رابطه ی بین سبک های فرزند پروری و باورهای معرفت شناختی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

اکبر رضایی ¹ , شبنم خداخواه ²

1 - استادیار دانشگاه پیام نور مرکز تبریز
2 - دانش آموخته دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

تاریخ دریافت : 1395/01/28 تاریخ پذیرش : 1395/01/28 تاریخ انتشار : 1388/03/01

کلید واژه: پیشرفت تحصیلی, سبک‌های فرزندپروری, مقطع متوسطه, باورهای معرفت‌شناختی,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین سبک های فرزندپروری و باورهای معرفت شناختی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان انجام شد. جامعه ی پژوهشی شامل کلیه دانش آموزان دختر سال سوم متوسطه دبیرستانهای شهر تبریز به تعداد 21251 در سال تحصیلی 88 – 1387 بود که از میان آنها 380 نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله‌ای به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. روش تحقیق با توجه به هدف پژوهش، توصیفی (غیرآزمایشی) از نوع همبستگی است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ی باورهای معرفت شناختی شومر (1990)، پرسشنامه ی سبک های فرزندپروری بامریند (1967) و برای پیشرفت تحصیلی از معدل کتبی سال سوم دانش آموزان در خرداد ماه استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. نتایج نشان دادکه بین باورهای معرفت شناختی “دانش ساده/ قطعی” و “یادگیری سریع/ ثابت” و پیشرفت تحصیلی رابطه ی منفی و معناداری وجود دارد. رابطه ی بین سبک مقتدرانه با دانش ساده/ قطعی مثبت و معنی دار ولی با باورهای معرفت شناختی یادگیری سریع/ ثابت منفی و معنی دار بود. رابطه ی سبک مستبدانه با دانش ساده/ قطعی و یادگیری سریع/ ثابت مثبت و معنی دار بود. رابطه ی سبک سهل گیرانه با یادگیری سریع/ ثابت مثبت و معنی دار بود. رابطه ی سبک های فرزندپروری با پیشرفت تحصیلی معنی دار نبود. از بین مولفه های باورهای معرفت شناختی و سبک های فرزند پروری، متغیرهای یادگیری سریع/ ثابت و دانش ساده/ قطعی بیشترین سهم را در پیش بینی پیشرفت تحصیلی داشتند.

چکیده انگلیسی:

The present study has been undertaken with the purpose of studying the relationship between parenting styles and epistemological beliefs with students' academic achievement. The statistical population of this research was 21251 female high school students of Tabriz city in the educational years 2008- 2009. Using Cochran’s adjusted formula 380 students were selected as the statistical samples through the multi-stage cluster sampling method. Questionnaires of epistemological beliefs (schommer, 1990), Baumrind parenting styles (1967) were used to collect the data. Students cumulative point average was used as dependent measure. Multiple regression analysis and Pearson correlation was carried out to analyze the data. The results showed that students' academic achievement has a negative and significant correlation with simple/ absolute and fast/ fixed knowledge with learning epistemological beliefs. Authoritative styles has a positive and significant correlation with simple/ absolute knowledge, but negative and meaningful correlation with and fast/ fixed learning epistemological beliefs. Dictatorship or authoritarian styles has a positive and significant correlation with Simple/ absolute knowledge and fast/ fixed learning. Permissiveness styles has a positive and significant correlation with fast/ fixed learning. Parenting styles was not correlated with academic achievement. simple/absolute knowledge and fast/fixed learning epistemological beliefs were the meaningful predictors factors of students' academic achievement.

منابع و مأخذ:

-   اسفندیاری، غ(1374)، مقایسه شیوه های فرزند پروری مادران در دو گروه کودکان مبتلا به اختلال رفتار و تاثیر آموزش مادران در کاهش اختلال رفتاری. پایان نامه کارشناسی ارشد، انستیتوی تحقیقات روانپزشکی تهران.

-   رضایی، ا (1388)، بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه باورهای معرفت شناختی، گزارش پژوهشی، تبریز : دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی.

-   طلایی، خ (1379)، بررسی رابطه ی باورهای معرفت شناختی، خودگردانی در یادگیری و پیشرفت تحصیلی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران. کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز.

-   کماچالی، ص ، و همکاران(1386)، رابطه ی الگوهای فرزندپروری با میزان سلامت روانی و موفقیت تحصیلی، علوم رفتاری، 1، 40 – 32.

