تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی دوره‌ی ابتدایی براساس مؤلفه‌های هوش‌های چندگانه: روش آنتروپی شانون

سلطانی, اکبر; ادیب, یوسف; محمودی, فیروز; واحدی, شهرام

کد مقاله : 545738 بازدید : 148 صفحه: 157 - 183

نوع مقاله: پژوهشی

تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی دوره‌ی ابتدایی براساس مؤلفه‌های هوش‌های چندگانه: روش آنتروپی شانون

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

اکبر سلطانی ¹ (دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه تبریز- دانشکده علوم تربیتی و روانشناس)
یوسف ادیب ² (استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
فیروز محمودی ³ (دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)
شهرام واحدی ⁴ (استاد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/02/09 تاریخ پذیرش : 1397/08/12 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: تحلیل محتوا, دوره ابتدایی, هوش های چندگانه, کتاب فارسی, روش آنتروپی شانون,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های درسی فارسی دوره ی ابتدایی از منظر تأکید بر مؤلفه های هوش های چندگانه(زبانی-کلامی، ریاضی- منطقی، تصویری- فضایی، جنبشی- بدنی، میان فردی، درون فردی، طبیعت گرایانه، موسیقیایی و هستی گرایانه) است. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری روش" آنتروپی شانون" است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب های درسی فارسی دوره ابتدایی است. نمونه آماری برابر با جامعه آماری است. ابزار پژوهش چک لیست مؤلفه های هوش های چندگانه مبتنی بر مبانی علمی هوش های چندگانه(گاردنر و فلیتهم) بود که محقق آن را تدوین کرد و روایی محتوایی آن توسط 5 نفر از متخصصان احراز شد. پایایی به دست آمده با استفاده از تکنیک اجرای مجدد، برای چک لیست مذکور 86/0 می باشد. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که در کتاب های فارسی، ضریب اهمیت هوش زبانی- کلامی و طبیعت گرایانه (115/0)، هوش تصویری- فضایی، ریاضی- منطقی، جنبشی- بدنی، درون فردی، میان فردی و هستی گرایانه (111/0) و هوش موسیقیایی (103/0) بود. به عبارتی، هر یک از مؤلفه های هوش های چندگانه در کتاب های درسی فارسی به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته و کتاب های درسی فارسی به یک نسبت، مؤلفه های هوش های چندگانه را پوشش نداده اند. با توجه به نقش هوش های چندگانه که در زندگی دانش آموزان دارد و با عنایت به تأکید پژوهشگران بر این سازه، ضروری است که مؤلفان کتاب های درسی فارسی، در ویرایش های بعدی به این امر توجه لازم را داشته باشند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study was to analyze the content of the Persian textbooks of the elementary school from the perspective of emphasizing the components of multiple intelligences (linguistic-verbal, mathematical-logical, visual-spatial, kinetic-physical, intrapersonal, interpersonal, naturalistic, musical and Existential). The present study is a descriptive and It's the kind of content-based analysis using the Shannon Entropy method. The statistical population includes all elementary Persian language textbooks. The statistical sample is equal to the statistical population. The research tool was a checklist of multiple intelligence components based on the scientific basis of multiple intelligences (Gardner and Fleetham), which the researcher developed and its content validity was verified by five experts. The reliability obtained using the re-run technique is 0.86 for the check list. The results of content analysis showed that in Persian textbooks, the coefficient of importance of verbal and natural language intelligence (0/115), visual-spatial intelligence, mathematical-logical, kinetic-physical, interpersonal, interpersonal and Existential (0/111) and musical intelligence (0/103). In other words, each of the components of multiple intelligences in Persian textbooks has not been considered in a balanced way, and Persian textbooks do not cover in same size multiple components of intelligence. Regarding the role of multiple intelligences in student’s life, and given the researchers' emphasis on this constract, it is essential for the authors of Persian textbooks to pay much attention to this in subsequent editions.

منابع و مأخذ:

آذر، عادل (1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوی.فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، 11(37و38)، 1-18.

امینی، محمد؛ تمنایی، محمدرضا و امینی، سمیه (1388). نظریه هوش چندگانه و دلالت‌های آن در طراحی تجارب و فرصت‌های یادگیری. فصلنامه اندیشه های نوین تربیتی، 5(4)،91-107.

