جایگاه، اعتبار و روش شناسی کتاب المدونة الکبرى ابی غانم خراسانی در فقه اباضی
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامی
مهدی ستوده کویری آرانی
1
,
حسین خوشدل مفرد
2
,
محمد ناصحی
3
1 - دانشجوی دکترای الهیات و معارف اسلامی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.
2 - استاد یار گروه معارف اسلامی،واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران (نویسنده مسؤول)
3 - استاد یار گروه معارف اسلامی،واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران dr.mnasehi@gmail.com
کلید واژه: حدیث, فقه, اباضیه, المدونة الکبرى, ابوغانم خراسانی,
چکیده مقاله :
آثار فقهی اباضیه _ فرقه ای منشعب شده از پیکره خوارج که تاکنون به حیات سیاسی و عقیدتی خود ادامه داده _ نه تنها در مطالعه تاریخ این فرقه از اهمیت برخوردار است، بلکه در مطالعات فقه پژوهی تاریخ اسلام به ویژه در نواحی شبه جزیره و شمال آفریقا در خور توجهند. در میان مولفان آثار اباضی، بشر بن غانم (ابوغانم خراسانی) از جایگاه برجسته ای برخوردار است. در این مقاله به اعتبار سنجی المدونة الکبرى ابوغانم و بررسی وثاقت مولف و روش او پرداخته شده است و مهمترین سوال تحقیق جایگاه و اعتبار این کتاب نزد محدثین و فقهاست. نتیجه به دست آمده آن است که اثبات جعلی و بی اساس بودن المدونة الکبرى که برخی علمای غیر اباضی به آن قائل شده اند، دشوار است و علمای اباضی بر اصالت و صحت روایات آن اجماع دارند. از نقاط قوت المدونة الکبرى دقت در نقل احادیث، مطالعات تطبیقی و فقه مقارن و بیان مباحث فقهی در قالب پرسش و پاسخ است؛ ولی به هم ریختگی هایی نظیر اختلاط حدیث با اقوال بزرگان و همچنین درج روایات غیر مرتبط به موضوع هر باب و مرسل و منقطع بودن روایات، ضعف این کتاب شمرده می شود. این احتمال وجود دارد که به علت عدم تدوین کتاب توسط خود ابوغانم این ضعف ها به کتاب راه یافته باشد.
The jurisprudential works of Abadiyyah - a sect that branched off from the Kharijite body which has continued its political and ideological life until now - are important not only in the study of the history of this sect, but also in the jurisprudential studies of the history of Islam, especially in the areas of the peninsula and North Africa. They deserve attention. Among the authors of Abazi works, Bishr bin Ghanem (Abu Ghanem Khorasani) has a prominent position. In this article, the validity of al-Maduna Abu Ghanem and the author's reliability and his method have been investigated, and the most important question to investigate is the position and validity of this book among muhaddiths and jurists. The result is that it is difficult to prove that al-Maduna is fake and baseless, which some non-Abadi scholars have attached to it, and Abadi scholars agree on the authenticity and authenticity of its hadiths. One of the strengths of al-Madoonah is accuracy in quoting hadiths, comparative studies and comparative jurisprudence, and expressing jurisprudential issues in the form of questions and answers. However, confusions such as the mixing of hadith with the sayings of elders, as well as the inclusion of narrations unrelated to the topic of each chapter and messenger, and the interruption of narrations, are considered the weaknesses of this book. There is a possibility that these weaknesses made their way into the book due to Abu Ghanem not editing the book himself.
_||_