تأثیر روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنّتی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به درس معارف اسلامی در مراکز پیش دانشگاهی شهر تبریز در سالتحصیلی 88 -87

محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتی

سید داود حسینی نسب ¹ (استاد دانشگاه آزاد اسلامی تبریز)
نوروز فلاّح ² (کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی)

تاریخ دریافت : 1395/01/30 تاریخ پذیرش : 1395/01/30 تاریخ انتشار : 1387/09/01

کلید واژه: پیشرفت تحصیلی, نگرش, مراکز پیش دانشگاهی, تدریس سنّتی, تدریس مشارکتی,

چکیده مقاله :

هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه تأثیر آموزش به شیوه مشارکتی و سنتی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس معارف اسلامی مراکز پیش دانشگاهی شهر تبریز می باشد . جامعه آماری این پژوهش عبارت است از دانش آموزان دختر و پسر مراکز پیش دانشگاهی شهر تبریز در سال تحصیلی 88 – 87 می باشد که تعداد 136 نفر از آنان به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب گردیدند . 69 نفر از افراد نمونه ( 1 کلاس پسر و 1 کلاس دختر ) به عنوان گروه مشارکتی اعمال ( آموزش مشارکتی ) و تعداد 67 نفر از افراد نمونه ( 1 کلاس پسر و 1 کلاس دختر ) به عنوان گروه سنتی برای آموزش سنتی به روش تصادفی انتخاب شدند . ابزارهای اندازه گیری به کار رفته در این پژوهش شامل آزمون محقق ساخته پیشرفت تحصیلی بر اساس مطالب درس معارف اسلامی و همچنین پرسشنامه نگرش سنج محقق ساخته جهت اندازه گیری نگرش آزمودنی ها به یادگیری درس معارف اسلامی قبل از تدریس و بعد از تدریس می باشد . آزمودنی های این پژوهش ابتدا در پیش آزمون نگرش سنج شرکت کرده، بعد از12 هفته اجرای تدریس سنتی و تدریس مشارکتی ، پیشرفت تحصیلی و نگرش بعد از تدریس آنان، مورد اندازه گیری واقع گردید . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و تی وابسته استفاده گردید . نتایج نشان دادند که پیشرفت تحصیلی گروه مشارکتی نسبت به گروه سنتی بیشتر بوده و تفاوت بین میانگین های آنها معنادار است . همچنین نتایج نشان دادند که نگرش های دانش آموزان گروه مشارکتی به یادگیری و موضوع درسی در مقایسه با گروه آزمودنی های سنتی از تغییرات مثبت بیشتری برخوردار بوده و این تغییر در دختران بیش از پسران می باشد . همچنین نتایج پژوهش حاضر این فرضیه را که گروه دختران در مقایسه با پسران در آموزشهای سنتی از پیشرفت تحصیلی بالائی برخوردار هستند ، مورد تأئید قرار داد.

چکیده انگلیسی:

The method cooperative learning has been studies from different views. Studying of these views and comparing them with traditional learning resulted in presentation of a pattern, which has been executed in the present study (semi-empirical).        The aim of this research is to compare the effect of cooperative and traditional teaching on academic achievement and attitude towards learning of Islamic studies Subject in pre-university centers of Tabriz.                              The statistical society of this research includes the male and female students of pre-university centers of Tabriz in 2008-2009 out of which 136 students were randomly selected as statistical sample. 69 subjects (one male class and one female class) were selected as cooperative group for cooperative learning and 67 subjects (one male class and one female class) as traditional group for traditional learning. Measurement tools used in this study included researcher-made academic achievement test based on the contents of Islamic Studies Subject and researcher-made attitude questionnaire for measuring the attitudes of the subjects towards learning the Islamic Studies Subject before and after teaching. First, the subjects of this study participated in attitude pre-test and after 12 weeks of traditional and cooperative teaching, the academic achievement and attitudes of subjects were measured. Independent and dependant T-tests were used for analyzing the data and the results showed that the academic achievement of cooperative group was more than that of the traditional group and there was a significant difference between their averages. The results also showed that the attitudes of students for learning and course subject in cooperative group had more positive changes in comparison with that of the students in traditional group and this change in females is more than males. The results of this study also confirmed the hypothesis that females have higher academic achievement than males in educational learning.  

منابع و مأخذ:

 منابع فارسی

 _ آقاجانی قناد، محمد رضا و جمال فرزند وحی ( 1380 ) ؛ بررسی نگرش دانشجویان 

دانشگاه ایلام نسبت به  دروس معارف اسلامی .

_ استوار،نگار(1385). تأثیر روش تدریس مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی شهر تبریز .طرح پژوهشی سازمان آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی..

 _ ایزدی مهشید(  1384  ).بررسی اثربخشی روش های دوجانبه و خواندن مشترک راهبردی بر درک خواندن و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان اول دبیرستان شهر تهران. دانشگاه آزاد اسلامی فصلنامه تعلیم و تربیت 21 صص 87-117.