بهروان، نازیلا و همکاران(1396).فارسی چهارم دبستان. تهران: اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.

جدیدی‌محمدآبادی، اکبر (1394). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی و علوم اجتماعی پایه ششم ابتدایی از حیث توجه به هویت ملی بر محور استانداردهای مصوب. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3(11)،41-48.

خلق‌اله، مریم (1393). مقایسه تأثیر آموزش مبتنی بر هوش‌های چندگانه و روش متداول بر یادگیری درس علوم دانش‌آموزان دختر 8-7 ساله مدارس ابتدایی شیراز درسال تحصیلی 93-1392. شیراز: پایان نامه کارشناسی ارشد.

داودی، خسرو؛ رستگار، آرش و عالمیان، وحید (1396). ریاضی دوم دبستان. تهران: اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.

دلاور،علی(1393).مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران:رشد.

رضاخانی، سیمین‌دخت (1393). ساخت و هنجاریابی آزمون هوش چندگانه گاردنر. فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 5(18)،179-205.

رضوانی، رضا و امیری، طیبه (1392). تحلیل محتوای کتب آموزش زبان انگلیسی منتخب دانشگاهی از نظر میزان توجه به هوشهای چندگانه. فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(4)،189-200.

سرمد، زهره، بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1395). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگاه.

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(1391). دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت آموزش و پرورش. ناشر: اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی.

شریفی، ویدا؛ فرامرزی، سالار و آقابابایی، سارا (1393). بررسی مؤلفه‌های هوش چندگانه گاردنر در کتاب‌های درسی دوره پیش حرفه‌ای دانش‌آموزان کم توان ذهنی. فصلنامه افراد استثنایی، 3(14)،1-21.

عبدی، علی؛ نوروزی، داریوش؛ ملکی، حسن و ابراهیمی‌قوام، صغری (1390). مقایسه اثربخشی راهبرد تدریس مبتنی بر هوش چندگانه و روش متداول بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس علوم دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 9(37)،101-120.

عظیمی، محمد؛ ادیب، یوسف و مطلبی، حسین (1396). مطابقت برنامه درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در کتاب های درسی پایه ششم ابتدایی براساس مفروضه های نظام سلامت. فصلنامه مجله دانشکده انستیتو تحقیقات بهداشتی، 5(1)،83-96.

محبی امین، سکینه و بهروز، مهرام (1390). جایگاه پرورش هوش های چندگانه در مجله کمک آموزشی.فصلنامه پژوهش های آموزش و یادگیری(دانشور رفتار)، 3(21)،67-78.

ملکی، حسن(1387). مبانی برنامه ریزی آموزش متوسطه. تهران: سمت.

مهرمحمدی، محمود (1392).جستارهای نظرورزانه در تعلیم و تربیت. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.

میربها، هیلدا؛ کاویانی، حسین و پور ناصح، مهرانگیز (1382). اثر موسیقی بر توانایی‌های هوشی خردسالان. فصلنامه تازه های علوم شناختی، 5(110)،1-3.

نوریان، محمد(1386). تحلیل محتوای کتابهای فارسی سال اول دبستان در ایران. فصلنامه روان‌شناسان ایرانی، 3(12)،357-366.

نیرو، محمد؛ حاجی حسین نژاد، غلامرضا و حقانی، محمود (1390). تأثیر آموزش مبتنی بر هوش های چندگانه برپیشرفت تحصیلی فارسی دانش آموزان اول دبیرستان. فصلنامهرهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 5(2)،153-168.

هاشمی، ویدا و همکاران (1385). بررسی رابطه هوش هشتگانه گاردنر با انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان. مجله روانشناسی، 10(39)،275-287.

Abdi, A., Soleimani, H., & Rezaei, B. (2013). The Effectiveness of Multiple Intelligence-Based Learning on Learning Outcomes and Attitudes to English Language. Quarterly Journal of Educational Psychology. 9(27), 113-134 [In Persian].

A document on the fundamental transformation of education. (2012). Secretariat of the Supreme Council of the Cultural Revolution of the Ministry of Education. Publisher: Education Department of East Azarbaijan Province, [In Persian].

