طراحی و تبیین مدل پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها برای نیل به توسعه بورس اوراق بهادار مبتنی بر سند چشم‌انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

سیدحمید میرمعینی ¹ (کاندیدای دکتری مدیریت بازرگانی(گرایش بازاریابی بین‌المللی)، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
غلامحسین اسدی ² (دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
محمدرضا حمیدی زاده ³ (استاد دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
احمد روستا ⁴ (استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/02/02 تاریخ پذیرش : 1395/03/10 تاریخ انتشار : 1395/12/01

کلید واژه: عرضه اولیه موفق سهام, توسعه بورس, پذیرش سهام, نقد شوندگی, سند چشم‌انداز 1404,

چکیده مقاله :

ایفای نقش مؤثر بورس اوراق بهادار در توسعه اقتصادی و هم چنین تحقق اهداف اقتصادی سند چشم‌انداز، ارائه مدلی مناسب از نحوه پذیرش و جذب شرکت‌ها در بورس اوراق بهادار و هم چنین چگونگی ایجاد تقاضای سرمایه‌گذاری برای عرضه اولیه سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده را ایجاب می‌نماید. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده‌ها توصیفی و از نوع پیمایشی بود، ازنظر نوع داده های موردنیاز آمیخته(کمی-کیفی) و از نوع اکتشافی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دو بخش کیفی شامل ده نفر از اساتید دانشگاهی، خبرگان اقتصادی-مالی و بازاریابی که به روش هدفمند انتخاب شدند و فعالان بازار سرمایه که از میان آن‌ها با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی 384 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها بر اساس بررسی مدارک و اسناد، مصاحبه اولیه با خبرگان و پرسشنامه صورت گرفت. پرسش نامه محقق ساخته بسته 52 سؤالی استفاده شد که به ‌اندازه گیری ابعاد اقدامات پیش از عرضه، الزامات پس از عرضه، عرضه اولیه موفق سهام، پذیرش سهام، نقد شوندگی سهم و توسعه بورس اوراق بهادار پرداخت. روایی سؤالات مصاحبه توسط نظرسنجی از خبرگان تأیید گشت (روایی محتوا)؛ درحالی‌که برای بررسی روایی سؤالات پرسشنامه از روایی سازه در دو بخش روایی همگرا و واگرا استفاده شد. هم چنین، پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ بررسی گشت که نتایج روایی و پایایی، هر دو قابل‌قبول بود. از سوی دیگر، بررسی ‌و تحلیل داده‌های کیفی با استفاده از کدگذاری و تحلیل محتوا انجام شد و بررسی‌وتحلیل داده‌های کمی نیز با آزمون همبستگی توسط نرم‌افزار SPSS و روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار Smart PLS صورت پذیرفت. نتایج تحقیق نشان داد در بخش عرضه، برگزاری نشست معارفه و اطلاع‌رسانی مناسب؛ تبلیغات عرضه اولیه اوراق بهادار؛ تعیین زمان مناسب عرضه اولیه؛ قیمت‌گذاری مناسب از عوامل مؤثر بر اقدامات پیش از عرضه سهام و مدیریت نقد شوندگی سهم، مدیریت نوسان سهم و نوآوری در ارائه ابزارهای مشتقه از عوامل مؤثر بر الزامات پس از عرضه سهام در بورس اوراق بهادار می باشند؛ با توجه به مؤلفه‌های شناسایی‌شده مدلی در زمینه پذیرش و عرضه سهام شرکت‌ها برای نیل به توسعه بورس اوراق بهادار مبتنی بر سند چشم‌انداز 1404 ارائه شد که معیارهای برازش مدل نیز قابل‌قبول بود. همچنین آزمون بخش عرضه مدل نشان داد اقدامات پیش از عرضه و الزامات پس از عرضه بر عرضه اولیه موفق سهام در بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ عرضه اولیه موفق سهام بر توسعه بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ پذیرش سهام بر توسعه بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ نقدشوندگی بازار بر عرضه اولیه موفق سهام در بورس اوراق بهادار تأثیر دارد؛ نقدشوندگی بازار بر توسعه بورس اوراق بهادار تأثیر دارد.

چکیده انگلیسی:

The present research was conducted with the aim of designing and explaining the model of registration and public offering of stocks in order to develop Tehran Stock Exchange based . The research was applied in terms of aim, correlational and survey based in terms of method of data collection, and mixed (quantitative-qualitative) and exploratory in terms of type of collected data. The population consisted of two parts: qualitative part which is including ten persons of university teachers and economic-financial researchers those selected by targeted method and capital market participants, in Tehran among whom 384 individuals were selected as a sample size using Cochran formula and random sampling method. In the section of questionnaire, a researcher-made questionnaire with 52 questions was utilized which were about pre-offering measures, post-offering requirements, Successful Initial Public Offering of shares, accepting shares, liquidity and Tehran Stocks Exchange. The validity of the interview questions were approved using the opinions of the related experts (Content Validity) while the validity of the questions used in the questionnaire were approved using construct validity in two parts of convergent and divergent. In addition, the reliability of the questionnaire was approved using the Cronbach's alpha method which the results of the validity and reliability were acceptable. On the other hand, analysis of the qualitative data was carried out through coding and content analysis. Moreover, analysis of the quantitative data was done using Correlation test through SPSS software and Structural Equation Modeling (SEM) through Smart PLS software. The results demonstrated that holding meeting for introducing and appropriate informing, advertising initial public offering of securities, determining the right time of initial offering and appropriating pricing are factors affecting pre-offering measures, and management of liquidity of securities, management of fluctuations in securities, and innovation in derivative instruments are among factors influencing post-offering requirements in Tehran Stocks Exchange. According to the identified components, a model was presented in the field of accepting and offering stocks in order to develop Tehran Stock Exchange based on Islamic Republic of Iran's horizon vision in 2025 which the model fitting criteria were acceptable. Moreover, the test results indicated that pre-offering measures and post-offering requirements had impact on IPO in Tehran Stocks Exchange; IPO had impact on Tehran Stocks Exchange; accepting shares had impact on Tehran Stocks Exchange; liquidity had impact on Tehran Stocks Exchange; liquidity had impact on IPO.

