بررسی رابطة بین سلامت سازمانی با اثربخشی مدیران مدارس مدیریت آموزش و پرورش شهرتهران
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی
مهدی شریعتمداری
1
(استاد دانشگاه آزاد)
کلید واژه: روحیه, سلامت سازمانی, اثربخشی سازمانی, ساختدهی, ملاحظهگری, پشتیبانی منابع, تأکید علمی و یگانگی نهادی,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطة بین سلامت سازمانی با اثر بخشی مدیران مدارس مدیریت آموزش و پرورش منطقه 5 شهر تهران بوده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دبیران (ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان) مدارس دولتی مدیریت آموزش و پرورش منطقه پنج شهر تهران (3509 نفر) میباشد و حجم نمونه براساس جدول مورگان 346 نفر تعیین و با روش نمونه گیری تصادفی ساده و به روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب گردید. روش انجام این پژوهش از نوع همبستگی میباشد. برای جمع آوری دادهها از دو پرسشنامه سلامت سازمانی (OHI) و اثربخشی سازمانی استفاده شد. روایی صوری و محتوایی آنها با استفاده از منابع موجود و نظرات صاحب نظران بدست آمد و اعتبار آنها از راه اجرای آزمایشی و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای سلامت سازمانی 89/. درصد و برای اثربخشی سازمانی 91/. درصد تعیین گردید. برای بررسی ابعاد سلامت سازمانی، از الگویی که سلامت سازمانی را به شش بعد ساختدهی، ملاحظهگری، پشتیبانی منابع، روحیه، تأکید علمی و یگانگی نهادی تقسیم کرده، استفاده شده است و جهت بررسی اثربخشی از الگویی که اثربخشی را به شش بُعد رهبری، یاری رساندن به دانشآموزان، روابط سازنده با اولیاء، برخورد شایسته با معلمین، مهارت در ارزشیابی کارکنان و اداره امور مدرسه از دید دبیران میسنجد، استفاده شده است. در این پژوهش ارتباط سلامت سازمانی و ابعاد آن با اثربخشی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش نشان داد که بین کلیه ابعاد سلامت سازمانی (ساختدهی، ملاحظهگری، پشتیبانی منابع، روحیه، تأکید علمی و یگانگی نهادی) و اثربخشی سازمانی رابطه معنیدار وجود دارد و اگر مدیران مدارس در به کاربردن روشهای ایجاد سلامت سازمانی تلاش کنند، اثربخشی مدارس آنها در تمام ابعاد بهبود خواهد یافت.
This study aims to investigate the relationship between organizational health and effectiveness of school administrators in 5th district of Tehran Education Office. The target population of the project consisted of 3509 elementary, guidance and high school teachers of governmental school in 5th district of Tehran and according to Morgan Sample Size Table 346 teachers were selected as the sample of the study using a simple random sampling and a multi- stage cluster sampling. The research method of the study is correlation. For the purpose of data collection two questionnaires: the Organizational Health Institute (OHI) standard questionnaires and the Standard Effectiveness questionnaire were used. Content Validity and Reliability were obtained using existing resources and experts' opinions and by conducting a pilot study Cronbach Alpha was calculated 0.89 for OHI questionnaire and 0.91 for the Standard Effectiveness questionnaire. To study the aspects of organizational health, a model that divides organizational health to six parts: structuralizing, observation, supporting-source, morale, scientific emphasis and institutional unity was used ; based on the findings of data analysis in this research, all aspects of organizational health are correlated to each other. and to study effectiveness, a model was used which has six dimensions namely: leadership, assisting students, constructional relationship with parents, proper dealing with teachers and skills in evaluating personnel and administration of schools affairs from teachers viewpoint. Furthermore, the relationships between organizational health aspects and effectiveness dimensions were investigated in this study. The findings of the research indicate that there are significant relations between organizational health aspects and effectiveness dimensions. Therefore, if the administrators try to apply methods which could improve organizational health, effectiveness in all aspects would also improve.
- اسکات، ریچارد (1388). سازمان های حقیقی، حقوقی و باز. ترجمه محمدرضا بهرنگی. تهران: کمال تربیت.
- اندرودی، راضیه (1381). بررسی رابطة بین سلامت سازمانی با تعهد سازمانی دبیران در مدارس راهنمایی دخترانه شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، چاپ نشده.
- بلانچارد، هرسی (1385). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمة علی علاقه بند،تهران: امیرکبیر.
- پاتریک، انچیونی )1385(.چهار دغدغه مدیران (سلامت سازمانی) . ترجمة فضل ا... امینی، تهران: سازمان فرهنگی فرا.
- پولانی، مایکل )1386(. اقداماتی در جهت سلامت سازمانی. ترجمة محمد رضا علیپور، موسسه پژوهش و آموزش همکاران سیستم
- پیتر دراکر)1380(. چالشهای مدیریت در سده 21. ترجمة عبدالرضا رضایی نژاد،تهران: سازمان فرهنگی فرا.
- تمیمی نژاد، ایمان )1386(. ارزیابی سلامت سازمانی دانشگاه شیراز و دانشگاه علوم پزشکی شیراز از دیدگاه کارکنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، چاپ نشده.
