بررسی تنوع فرهنگی در نظام حقوقی اسلام در ایران و یونسکو
محورهای موضوعی : فقه و مبانی حقوق اسلامیهدایت حسن پور 1 , فرامرز عطریان 2 , علیرضا انصاری مهیاری 3
1 - دانشجوي دكتراي حقوق عمومي، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ايران
2 - گروه حقوق،واحدنجف آباد،دانشگاه آزاداسلامی،نجف آباد،ایران
3 - استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، الهیات و معارف اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
کلید واژه: تنوع فرهنگی, یونسکو, نظام حقوقی اسلام, قانون اساسی.,
چکیده مقاله :
یونسکو تنوع فرهنگی به معناي وجود الگوها، شیوه هاي عمل و بیان احساس، سبک هاي زندگی ونظام هاي ارزشی متنوع در میان گروه هاي اجتماعی در درون مرزهاي جغرافیایی یک کشور است که به گونه اي طبیعی با یکدیگر تعامل و همزیستی دارند. كنوانسيون تنوع بيان هاي فرهنگي كه در واقع بستر به رسميت شناختن تكثير فرهنگي است. هدف از این تحقیق بررسی تنوع فرهنگی در نظام حقوقی ایران و یونسکومي باشد. يافتههاي تحقيق نشان ميدهد در اعلامیۀ یونسکو بر تنوعِ فرهنگـی و مفاهیمی همچون آزادي بیـان،کثرت گرایـی رسـانه هـا،کثرت گرایـی زبـانی،دسترسی مساوي به هنـر و دانـش علمـی و فنـاوري از جملـه دانـش دیجیتـالی و امکـان دسترسی تمامی فرهنگها به ابزار بیان و نشر، تبادل دانش و بهترین رویه هاي مربوط بـه کثــرتگرایــی فرهنگــی بــه منظــور تســهیل مشــارکت افــراد و گــروه هــاي داراي زمینه هاي فرهنگـی گونـاگون تأکید گردیده است. اما در حقوق جمهوری اسلامی این اعلامیه با محدودیت هایی رو به رو می شود. در يك جامعه اسلامي كه قرار است احكام شريعت بر آن حكمراني كند همة اجتماعات فرهنگي از فرصت هاي برابر شكوفايي برخودار نيستند، از امكانات يكسان در دسترسي به قدرت سياسي بهره نمي برند. به طور کلی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سه قید مهم، عدم مخالفت با اسلام- عدم مغایرت با مصالح عمومی- عدم مغایرت با حقوق دیگران برای تنوع فرهنگی در نظر گرفته است.
Unesco cultural diversity means the existence of patterns, ways of acting and expressing feelings, lifestyles and diverse value systems among social groups within the geographical borders of a country that naturally interact and co-exist with each other. The convention of the diversity of cultural expressions, which is actually a platform for the recognition of cultural multiplication. The purpose of this research is to investigate the cultural diversity in the legal system of Iran and UNESCO. The findings of the research show that in the UNESCO declaration on cultural diversity and concepts such as freedom of expression, media pluralism, linguistic pluralism, equal access to art and scientific and technological knowledge, including digital knowledge, and the possibility of access of all cultures to means of expression And publication, exchange of knowledge and the best practices related to cultural pluralism have been emphasized in order to facilitate the participation of individuals and groups with different cultural backgrounds. But in the laws of the Islamic Republic, this declaration faces limitations. In an Islamic society, which is supposed to be governed by Sharia, all cultural communities do not have equal opportunities to prosper, they do not benefit from the same opportunities to access political power. In general, in the Constitution of the Islamic Republic of Iran, three important conditions are considered: non-opposition to Islam, non-contradiction with public interests, and non-contradiction with the rights of others for cultural diversity.
فهرست منابع
قرآن کریم
منابع فارسي:
اتابکی، تورج. (1391).تنوع قومی و تمامیت ارضی ایران سازگاری داخلی و مخاطرات منطقهای، فصلنامه گفتگو، شماره 43، ص7.
بیات، کاوه. (1391).ِ حق و ناحق مسائل قومی در ایران معاصر، فصلنامه فرهنگی و اجتماعی گفتگو، شماره43.ص.102
بیگ زاده، ابراهیم، کلینی، شهناز.( ۱۳۸۲)، حقوق سازما نهای بینالمللی: جلد اول: سازما نهای جهانی تهران:انتشارات مجد.
