بررسی وضعیت مدیریت کیفیت فراگیر در دانشگاه علوم پزشکی تبریز و ارائه راهکارهای مناسب بهبود

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

محمدعلی فرنیا ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، گروه علوم تربیتی، تبریز، ایران.)
آمنه محمدپور ارمنیان ² (کارشناس‌ارشد مدیریت آموزشی)

تاریخ دریافت : 1395/01/25 تاریخ پذیرش : 1395/01/25 تاریخ انتشار : 1389/12/01

کلید واژه: مدیریت کیفیت فراگیر, مدیران آموزشی, راه کار مناسب بهبود,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت مدیریت کیفیت فراگیر و ارائه راه کارهای مناسب بهبود در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام یافته است. روش تحقیق حاضر توصیفی(پیمایشی) و از لحاظ هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدیران گروه های آموزشی در معاونت آموزشی-پژوهشی، معاونت درمان، دانشکده ها و بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی به تعداد 300 نفر می‌باشند. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 169 نفر به دست آمد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی پرسشنامه از طریق بهره گیری از نظرات استاد راهنما و استاد مشاور و پایایی آن از طریق اجرای مقدماتی آن در بین 30 نفر و با استفاده از فرمول آلفای کرانباخ محاسبه گردید که مقدار آن 96/0 به دست آمد. هم چنین از تکنیک تحلیل عاملی جهت دسته بندی سؤالات استفاده گردید و ملاحظه ‌شد که مقدار 91/0=KMO بدست آمده بزرگتراز 5/0 است پس تعداد نمونه‌ها برای اجرای تحلیل عاملی بسیار مناسب بوده است از آمار توصیفی برای پاسخگویی به سؤالات و از آزمون تی‌تست، تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA)و ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج حاصله نشان داد وضعیت مؤلفه های مدیریت کیفیت فراگیر در دانشگاه علوم پزشکی درحد متوسط قرار دارد. همچنین نتایج به دست آمده از آزمون ها نشان داد بین مدیران آموزشی به لحاظ جنسیت، مدرک تحصیلی، رشته تحصیلی، سابقه خدمت، سابقه مدیریت، مرتبه علمی و سمت آنها رابطه معنی دار وجود ندارد، ولی نسبت به محل اشتغال مدیران آنان معنی‌دار می‌باشد بطوریکه TQM[1] در EDC[2] بیشترین مقدار را کسب کرده است. 3- Total Quality Management [2]- Education Development Central

چکیده انگلیسی:

Present research has been done to Study the Total Quality Management (TQM) status and presenting proper procedures to improve it in Tabriz Medical Sciences University. The methodology of the research is descriptive-survey and its aim is functional. The statistical population included all managers in the Educational & Research department, Treatment Department, Faculties & educational hospitals of Medical Sciences University which added to 300 people. The statistical sample size according to Morgan table, was 169 people. Data gathering was done by researcher-made questionnaire. The validity of the questionnaire, confirmed by the ideas of supervisor and advisor professor, the reliability using cronbach’s alpha was 0.96. Factor analysis was also used to classify the questions and the amount of KMO = 0.91 was greater than 0.5, so the number of samples were good to perform factor analysis. Descriptive statistics was used.  To respond the questions and inferential statistics t-test, one-way (ANOVA) and Pearson correlation was used to test hypotheses. The results showed that the status of components of total quality management at the University of Medical Sciences is moderate. The results of tests also, showed that there wasn’t significant relationship among the educational administrators in terms of gender, degree, field of study, work experience, management experience, and academic rank and position. But TQM regarding the managers, work position showed significant difference. As TQM in Education Development Centre (EDC) got the highest value.

منابع و مأخذ:

احمدی، غ.، رجایی‌پور، س.، و اکبری، ا.، (1382). بررسی راه­های بهبود کیفیت مدیریت دبیرستان­های شهر اصفهان از دیدگاه کارکنان آموزش و پرورش، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 33 و34، ص ص 143-144.

احمدی، مریم و کرمی، زهرا (1388). بکارگیری اصول و مفاهیم مدیریت کیفیت فراگیر در بخش مدارک پزشکی بیمارستان­های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، مجله مدیریت سلامت، سال دوازدهم، شماره 38.

اسلامی، م.، (1388). بررسی نقش مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش سازمان­های دانش آفرین،  www.creativity,ir

اسماعیل‌پور، رضا (1372). بررسی نقش مدیریت عالی در سیستم مدیریت کیفیت جامع(TQM)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

الن بیج (1382). مدیریت کیفیت برای آموزش، ترجمه: لامعی، ابوالفتح (1383)، [چاپ اول]، ارمیه: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی شاهد و ایثارگران دانشگاه علوم پزشکی.

اولادی، رمضان (1380). ارزیابی نیازمندی­های اساسی اجرای مدیریت کیفیت جامع (TMQ) در صنایع پتروشیمی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

ایران‌زاده، سلیمان (1380). جهانی شدن و تحولات استراتژیک در مدیریت و سازمان، [چاپ اول]، تبریز: ناشر مؤلف.

باران‌دوست، رامبد و رحمانی، شادی (1382). بررسی رابطه تطبیقی مدیریت کیفیت جامع و سازمان یادگیرنده، ماهنامه تدبیر، سال سیزدهم، شماره 134.

تقی­پوردهخوارقانی، صمد (1380). بررسی موانع اجرای TQM از دیدگاه مدیران مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.

تورانی، سوگند و همکاران (1387). عوامل مؤثر بر اجرای مدیریت کیفیت فراگیر در بیمارستان­های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی ایران، مجله پژوهشی حکیم، دوره یازدهم، شماره دوم، ص ص 32-23.