- جاهد، حسینعلی )1384(. سلامت سازمانی. ماهنامه تدبیر،شماره159.
- حاجیپور، مژگان )1375(. مطالعه و مقایسه سلامت سازمانی دبیرستانهای دخترانه دولتی و غیرانتفاعی شهر تهران از دیدگاه دبیران در سال تحصیلی 75-74. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، چاپ نشده.
- خیاطجدیدی، معصومه )1384(. بررسی رابطة بین سلامت سازمانی با اثربخشی مدارس راهنمایی دخترانه شهر تهران در سال تحصیلی 81-80. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران، چاپ نشده.
- ذوالقدرنسب، محسن )1384(. بررسی رابطة بین سلامت سازمانی و تعهد سازمانی معلمان در مقطع ابتدایی شهر همدان در سال تحصیلی 83-82. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
- رابینز، استیفن )1387). مبانی رفتار سازمانی. ترجمة علی پارسائیان و محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی
- رابینز، استیفن )1388). تئوری سازمان. ترجمة مهدی الوانی و حسن دانایی فرد. تهران: صفار.
- روحی، اکبر )1379(. بررسی رابطة بین شیوه‌های تصمیم‌گیری مدیران و سلامت سازمانی مدارس متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 79- 78. پایان نامه کارشناسی ارشد، مرکز آموزش مدیریت دولتی اصفهان
- زنگویی، سلیمان )1374(. تفکیک مدیران اثربخش و غیراثربخش از دیدگاه دبیران و مقایسه برخی از ویژگیهای آنها در دبیرستانهای شهرستانهای بیرجند در سال تحصیلی 74-73. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
- شریعتمداری، مهدی )1388). اصول و مبانی مدیریت. تهران: کوهسار.
- شریعتمداری، مهدی )1388). تحقیق و پژوهش در علوم رفتاری. تهران: کوهسار.
- شمسالمعالیتبریزی، شبناز )1381(. بررسی و مقایسه دبیرستانهای دخترانه دولتی وغیرانتفاعی از نظر سبک مدیریت و میزان روحیه دبیران در شهر تبریز در سال تحصیلی 81-80. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
- صافی، احمد )1383(. آموزش و پرورش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه. تهران: سمت.
- عباسزاده، میرمحمد )1369(. حرفة معلمی و رضایت شغلی. فصلنامة تعلیم و تربیت، شماره 1
- علاقه بند، علی )1378(. سلامت سازمانی مدرسه. فصلنامة مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 21، ص 14.
- کریمی، عبدالعزیز )1384(. تبیین معیارهای سنجش اثربخشی ساختار سازمانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، وزارت نیرو، موسسه تحقیقات و آموزش مدیریت، چاپ نشده.
- لطیفی، فریبا و کیانی،غلامرضا )1378(. شاخصهای سلامت سازمانی در قرن 21. ماهنامه تدبیر، شماره 100.
- میرزا جانزاده، حسن )1380(. مقایسه سلامت سازمانی مدارس دولتی و غیردولتی مقطع ابتدایی شهرستان تبریز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان، چاپ نشده.
- نیکنامی، مصطفی )1375(. مفاهیم کارایی واثربخشی مدیران مدارس، فلسفه مدیریت در آموزش و پرورش. دوره چهارم.
- وایلز، کیمبل )1388(. مدیریت و رهبری آموزشی. ترجمة محمد علی طوسی. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
- هوی و میسکل )1387(. تئوری وتحقیق و عمل در مدیریت آموزشی. ترجمة میرمحمد سیدعباس زاده. ارومیه: انزلی.
- Akbaba, Sadegul. (1999),Organizational Health of Secondary Schools in Turkey .Turkey.
- Bacal, A. (2007“Organizational Health and Success” viewed on 30 jul.2007 [www.organizationalhealth.org].
- Carmen Panzar X. (2003), an Organizational Efficiency Model ASTD Conference. ContiGroup Corporate, Counter: Audit Organization
- Herington. David E. (2004). Educational administration candidates in multiple Roles as evaluators, learners and consumers within a principal preparation program. National forum of educational administration and supervision journal, Vol 22E.
- Hoy, Mcber.(2004). Oceii Oce Training guide, style of Climate. Supervision Journal, Vol, 11 (pp.18-23)
- Hoy, W.k., Tarter, J. & Kottkamp, R. (1993), Open schools/ Healthy schools: Measuring organizational climate Sage publications, the international professional publisher as NewburyPark. London, New Delhi.
- Hoy, W.K. &Woolfolk, A.E. (1989), Teachers' sense of efficacy and the organizational health of schools. Elementary school journal, Vol, No.4 (pp.355-372)
- Hoy, W.K. &Miskel, C.G. (1987). (2005), Educational administration, theory, research and practice, New York, MC Grow hill
- Lynde J.A&Klingle, W. (2000), “Supervising organizational health”. supervision journal, Vol , 27 (pp.3-5
- Miller, Stanley John. (1993), the relationship between junior high school teachers, perceptions of a healthy school environment and their trust in the principle, colleagues and the school organization.
- Zimmerman .C.M.A (2007),”Health Behavior and Education”, articles [www.Michigen University.com]