جاوید، محمدجواد.(1400). از تنوع فرهنگی تا مهندسی فرهنگی؛چالشی بین حقوق بشر و حقوق شهروندی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 51 ،شمار2ه ،صص473-455.
جعفري، علي.(1388). جمهوري اسلامي و تنوع فرهنگي يونسكويي(بررسي انتقادي كنوانسيون حفظ و ترويج تنوع بيانهاي فرهنگي)،رسانه، سال بیستم، شماره2.
حمیدی فراهانی، همایون؛ حشمتی، هادی.(1391). بررسی جایگاه و تحولات فرهنگ در فرآیند جهانی شدن، مجله مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 3، شماره 9 ، شماره پیاپی 9،صص180-153.
روح الامینی، محمد.(۱۳۷۲).«زمینه فرهنگ شناسی»، تهران: نشر عطار.
صالحی امیری، رضا.(1389)،«انسجام ملی و تنوع فرهنگی» چاپ دوم، تهران، : مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، ص 152.
عمید زنجانی، عباسعلی.(1385)،«فقه سیاسی»، قم:انتشارات گنجینه معارف.
فصیح رامندی، منصوره.(1396). تضمین قانونی حقوق فرهنگی بشری مؤثر در برنامه ریزی فرهنگی،فصلنامه حقوق پزشكی،سال یازدهم، شماره چهلم.ص170-173
فضائلی، مصطفی؛کرمی،موسی.(1396). حمایت از فرهنگ و حقوق فرهنگی اقلیت ها در پرتو تفسیر عام شماره 21،کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی،سال‌نوزدهم، شماره56.ص20.
قاری سید فاطمی.(1388). سید محمد، حقوق بشر در جهان معاصر، دفتر یکم، موسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی، ص92.
کرمی،موسی.(1393). حمایت از‌حقوق فرهنگی اقلیتهای قومی‌در‌حقوق بینالملل با تأکید بر کُردها در ترکیه، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق بینالملل،قم:دانشگاه‌قم.
مقصودی، مجتبی.(1381).تحولات قومی در ایران، علل و زمینه ها، تهران: انتشارات تمدن ایرانی وابسته به موسسه مطالعات ملی.
مطهري، مرتضی،(1374).« مجموعه آثار»، تهران: صدرا،ص 375.
منتظری، احمد و همکاران.(1398). بررسی نسبت تنوع فرهنگی در ایران و حقوق بشر، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال نهم، شماره چهارم،صص225-189.
نش، کیت .(1387)، جامعهشناسی سیاسی معاصر، ترجمهی محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات کویر.
نوذری، حسینعلی.(1385)، صورتبندی مدرنیته و پست مدرنیته، چ دوم، تهران: انتشارات نقش جهان.
وحید، مجید .( ۱۳۸۳). کنوانسیون جهانی تنوع فرهنگی: بررسی زمینههای فکری- تاریخی، موضوع و چشمانداز تصویب و تبعات در سیاستگذاری فرهنگی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 63،صص269-253.
وحید، مجید؛ اسماعیلی زاده ،مریم.(1393).کنفرانسیون حفظ و ترویج تنوع بیانهای فرهنگی و رویکرد جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا نسبت به آن، فصلنامه راهبرد اجتماعي فرهنگي، سال سوم، شماره يازدهم،صص148-117.
هاشمی، محمد.(1382). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد اول: اصول و مبانی کلی نظام، تهران: نشر میزان.
مجموعه مولفین، گزارش نشست « تنوع فرهنگی- فرصتی برای ایران »، کرسی حقوق بشر دانشگاه شهید بهشتی ، 4/12/1388
منابع انگلیسی:
Beacom, A. (2012). International Diplomacy and the Olympic Movement:The New Mediators. Palgrave Macmillan.
-Diller, Jerry v. , Cultural Diversity: A Primer for the Human Services, Cengage Learning, Fourth Edition, 2010, p. 67.
Mitchell, J. M. (1986). International cultural relations. London: Allen and-unwin Publishers.
-Parekh, Bhikhu(2000), Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory, UK: Palgrave.