بررسی نوع ایدئولوژی برنامه درسی اعضای هیئت علمی دانشکده‌های علوم‌تربیتی دانشگاه‌های دولتی سطح شهر تهران
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتیمهدی ملکی 1 , محسن فرمهینی فراهانی 2
1 - کارشناس‌ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه شاهد، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران.
2 - استادیار دانشگاه شاهد، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران.
کلید واژه: هیئت علمی, ایدئولوژی برنامه درسی, ایدئولوژی دانش پژوهان علمی, ایدئولوژی یادگیرنده محور, ایدئولوژی بازسازی اجتماعی, ایدئولوژی کارآیی اجتماعی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی نوع ایدئولوژی برنامه درسی اعضای هیئت علمی دانشکده‌های علوم‌تربیتی دانشگاه‌های دولتی سطح شهر تهران انجام شده است. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه و نمونه آماری پژوهش برابر بوده به طوری که شامل کلیه اعضای هیئت علمی علوم‌تربیتی مستقر در دانشکده‌های علوم‌تربیتی سطح شهر تهران در سال تحصیلی 90-89 بوده است. از مجموع 95 نفر اعضای هیئت علمی حدوداً 81 نفر شامل 30درصد زن و 70درصد مرد حاضر به همکاری با پژوهشگر شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه استاندارد ایدئولوژی برنامه درسی شیرو (2008) بوده که بر اساس شش مؤلفه؛ هدف، تدریس، یادگیری، دانش، فراگیر و ارزشیابی به تعیین چهار نوع ایدئولوژی برنامه درسی (دانش پژوهان علمی، یادگیرنده محور، بازسازی اجتماعی و کارآیی اجتماعی) پرداخته است. به منظور تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی فراوانی و‌درصد و هم‌چنین رسم نمودار ایدئولوژی برنامه درسی استفاده گردید. یافته‌های پژوهش حاکی از آن بود که از مجموع اعضای هیئت علمی؛ 5درصد به ایدئولوژی دانش پژوهان علمی، 11درصد به ایدئولوژی کارآیی اجتماعی، 69درصد به ایدئولوژی یادگیرنده محور ، 11درصد به ایدئولوژی بازسازی اجتماعی و هم‌چنین 4درصد نیز به صورت ترکیبی به ایدئولوژی‌های یادگیرنده محور و کارآیی اجتماعی گرایش نشان داده بودند. با توجه به یافته‌های بدست آمده می‌توان گفت که ایدئولوژی غالب برنامه درسی اکثر اعضای هیئت علمی، ایدئولوژی یادگیرنده محور بوده است.
This study was administered to investigate the curriculum development ideological type among the educational sciences faculty members in Tehran state universities in 2010-2011. The research method was descriptive survey. The statistical population was as people out of which 81 people was ready to participate in the research. The data were collected through Schiro standard questionnaire including six components (purpose, teaching, learning, knowledge, learner and evaluation), which dealt which four types of curriculum ideology namely, academic researchers, learner-centered, social-reconstruction and social efficiency. Descriptive and inferential statistics were used to analyze the data. The results showed that 5% of academic researcher, 11% of social efficiency. 64% learner-centered, 11% social reconstruction and 4% compound of learner-centered and social efficiency have tendency toward the curriculum development ideology. It can be concluded that most of the academic members have learners centered ideology.
امین‌خندقی، مقصود (1387). تبیین ماهیت نظریه در حوزه برنامه درسی و ارایه طبقه‌بندی مفهومی جدید از نظریه‌های معتبر در این حوزه. رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس تهران.
باقری، خسرو (1387). تدوین مبانی فلسفی برنامه‌ریزی درسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش وزارت آموزش و پرورش.
تقی‌پورکلور، الهام (1388). شناسایی رویکرد غالب برنامه درسی معلمان مدارس ابتدایی منطقه شهر قدس شهریار در سال تحصیلی 88-87. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته برنامه‌ریزی درسی دانشگاه شهید بهشتی.
سلسبیلی، نادر(1379). ارایه یک الگوی راهنما درخصوص کاربرد دیدگاه‌های برنامه‌درسی در نظام برنامه‌ریزی درسی کشور. رساله دکتری دانشکده علوم‌تربیتی و روانشناسی دانشگاه تربیت معلم تهران.
شیرو، مایکل استفان (2008). نظریه برنامه درسی: دیدگاه‌های متضاد و نگرانی‌های مداوم. ترجمه: محسن فرمهینی فراهانی، (زیر چاپ). انتشارات آییژ.
طالب‌زاده نوبریان، محسن؛ فتحی واجارگاه، کورش (1381). مباحث تخصصی برنامه‌ریزی درسی. تهران، انتشارات آییژ.
عباسپور، نورعلی (1375). بررسی کاربرد نظریه‌های فلسفی در برنامه‌ریزی درسی با تأکید بر نظریه جان دیویی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشکده علوم‌تربیتی دانشگاه تربیت معلم تهران.
قادری، مصطفی(1380). قلمرو مطالعات برنامه درسی. مجله رشد تکنولوژی آموزشی، شماره 127 صص 25-22.
محسن پور، بهرام (1383). ضرورت تدوین نظریه برنامه درسی برای آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. تهران: فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، شماره 7سال سوم.
ملکی، حسن (1385). دیدگاه برنامة درسی فطری- معنوی «مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت». کنگره ملی علوم انسانی.
مهرمحمدی، محمود؛ امین خندقی، مقصود (1388). مقایسه ایدئولوژی‌های برنامه‌درسی آیزنر بامیلر: نگاهی دیگر. مطالعات تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی، دوره دهم.
مهرمحمدی، محمود (1388)، برنامه درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. چاپ دوم. مشهد: انتشارات به‌نشر.
نوری، مراد (1384). مقایسه دیدگاه متخصصان و کارشناسان برنامه‌ریزی در خصوص رویکرد غالب بر نظام برنامه‌ریزی درسی آموزش و پرورش ایران و رویکرد مطلوب برای آن. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشکده علوم‌تربیتی وروان شناسی دانشگاه شهید بهشتی.
Cheung, D. & Ng, P.H., (2000). Science teachers’ beliefs about curriculum design. Research in Science Education, 30(4), 357-375.
Chung, D., & Wong, H., (2002). Measuring teacher beliefs about alternative curriculum design. Curriculum journal. Vol. 13(2). Pp225-248.
Cotti , L., (1997). The Evolution of preserves teachers’ educational philosophies: Their perceptions of the influence of a one year graduate teacher education program. Unpublished doctoral dissertation, Boston College, Chestnut Hill.
Cotti. R & Schiro. M., (2004). Connecting Teacher Beliefs to the Use of Children’s Literature in the Teaching of Mathematics. Journal of Mathematics Teacher Education. Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands. Vol. 7(4) pp 329-356.
Cochran, J., (2010). Secondary mathematics teacher’s curriculum philosophies and experience. San Marcos Texas: dissertation.
Honng. P & Cheung. D., (2002). Student-teachers’ Beliefs on Primary Science Curriculum Orientations. No. 45, pages 42-53.
Jenkins, Sharon Billburg., (2009). Measuring teacher beliefs about curriculum orientations using the modified-curriculum orientations inventory, Curriculum Journal, Vol. 20, No. 2, June, 103–120
Marsh. J.C., (2004). Key Concepts for Understanding Curriculum. Third edition. Published in the Taylor & Francis e-Library.
Schiro, M., (1992). Educators’ perceptions of changes in their curriculum belief systems over time. Journal of Curriculum and Supervision, 7 (3), 250–286.