Abdulaziz, A. (2008). Identifying faculty members' multiple intelligences in theinstitute of public administration Saudi Arabia. Unpublished doctoraldissertation, State University of Arkansas.

Al Sulim, G. (2012). Prediction of the correlation between the strategies of the teaching methods and the multiple intelligence of some graduate female students at Imam Mohammad ibn Saud Islamic University. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 1268 – 1275.

Amini, M., Tamanani, M., & Amini, S. (2009). Multiple Intelligence Theory and its Implications in Designing Experiences and Learning Opportunities. Quarterly Journal of Educational Thoughts. 4(5), 91-107[In Persian].

Armstrong, T. (2007). The curriculum superhighway. Journal of Educational Leadership, 64(8), 16-20.

Azar, A. (2001). Extension and development of Shannon entropy method for data processing in content analysis. Quarterly Journal of Humanities in Al-Zahra University. 37(38):1-18 [In Persian].

Azimi, M., Adib, Y., & Matlabi, H. (2017). Conformity of Hygiene Education and Health Promotion Course Content of the Six Grade of Elementary School Books with the Health System Goals. Scientific Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research.15(1), 83-96 [In Persian].

Behrvan, N. et al. (2017). Persian textbook Fourth Elementary School. Tehran: Directorate General for the Control of the Publishing and Distribution of Educational Materials [In Persian].

Beichner, R. A. (2011). The relationship between students’ academic self-efficacy and teachers’ multiple intelligences instructional practices. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of education teacher leadership, Walden University.

Bulut-Pedük, S., & Baran, G. (2009). Research into the effect of mathematic education based on the theory of multiple intelligences on the mathematics ability of 6-years age group. The Social Sciences, 4(4), 313-319.

Davoudi, K., Rastegar, A. & Alamian, V. (2017). Second Math Prep. Tehran: Directorate General for the Control of the Publishing and Distribution of Educational Materials [In Persian].

Delawar, A. (2014). Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences. Tehran: Growth Press [In Persian].

Delgoshaei, Y. & Delavari, N. (2012). Applying multiple-intelligence approach to education and analyzing its impact on cognitive development of pre-school children. Procedia -Social and Behavioral Sciences, 32, 361 – 366

Dickinson, D. (2001). Learning through many kinds of intelligence. www.newhorizons.org.

Elisabeth, D., Elena, V., Frans J., & Susan, van. H. (2017). Music Interventions and Child Development: A Critical Review and Further Directions. Journal of Front Psychol, 8(1).

Esperanza l. C. (2015). Learning styles and Multiple Intelligences in the teaching-learning of Spanish as a foreign language.Center for Education Programmes, University of Trinidad and Tobago. 33(2),79-103.

Feist, G., & Rosenberg. E. (2009). Psychology: Making Connections. Mcgraw Hill, higher education.

Fleetham, M. (20013). Multiple intelligences (Pocket PAL Series). Bloombury Publishing Plc.

Gardner, H. (2006). The Development and Education of the Mind. New York: Press Rutledge.

Gardner, H. (2011). Frames of mind: The Theory of Multiple Intelligences. New york: Basic books.

Groff, J. S. (2013). Expanding our “frames” of mind for education and the arts. Harvard Educational Review, 83(1), 15-39.

Hashemi, V. et al. (2006). Investigating the relationship between Gardner's Eight Difference with Students' Choice Course. Journal of Psychology, 10(39), 275-287 [In Persian].

Jadidi Mohammad Abadi, A. (2015). Analysis of the content of Persian textbooks and social sciences based on the sixth grade in terms of paying attention to national identity on the basis of approved standards. Journal of Research in Virtual and Vocal Learning, 3(11), 41-48 [In Persian].

khalg Allah, M. (2014). Comparison of the Effect of Multiple Intelligence-Based Education and the Common Methodology on the Student's Undergraduate Student's Degree of 7-8 Years Old Elementary Schools in Shiraz during the academic year 2012. Shiraz: Master's thesis [In Persian].

Lazear, D. G. (1992). Seven ways of Knowing: The Artistry of Teaching with Multiple Intelligence.

Leidy. P., Sandra. P., & Lilian. B. (2017). Multiple Intelligences and Curriculum Implementation: Progress, Trends and Opportunitie. Revista de Psicodidáctica, Journal of Psychodidactics, 22(1), 69–83.

