بررسی مقایسه‌ای صفات شخصیتی در افراد وسواسی ـ اجباری و بهنجار
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتیصفا نقدی 1 , عباس بخشی‌پوررودسری 2 , حسن بافنده 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، دانش‌آموخته کارشناسی‌‌ارشد، گروه روانشناسی، تبریز، ایران
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه تبریز.
3 - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی (تربیت معلم آذربایجان).
کلید واژه: اختلال وسواسی- اجباری, صفات شخصیتی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف مقایسه صفات شخصیتی در افراد وسواسی-اجباری و بهنجار صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه مبتلایان به اختلال وسواسی – اجباری (اعم از مؤنث و مذکر) مراجعه کننده به مراکز درمانی موجود در شهر تبریز تشکیل می‌دادند. در این راستا که در قالب طرح علّی - مقایسه‌ای انجام شد، تعداد 30 نفر (18زن و 12مرد) از بیماران وسواسی به صورت در دسترس از مراکز و کلینیک‌های روانپزشکی شهر تبریز انتخاب و با 30 نفر (18زن و12مرد) از افراد سالم که از طریق اطلاعات دموگرافیک همتاسازی شده بودند، با استفاده از سیاهه وسواس فکری – عملی مادزلی (MOCI) و پرسش نامه 5 عامل شخصیتی نئو مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌ها بر پایه نرم‌افزار (17)SPSS انجام شد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد تفاوت معنی‌داری بین دو گروه در نمره کل صفت نوروتیسیسم و چهار خرده مقیاس این صفت یعنی اضطراب، افسردگی، کمرویی و آسیب‌پذیری وجود دارد و افراد مبتلا به OCD در این صفت و از شش خرده مقیاس در چهار خرده مقیاس آن نمرات بالاتری کسب کردند. اما در دو خرده مقیاس نوروتیسیسم و صفات برون‌گرایی، انعطاف‌پذیری، دلپذیر بودن، با وجدان بودن و خرده مقیاس‌های آنها بین دو گروه تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. بنظر می‌رسد افراد مبتلا به OCD در قیاس با افراد بهنجار حداقل در صفت شخصیتی نوروتیسیسم عمده‌ترین تفاوت و بالاترین نمرات را دارا می باشند.
The present study aimed at comparing the personality trait among the obsessive-compulsive disorder and normal individuals. The statistical population was all the patients (male and female) affected by obsessive – compulsive disorder refereed to existing therapeutic centers in Tabriz. The method of research was causal – comparative. The sample size included 30 accessible patients (18 female – 12 male) form clinics and psychiatry centers in Tabriz and 30 healthy individuals (18 female – 12 male) which were matched through demographic information. The data were collected through two standard questionnaires namely; Maudsley obsessive – compulsive inventory and five factor neo personality inventory were analyses. The descriptive and inferential statistics (multi – variate analysis) and SPSS software were used. The results showed that there was a significant difference in total marks between the two groups in neuroticism trait and its four sub-scales (anxiety, depression, self-consciousness and vulnerability). The people affected by (OCD) in this trait and its six-subscales scored higher marks from four of the subscales, but in neuroticism two sub-scales and extraversion, flexibility, pleasantness, consciousness and their sub-scales between the two group the significant difference was not observed. It seemed the people affected by (OCD) in comparison with the normal people at least in neuroticism personality trait have the most important and the highest difference in marks.
انجمن روانپزشکی آمریکا. (1388). متن تجدیدنظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی، (ترجمه محمدرضا نیکخو و هامایاک و آوادیس یانس). تهران: سخن (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2000).
دیویسون، جی، سی.؛ نیل.جی.ام. و کرینگ، ای. ام. (1385). آسیب شناسی روانی، (ترجمه مهدی دهستانی). تهران: ویرایش (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2004).
سادوک، ویرجینیا؛ کاپلان، هارولد. (1389). خلاصه روانپزشکی، (ترجمه فرزین رضاعی). تهران: ارجمند (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2007).
سانتراک، جان دبلیو. (1385). زمینه روانشناسی سانتراک، (ترجمه مهرداد فیروزبخت). تهران: مؤسسه رسا (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2003).
کاویانی، حسین. (1386). نظریه‌های زیستی شخصیت. تهران: مهرکاویان.
گروسی فرشی، میرتقی. (1380). رویکردهای نوین در ارزیابی شخصیت. تبریز: جامعه پروژه.
لانیون، ریچارد. (1382). ارزیابی شخصیت، (ترجمه سیامیک نقشبندی). تهران: انتشارات نشر روان.
محمودعلیلو، مجید؛ عاطف وحید؛ محمدکاظم؛ بیان‌زاده، سیداکبر و ملکوتی، سیدکاظم. (1382). بررسی آزمایشی مشکلات حافظه در مبتلایان به نوع وارسی اختلال وسواسی- اجباری. مجله اندیشه و رفتار، سال یازدهم، شماره 1، 70-62.
مهرابی‌زاده‌هنرمند، مهناز؛ داوودی، ایران؛ شکرکن، حسین؛ نجاریان، بهمن. (1386). نقش عوامل شناختی، شخصیتی، سابقه خانوادگی و فشار روانی در پیش‌بینی اختلال وسواسی ـ اجباری. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دوره سوم، شماره 1 و 2، صص: 56-27.
هالجین، ریچاردپی؛ کراس و یتبورن، سوزان. (1387). آسیب شناسی روانی، (ترجمه یحیی سید محمدی). تهران: روان (تاریخ انتشار به زبان اصلی 2003).
Kevin, D. WU, Lee Anna Clark, David Watson. Journal of Anxiety Disorders, Volume 20, Issue 6, 2006, pages 695-717.
Rector, N. A., Hood, K., Richter, M. A. & Bagby, R.M. (2002). Obsessive ـ compulsive disorder and the five ـ factor model of personality: Distinction and Overlap with major depressive disorder. Behaviour Research and Therapy, 40, 1205-1219.
Samuels, J. Nestadt, G. Bienvenu, O.J, Costa, P. T., Riddle, M.A., Liang, K. (2000). Personality disorders and normal Personality dimensions in obsessive – Compulsive disorder. British Journal of Psychiatry, 177, 457-462.
Zinbarg, R.E., & Barlow, D.H. (1996). Structure of anxiety and the anxiety disorders: A hierarchical model. Journal of Abnormal Psychology, 105, 181-193.