-    مجد، ا (1383)، نقش شیوه های فرزندپروری در آزمون ترسیم خانواده و اختلافات روانی کودکان پیش دبستانی، پایان نامه کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

-   محمودی اصل، م (1381)، بررسی رابطه بین باورهای معرفت شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال دوم متوسطه شهرستان میاندوآب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تبریز.

-   مهرافزا، م (1383)، بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، دانشگاه تبریز.

-   هومن، ح(1380)، تحلیل داده های چند متغیری در پژوهش رفتاری، تهران : نشر پارسا   

-   یوسفی، ف(1386)، ارتباط سبک های فرزند پروری والدین با مهارتهای اجتماعی، جنبه هایی از خود پنداره­ی دانش آموزان دبیرستانی، دانشور رفتار، 22.

 

-  Baumrind, D., (1967), child care practices anteceding three patterns of preschool behavior, genetic psychology monographs, 75 , 43 – 88.

-  Belenky, M. F., Clinchy, B. M., Goldberger, N. R., & Tarule, J. M. (1986). Women's ways of knowing: The development of self, voice, and mind. New York: Basic Books.

-  Bendixen, L. D., Schraw, G., & Dunkle, M. E. (1998). Epistemic beliefs and moral reasoning. The Journal of Psychology, 132, 187-200.

-  Buri, J.R. (1991). Parental authority questionnaire. Journal of Personality Assessment, 57(1), 110-119.

-  Dweck, C., & Leggett, E. (1988). A social cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95, 256-273.

-  Kardash, C.M., & Scholes, R. J. (1996). Effects of preexisting beliefs, epistemological beliefs, and need for cognition on interpretation of controversial issues. Journal of Educational Psychology, 88(2), 260-271.

-  Kennell, B. L., (1994), the relationship between parenting style and epistemological beliefs, Educational psychology, 113, 215 – 228.

-  King, P. M. & Kitchener, K, S. (1981). Reflecting judgement: concept of justification and their relationship to age and education. Journal of applied developmental psychology, 2, 89-116.

-  Kuhn, D. (1991). The skills of argument. New York: CambridgeUniversity Press.

-  Peng, H. & Fitzgerald, G. E. (2006). Relationships between teacher education students' epistemological beliefs and their learning outcomes in a case-based hypermedia learning environment. Journal of Technology and Teacher Education, 4, 255-281.

-  Perry, W. G., Jr. (1970). Forms of intellectual and ethical development in the college years: A scheme. New York: Holt, Rinehart, & Winston.

-  Schommer, M., (1993), Epistemological development and academic performance among secondary students, Journal of educational psychology, 85, 406 – 411.

-  Schommer, M. (1990). Effects of beliefs about the nature of knowledge on comprehension. Journal of Educational Psychology, 82, 498-504.

-  Schommer, M. (1993). Comparisons of beliefs about the nature of knowledge and learning among postsecondary students. Research in Higher Education, 3, 355-370.

-  Schommer, M. (1994a). An emerging conceptualization of epistemological beliefs and their role in learning. In R. Garner & P. A. Alexander (Eds.), Beliefs about text and instruction with text (pp. 25-40). Hills-dale, NJ: Lawrence Erlbaum.

-  Schommer, M. (1994b). Synthesizing epistemological beliefs research: Tentative understandings and provocative confusions. Educational Psychology Review, 6(4), 293-319.

-  Schommer, M. (1998). The role of adults' beliefs about knowledge and learning in school, work, and everyday life. In M. C. Smith & T. Pourchot (Eds.), Adult learning and development: Perspectives from educational psychology (pp.127-143). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

-  Schommer, M., & Walker, K. (1997). Epistemological beliefs and valuing school: Considerations for college admissions and retention. Research in Higher Education, 38, 173-186.

-  Schraw, G., Dunkle, M.E., & Bendixen, L.D. (1995). Cognitive processes in well-defined and ill-defined problem solving. Applied Cognitive Psychology, 9, 523-528.

-  Sears, R.R., Mc coby, E.E., & Levin, H., (1975), patterns of child rearing . Evanston: Row Peterson.   

-  Woolfolk, A. E. (2004). Educational Psychology. (9th Ed.). Pearson, International Edition.