    _ به پژوه ، احمد ؛ و دادور ، علی ( 1379 ). مقایسه نگرش دانش آموزان دبیرستان های تلفیقی و عادی نسبت به دانش آموزان نا شنوا و یکپارچه سازی آموزش آنان . مجله روان شناسی 16  صص 387-371

_ بهرنگی، محمدرضا و آقایاری، طیبه (1383). تحول ناشی از تدریس مشارکتی از نوع جیگ ساوز در وضعیت سنتی تدریس. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی شماره 10 سال سوم.

_ پارسا ، محمد(1376). روانشناسی انگیزش و هیجان. تهران: انتشارات سخن

 _ پاک سرشت محمد جعفر( 1383 ) . کاوشی درباره روش تدریس در دانشگاه . دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی 11 ص 174-155

 _ توفیقی ، جعفر ( 1381 ) ؛ « دروس معارف اسلامی و گروههای معارف دانشگاهها » . http://www.maarefsit.com

_ جویس،بروس و همکاران (1386). الگوهای تدریس2004. ترجمه بهرنگی، محمدرضا. تهران: نشر کمال تربیت

 _ حسینی نسب، داود و علی اقدم ، اصغر  (1375) . فرهنگ تعلیم و تربیت. تبریز:انتشارات احرار

 _ حسینی نسب، داود و ولی نژاد، یداله ( 1381 ).  بررسی رابطه سبک شناختی وابسته به زمینه و نابسته به زمینه و و یادگیری خود نظم داده شده با عملکرد ریاضی دانش آموزان سوم راهنمایی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز

 _ خوشبخت ، فریبا  ( 1380 ) . تأثیر آموزش به روش مشارکتی و انفرادی بر یادگیری و یادآوری آزاد . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه شیراز

_ سیف، علی‌اکبر (1385). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: انتشارات دوران.

_ شعبانی،زهرا و تقی پور ظهیر ،علی(1374).تاثیر روشهای تدریس در افزایش تواناییهای شناختی و عاطفی و رفتاری دانش آموزان. پایان نامه کار شناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران

 _ صیرفی ، نیلوفر ( 1374 ) . تأثیر روش یادگیری مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان  ، پایان نامه کارشناسی  ارشد . دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی .

_ طالبی، مهدی (1383). مقایسه تاثیر روشهای یادگیری مشارکتی و سنتی در پیشرفت تحصیلی و نگرش به یادگیری درس ریاضی دانش آموزان سال دوم راهنمایی مدارس ارومیه در سال تحصیلی 83-84 . پایان نامه کارشناسی ارشددانشکده علوم تربیتی دانشگاه تبریز

 _ قدرتی ، معصومه  ( 1380 ) . مقایسه تأثیر یادگیری مشارکتی با یادگیری انفرادی در میزان یاد سپاری ، درک ، فهم ،  تجزیه و تحلیل و

قضاوت علمی درس علوم تجربی دانش آموزان پایه پنجم . پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه علامه طباطبایی .  

 _کاووسی چاهک ، شهین ( 1377 ) .بررسی باز خورد دانش آموزان عادی نسبت به دوستی با دانش آموزان معلول . مجله روان شناسی،سال دوم ،شماره 1 صص64-49.

 _کرامتی ، محمد رضا . ( 1382 ) . نگاهی نو و متفاوت به رویکرد یادگیری مشارکتی.مشهد : انتشارات آیین تربیت

 _کرامتی ، محمد رضا ( 1384 ). مطالعه تأثیر یادگیری مشارکتی بر رشد مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی  ریاضی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر مشهد . ماهنامه پژوهش ، سال سوم ، شماره 8

_گال.آ.ژ  (1370). کار گروهی در مدرسه. ترجمه رضا فلاحی و محسن حاجیلو.تهران: انتشارات نشر رویش

 _گنجی فروزان  ،گنجی نجمه ( 1385). بررسی مقایسه ای کیفیت آموزش درس اپید میولوژی به روش سخنرانی و یادگیری بر پایه مسئله در دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد . مجله مرکزمطالعات و توسعه آموزش پزشکی ،شماره 4 صص 86-85

 _ مرتضوی حامد ، نعمت رحیم ، سهیل ارشدی سهیل ، آرمات محمد رضا (1384 9. اثر بخشی کاربرد روش های تدریس و یادگیری تعاملی در فرآیند های آموزشی ، خلاصه مقالات هفتمین همایش کشوری آموزش پزشکی ،  مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی شماره 14 ( پیوست ) : 46 .

_ مهری نژاد ،سید ابوالقاسم و شریفی،حسن پاشا (1384).بررسی اثر بخشی تدریس به شیوه حل مساله و ارزشیابی براساس شاخصهای پژوهشگرانه در پرورش روحیه پژوهشی.فصلنامه نوآوری های آموزشی شماره4

_ نصر آبادی ، حسن علی ؛ نوروزی ، رضا علی ( 1382 ) .راهبرد های جدید آموزشی در هزاره سوم ، قم:

 مؤسسه  فرهنگی و انتشاراتی سماء قلم .

