appendixhtm [Accessed 2010-01-27 4:42 pm].

Unesco. (2010b).Teaching and learning for a sustainable future, curriculum themes, Culture & religion for a sustainable future. available from: http://www.unesco. org/ducation/lsf/ TLSF/pdf/pdf_list.htm [Accessed 2010-03- 17 10:35 am].

Woodiwiss A. (2002). Economic citizenship: Variations andthe threat of globalization, foundations of rights, handbook of citizenship studies, Sage publications, and New Delhi, 53-69