بررسی تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی بر نیمرخ حسی کودکان دبستانی نارساخوان و نارسانویس
محورهای موضوعی : روانشناسی تربیتیمنصوره دینی 1 , علی نقی اقدسی 2 , غلامرضا گل‌محمدنژادبهرامی 3
1 - دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد روانشناسی عمومی
2 - گروه روانشناسی تربیتی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
کلید واژه: تمرینات یکپارچگی حسی, نیمرخ حسی, نارسانویس, نارساخوان,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف تعیین تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی بر نیمرخ حسی کودکان دبستانی نارساخوان و نارسانویس صورت گرفته است. جامعه آماری تمام دانش‌آموزان نارساخوان و نارسانویس مقطع ابتدائی 7 الی 10 سال شهر بهشهر مراجعه کننده به مراکز توانبخشی کودکان دارای اختلالات یادگیری است که در سال 1390 تحصیل می‌کنند. حجم نمونه به تعداد 30 نفر دانش‌آموزان نارساخوان و تعداد 30 نفر دانش‌آموز نارسانویس به صورت تصادفی با روش غیر تصادفی در دسترس در یکی از گروه‌های کنترل و آزمایشی (15 نفر کنترل، 15 نفر آزمایشی) جایگزین شدند.از پرسشنامه نمیرخ حسی کودکان برای جمع‌آوری داده استفاده شده است.از تحلیل کواریانس تک متغیری برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد تمرینات یکپارچگی حسی در کودکان نارساخوان موجب می‌شود نمیرخ حسی در عوامل (جستجوی حسی، عکس‌العمل عاطفی، حساسیت حس دهانی، بی‌توجهی/ پریشانی حواس، بی‌تحرکی، حرکات ظریف/ درکی) افزایش یابد. امّا آموزش تمرینات یکپارچگی حسی تأثیر در استقامت/ تحمل پایین، ثبت ضعیف و حساسیت حسی دانش‌آموزان نارساخوان نداشت. همچنین اعمال متغیر مستقل (تمرینات یکپارچگی حسی) در کودکان نارسانویس موجب می‌شود که تمام نمیرخ‌های حسی در عوامل به طور معنی‌داری افزایش یابد.
The purpose of the present research was to examine the effect of sensory integration exercises on the sensory profile of children with dyslexia and dysgraphia. The statistical population included all the 7-10 year old primary students with dyslexia and dysgraphia in Behshahr, who had already referred to children’s learning disorder rehabilitation centers in the academic year 1390. Thirty students with dyslexia and 30 students with dysgraphia were randomly selected through (non-random) convenience sampling and assigned to experimental and control groups (15 students in each group). To collect the data, the researchers used the children’s sensory profile questionnaire, and to analyze the data, one-way covariance analysis was conducted. The results indicated that implementing sensory integration exercises enhance some factors of sensory profile (sensory seeking, emotional reaction, oral sensory sensitivity, inattention/distractibility, sedentary, fine motor / perceptual factors) in children with dyslexia. However, sensory integration exercises were found to have no effect on the low endurance/tone, poor registration, and sensory sensitivity of the children with dyslexia. Moreover, it was revealed that sensory integration exercises (as the independent variable) increased all factors of sensory profile significantly in children with dysgraphia.
منابع
ابراهیمی،امیر عباس.(1383). یکپارچگی حسی، مجله تعلیم و تربیت استثنائی، شماره 34، 47-41.
احمدپناه، محمد و پاکادانایا، پراکاش.(1386). نارساخوانی: مروری بر پژوهش های اخیر، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 7(3): 352-337.
اسداله‌سنندجی، هایده. (1387). تأثیر تمرینات یکپارچگی حسی بر کاهش علایم نارساخوانی دانش‌آموزان دبستانی 10-7 ساله شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روانشناسی کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
اسدی دوست، نوشین.(1387). تأثیر روش یکپارچگی حسی و آموزش مهارت‌های ادراکی –حرکتی بر مشکلات حرکتی کودکان نارساخوان پایه‌های اول تا سوم مقطع ابتدایی شهر اصفهان، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رواشناسی کودکان استثنائی، دانشگاه اصفهان، علوم تربیتی و روانشناسی.
انجمن روان پزشکان آمریکا.(1385). راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی، ترجمه محمدرضا نیکخواه، تهران: سخن.
حیدری، علیرضا؛ حافظی، فریبا؛ طحان، کار و دزفولی، مریم. (1388). بررسی تأثیر و مقایسه دو روش درمانی چندحسی فرنالد وادراکی- حرکتی کپارت در کاهش اختلال دیکته نویسی دانش‌آموزان، یافته‌های نو در روانشناسی، 4(12): 78-62.
درخانی، زهرا؛ کجباف، محمدباقر؛ مولوی، حسین و امیری، شعله. (1388). تأثیر روش‌های آموزش فرایند و آموزش تکلیف- فرایند بر عملکرد املاء نویسی در دانش‌آموزان دبستانی، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 9(2): 102-91.
راغ فر، مهناز. (1383). فعالیت‌های مربوط به یکپارچگی حسی- حرکتی، تهران: تیمورزاده.
سادوک، بنیامین و سادوک، بنیامین.(1382). خلاصه روانپزشکی، ترجمه حسن رفیعی و خسرو سبحانیان (2003). تهران: ارجمند.
شریفی، علی؛ داوری، محمدحسین. (1387). درآمدی بر اختلالات نفوذ کننده در رشد، تهران: قومس.
فیاض‌بخش، حسیم؛ عابدی، محمدرضا؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم و یارمحمدیان، محمدحسن. (1388). بررسی تأثیر برنامه درسی ویژه ارتقاء خوانده، برسطح خواندن دانش‌آموزان نارساخوان پایه سوم ابتدایی شهر یاسوج، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی،2(4): 118-93.
ضرابیان، فروزان؛ رستگارپور، حسن؛ زندی، بهمن؛ سرمدی، محمدرضا و فرج‌الهی، مهران.(1389). تأثیر برنامه یادگیری الکترونیکی بر مهارت املاءنویسی دانش‌آموزان سوم دبستان مبتنی بر اصول طراحی، فناوری آموزش (فناوری و آموزش)، 4(3): 247-235.
Berninger, Vi, W, Nielsen, K H, Abbott, R. D., Wijsman, E & Raskind, W. (2008).Writing Problems in developmental dyslexia: Underrecognized and under-treated. Journal of school psychology, 46, 1, 1-21.
Fawcett, A, J. & Nicolson, R, I (1999). Automatization Deficitis in Balance for Dyslexic Children, perceptual and Motors Skill. 75. 507-529.
Flory, S. (2000). Identifyiny, Assessing and Helping Dyspraxic Children. Dyslexia, 6, 202 – 214.
Kaufman, LB., & Schiling, DL. (2007). Implementation of a strength training program for a 5 years old child with poor body awarnessand developmental coordination disorder,American Physical therapy asosiation, 87(4): 455-457.
McCormick, M. (2000). Dyslexia and Developmental verbal Dyspraxia in Dyslexia, 6,202-214.
Stanovich, K. E., Siegel, L. S., & Gottardo, A. (1997).Converging evidence for phonological & surface subtypes of reading disability. Journal of Educational Psychology, 89, 114-127.
Uno, A, Kaneko, M. (2002). Developmental Dyslexia: Neuroposychological and cognitive nuorological analysis, Journal of Higher Brain Funtion Research, 22(2): 130-136.
Vargas, S. & Camili, G. (1999). A meta analaysis of research on sesory integration, The American Journal of Occupational therapy, 53(2): 198- 189.