 _ نوری ، ابوالقاسم ؛ مولوی ، حسین و شکر کن ، حسین ( 1379 ). رابطه نگرش مدیرات   صنایع نسبت به علوم رفتاری  با رشته تحصیلی ، سابقه خدمت و میزان آشنایی آن ها با  علوم فوق . مجله علوم تربیتی و روان شناسی ، دانشگاه  شهید چمران اهواز ، دوره سوم ، سال سوم هفتم ، های 3 و 4 ، صص : 68 – 51  

 _ نیسی عبدالکاظم و همکاران (1383 )  . مقایسه اثرات یادگیری مشارکتی و آموزش سنتی بر عملکرد تحصیلی، یادگیری مطالب، انگیزه پیشرفت و خودپنداره دانش آموزان دوم متوسطه نظری شهر بوشهر. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اهواز ص 25- 44 .

 _ هرگنهان و اُلسون (1385). مقدمه ای بر نظریه های یادگیری. ترجمه: سیف،علی اکبر.تهران: نشر دوران. 

 _ هیل ، پیترو رالف هود ( 1382). معرفی مقیاس های دینی ، ترجمه ی مسعود آذربایجانی و  سید مهدی موسوی اصل پژوهشکده حوزه و دانشگاه . 

منابع لاتین:

 

 _ Arends . R . ( 1998 ) . Learning to teach . Boston :Mc Graw Hill.

 _ Cole . P . & Chan L. ( 1990 ) . Methods  and Strategies for special Education , Prentice – Hall

 _ Fagio. R.H.& Zanna.M.P.(1978). Attiudinal qualities relation to the strength of the  attitude _behavior relationship.jornal of experimental social psychology .1978.14.398.408

 _ Grander , John , N . and A . Jerome Jewler ( 2000 ). your college experience : Wadsworth publishing company. U .S . A . 

 _ Herried , C . F . ( 2000 )." Why isn't cooperative learning used to teach science ? "   American Institute of sciences .

 htm : // www. Findarticles . com .

 _ Jacobs ,G.& et al. (2002).The teachers sourcebook for

cooperative learning. Gorwin presss , inc.

 _ Johnson R . T & et al . ( 2000 ) . cooperative lerning methods: Ameta analysis. university of Minnesota

 _ Kagan. Spencer ) 2001 ( . Kagan structures for emotional intellegence. [online ] 15 October www.kagan cooplearn . com /newsletter/ 1001 index . html

 

 _ Kathleen.j.k.&el.al.(2003).A comparison of cooperative

Learning and small group  Individualized Instruction for math in a self contained classroom for elementary

Students with disabilities. Educational Research Quarterly .

Stanford University.Vol24.3

 _ Kohn , A . ( 1991 ) . " Co – operative learning " Educational

Leadership . 48 .

 _ Lonning , R . ( 1993 ) . Effect of cooperative learning strategies on student verbal interactions and achievement during conceptual

change instructions and in  loth  grade general science . Journal of Research

 in Science Teaching , 30 , 9 ,

1087 – 1101 .

 _ Mcinerney , V . , Mcinerney , D . M . , & Marsh , H . W .

( 1997) . Effects of metacognitive strategy training within a cooperative group learning context on computer achievement and anxiety : an aptitude – treatment interaction study Journal

 of Educational Psychology , 89 , 686 – 695 .

 _ Nattive, A.( 1994 ). Helping behaviors and math achievement gain of student ' s      Using cooperative learning . The Elementary School Journal , 94 , 3 , 285 – 297

 _ Nichols , J . D . , & Miller , R . B . ( 1994 ) . Cooperative

learning and student motivation . Contemporary Educational Psychology , 19 , 2 , 67 – 78 .

 _ Peterson , R . P . ( 1991 ) . Effects of cooperative learning on

 perceivwd status of

    Male and female pupils . Journal of Social Psychology, 131

 , 5 , 717 – 735 .

 _ Ronald , l . ( 1997 ) . Benefits of collaborative learning , western Oregon University.

 _ Sapon – sgevin , M . , & Schniedewind , N . ( 1993 ) . Why

( even ) gifted children  need cooperative learning . Education

 Leadership, January , 57 – 69 .

 _ Slavin ( 1984 ) ; " Students Motivating Student to Excell : Incentives , Cooperative  Tasks and Student Achievement . " The Elementary School Journal ;

 _ Slavin ( 1990 ) ; Cooperative Learning : Theory , Research

and Practice ; Englewood

 _ Stevens , R . J . , & Slavin , R . E . ( 1995 ) . Effects of cooperative learning approach in reading and writing . Elementary School

 Journal , 95 , 3 , 241 – 262 .

 _ Hicher , K . M . , Nunnery , J . A ( 1997 ) . " Cooperative

learning in the classroom ". The Journal of Educational Research ,

Vol . 91 . No . 1 .