Lima B. M. R., (2003). Multiple intelligences Theory in English language teaching.An analysis of current text books,materials, and teachers perceptions.M.A.Thesis.Ohio.

Maleki, H. (2008). Fundamentals of Secondary Education Planning. Tehran: Samt Press [In Persian].

Marwah, M. A. (1997). A study of Effects of Visual/Spatial and Musical Intelligences on Sixth Grade Ohio Proficiency Test(OPT)Math Scores. Un Published Ph. D. dissertation, George Washington University.

Mayer, J. D., Panter, A. T., & Caruso, D. R. (2017). A closer look at theTest of Personal Intelligence (TOPI). Personality and Individual Differences, journal homepage: www.elsevier.com/locate/paid,301-311.

Mehrmohammadi, M. (2014). Speculative Essays in Education. Tehran: Tarbiat Modares University Press [In Persian].

Meltzer, L., & Krishnan, K. (2007). Executive function difficulties and learning disabilities: understandings and misunderstandings. In L. Meltzer (Ed.), Executive function in education, from theory to practice. New York: The Guilford Press, 101.

Miri, H. Kaviani, H. and Pour Naseh, M. (2003). The effect of music on young children's intellectual abilities. Quarterly Journal of Cognitive Science, 5(110), 1-3 [In Persian].

Mohibi Amin, S. and Behrouz, M. (2011). Educational Awareness Magazine. Quarterly Journal of Educational Research (Daneshvar Behavior), 3(21), 67-78 [In Persian].

Niroo, M.; Haji Hossein Nejad, Gh. & Haqqani, M. (2011). The Effect of Multiple Intelligence-Based Education on the First-Grade High School Student's Persian Development. Quarterly Journal of Educational Management, Islamic Azad University, Garmsar Branch, 5(2), 153-168 [In Persian].

Nourian, M. (2007). Content analysis of Persian books of the first year of primary school in Iran. Iranian Journal of Psychology, 3(12), 357-366 [In Persian].

Reza Khani, S. (2014). Build and standardize Gardner Multiple Intelligence Test. Quarterly Journal of Educational Measurement. 5(18),179-205 [In Persian].

Rezvani, R., & Amiri, T. (2013). Analyzing the contents of English language college language college papers in terms of the amount of attention to multiple intelligences. Quarterly Journal of New Approachin Educational Management. 4(16),189-200 [In Persian].

Roxana, S. C. (2014). The Theory of Multiple Intelligences- Applications in Mentoring Beginning Teachers. 5^th World Conference on Educational Sciences.

Sarmad, Z., Bazargan, A., & Hejazi, E. (2016). Research Methods in Behavioral Sciences. Tehran: Aqa Publication.195-197 [In Persian].

Sharifi, V., Faramarzi, S., & Aghababaei, S. (2014). Investigating the Components of Gardner's Multiple Intelligence in the Pre-Professional Pre-Mentally Ready-Lessroom Textbooks. Quarterly Exceptional Persons, 4(14), 1-21 [In Persian].

Short, C. (2004). Using the Theory of Multiple Intelligences to Enhance Science Education Submitted as partial fulfillment of the requirements for The Master of Education degree in Secondary Education.The University of Toledo.

Tekiner, A. (2005). The relationship between perceptual and social learning styles and multiple intelligences and their effects on English proficiency of Turkish young adults learning English as a foreign language. Journal of METU Informatics Institute. Retrieved from http://www.ii.metu.edu.tr/node/3789.

Temur, O. D. (2008). The effects of teaching activities prepared according to the multiple intelligence theory on mathematics achievements and permanence of information learned by 4th grade students. International Journal of Environmental & Science Education, 2(4), 86-91.

Tithi, U. M., & Arafat, Y. (2012). Exploring the challenges of application of multiple intelligences theory in teaching learning process at primary level in Bangladesh. The International Journal of Social Sciences, 15(1), 31-39

White, J. (2004). Howard Gardner: the myth of multiple intelligences. Journal of Lecture at Institute of Educational University of London, 1-20.

Yenice, N., & Aktamis, H. (2010). Determination of multiple intelligence domains and learning styles of the teacher candidates. Jornal procedia social and behavioral sciences, 2, 3274 – 3281.

_||_