تولایی، روح‌الله (1388). بررسی نقش الگوی تعالی مدیریت کیفیت جامع در تغییر و تحول راهبردی سازمان، ماهنامه توسعه انسانی پلیس، شماره 21.

جوشقانی‌زاده، مرتضی(1385). مدیریتکیفیتجامعوفرایندحلمسائلآن، مجله روش، دوره پنج، شماره 105، آوند، ص ص 56-51.

حسین‌زاده، امید علی (1386). بررسی دیدگاه­های متخصصان و کارکنان نسبت به مؤلفه­های مدیریت کیفیت جامع(TMQ) به منظور ارائه چارچوب ادراکی برای دبیرستان­های متوسطه آموزش و پرورش شهرستان اهر در سال تحصیلی 86-85، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

حسینی، سیدفاضل (1381). ارزیابی ارتقاء مستمر کیفیت (روش Focuses PCDA) از دیدگاه صاحبان فرآیند در دانشگاه علوم پزشکی تبریز، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، مرکز آموزشی مدیریت دولتی آذربایجان‌شرقی.

حمیدی، یدالله و دکتر طبیبی، سیدجمال‌الدین (1383). بررسی نتایج اجرای مدیریت کیفیت فراگیر در شبکه­های بهداشت و درمان استان همدان 81-1379، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، سال 11، شماره 1، بهار 1383، شماره مسلسل31.

خورشیدی، ع.، (1379). مدیریت کیفیت جامع در مراکز آموزش عالی در ایران، مجله دانش مدیریت، سال دوازدهم، شماره 47، ص ص 32-43.

دانیال، زهرا (1388). تأثیر مدیریت کیفیت فراگیر در تعیین نیازهای آموزشی پرستاران بخش­های ویژه، مجله پرستاری مراقبت ویژه، دوره دوم، شماره 3.

دلگشایی، بهرام و همکاران(1383). ارزیابی نیازهای اساسی اجرای مدیریت کیفیت فراگیر در مجتمع آموزشی– درمانی حضرت رسول اکرم(ص)، دانشگاه علوم پزشکی ایران، فصلنامه پایش، سال سوم، شماره سوم، ص 212.

دهنویه، رضا (1382) ارزیابی عوامل بحرانی موفقیت مدیریت کیفیت فراگیر، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

رستمی، رضا (1381). ارزیابی عوامل بحرانی موفقیت مدیریت کیفیت فراگیر، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

سالیس، ا.، (1380). مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش، ترجمه: حدیقی، سید علی، تهران: نشر هوای تازه.

سلطانی، ایرج، دستاوردهای فرهنگی مدیریت کیفیت فراگیر، مجله تدبیر، شماره ۱۱۲، خرداد ۱۳۸۰، ص ۵۳

صومی، محمد حسین و همکاران (1380). بهبود فرآیندهای بیمارستانی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز، اولین همایش کشوری مدیریت جامع کیفیت، تهران.

عظیمی، جواد (1386). بررسی راه­های بهبود کیفیت مدارس راهنمایی براساس مدیریت کیفیت فراگیر در مدارس راهنمایی شهرستان میاندوآب، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

کریمی، م.، (1382). تکنیک­ها و مفاهیم TQM در شرکت­های برتر ایران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

لامعی، ابوالفتح (1382). مدیریت جامع کیفیت (اصول، کاربرد و درس­هایی از یک تجربه)، ارومیه: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی شاهد و ایثارگران دانشگاه علوم پزشکی.

لامعی، ابوالفتح (1387). مبانی مدیریت کیفیت، تهران: انتشارات کمیته کشوری ارتقاء کیفیت وزرارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی.

مدنی، سید مهدی (1378). بررسی امکان بهره­گیری از TQM در بیمارستان­های آموزشی اصفهان و ارایه راه حل، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی، دانشگاه علوم پزشکی ایران.

موسی‌خانی، م.، (1375). بررسی عوامل مؤثر در کامیابی یا ناکامیابی نظام کیفیت جامع و ارائه روش­های بهبود و فراگیر کردن آن، مجله دانشمدیریت، شماره 31، ص 77.

نیک‌نیاز، علیرضا و همکاران (1380). الزامات مدیریت جامع کیفیت، تهران: خلاصه مقالات اولین همایش کشوری مدیریت جامع کیفیت.

 

Abdullah, F., (2006). Measuring service quality in higher education:HEDPERF versus VPERF ,Marketing Intelligence & Planning, 24,1.

Anderson, I., (1993). Total Quality Management as the procedure, for management of integrated Academics.

Harrington, D., (1999). Quality management in Irish health care, Internal Journal of Health Care Quality Assurance, 6:234-237.

Kulkarini, S., (2005). Graph theory and matrix approach for performance evaluation of TQM in industries, The TQM Magazine, 17, 6: 509–526.

Nejati, M., Nejati, M., Bayat Nejad, F., (2007). Quality enhancement in medical Ducation, Lex ET Scientia International Journal, 1,4.

Raj Kumar, Dixit Garg, T.K., Garg, (2009). Total quality management in Indian industries: relevance, analysis and directions, The TQM Journal, 21, 6: 607–622.

Sirvanci, Mete B., (2004). TQM implementation: critical issues for TQM implementation in higher education, The TQM Magazine, 16, 6: 382–386.

Soltani, E., & Vander Meer, R.B., & Genna, d.j., & Williams M.T., (2004). Have TQM organizations adjusted their performance management, The TQM Magazine, 16, 6:403-417.

Svensson, Goran (2005). Corporate ethics in TQM: management versus employee expectations and perceptions, The TQM Magazine, 17, 2: 145 – 159.

Tribus, m., (1993).TQM in Education, the theory and how to put in to work, ERIK.