منابع و مأخذ:

*       رحمانی، علی؛ حسینی، سید علی و رضاپور، نرگس.(1389). رابطه مالکیت نهادی و نقد شوندگی سهام در ایران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 17(61)، 39-54.

*       رهنمای رودپشتی، فریدون؛ سیمبر، فرشید و طوطیان، صدیقه. (1384). تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازده سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش­نامه اقتصادی تابستان، 5(2 (پیاپی 17))، صص: 209-236.

*       سهیلی، کیومرث و امیریان، سجاد. (1393). بررسی رابطه بین نقدشوندگی و نرخ بازده سهام با سهام شناور آزاد در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه اقتصاد کلان، 9(18)، صص:57-78.

*       عباسیان، عزت اله؛ مرادپوراولادی، مهدی و عباسیون، وحید. (1387). اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران. پژوهش­های اقتصادی ایران، 12(36)، صص: 135-152.

*       فتحی، سعید و عسگرنژادنوری، باقر. (1388). بررسی تأثیر خصوصی‌سازی بر روی توسعه بازار سهام. بررسی­های بازرگانی، 7(38)، صص:73-93.

*       قالیباف اصل، حسن و کریمی، مهدی.(1391). بررسی قیمت‌گذاری صرف نقدشوندگی، اندازه، ارزش و ریسک بازار در بورس اوراق بهادار تهران. بورس اوراق بهادار، 5(17)، صص:85-105. 

*       کریم زاده، مصطفی و سلطانی، اصغر. (1389). برآورد رابطه بلندمدت شاخص قیمت سهام صنعت واسطه‌گری‌های مالی با متغیرهای کلان پولی با استفاده از روش ARDL. حسابداری مالی، 2(6):1-18.

*       گرکز، منصور؛ وکیلی فرد،حمید رضا و یمرعلی، اکتای.(1390). شناسایی عوامل مؤثر بر بازده غیرعادی در عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌های جدیدالورود در بورس اوراق بهادار تهران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی)، 4(12)، صص:53-70.

*       مؤتمنی، علیرضا؛ شریفی سلیم، علیرضا (1391). ارائه مدلی به‌منظور انتخاب سبد سهام در بورس اوراق بهادار تهران به‌وسیله تصمیم‌گیری چند معیاره (مطالعه موردی: 50 شرکت برتر). فصلنامه چشم‌انداز مدیریت صنعتی، شماره 5، بهار 1391 صص 73-91.

*       منجذب، محمدرضا؛ باقرکلانتری، عباس و زرین اقبالی، حسین. (1388). برآورد تابع تقاضای کل سهام در بورس اوراق بهادار در ایران. پژوهش­نامه اقتصادی، (5 (ویژه نامه بورس))، صص: 51-70.

*       میرمعینی، حمید. (1394). تبیین تاثیر الزامات پس از عرضه سهام بر پذیرش سهام شرکت ها برای نیل به توسعه بورس اوراق بهادار مبتنی بر سند چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران. مدیریت، 3(18)، صص:13-26.

*       یحیی زاده فر، محمود؛ شمس، شهاب الدین و لاریمی، سیدجعفر.(1389). بررسی رابطه نقد شوندگی با بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 12(29)، صص:111-128.

*       Acharya, V. V., & Pedersen, L. H. (2005). Asset pricing with liquidity risk. Journal of Financial Economics, 77(2), 375-410.

*       Acquaah, M. (2015). Determinants of corporate listings on stock markets in Sub-Saharan Africa: Evidence from Ghana. Emerging Markets Review, 22, 154-175.‏

*       Alavi, A., Pham, P. K., & Pham, T. M. (2008). Pre-IPO ownership structure and its impact on the IPO process. Journal of Banking & Finance, 32(11), 2361-2375.‏

*       Arik, E., & Mutlu, E. (2015). Post–Initial Public Offering Operating Performance and Its Determinants: Initial Public Offering Characteristics and Corporate Governance Practices. Emerging Markets Finance and Trade, 51(sup2), S62-S83.‏

*       Bertoni, F., & Giudici, G. (2014). The strategic reallocation of IPO shares. Journal of Banking & Finance, 39, 211-222.‏

*       Chang, C. H. (2011). IPO underpricing: A social comparison perspective. International Review of Economics & Finance, 20(3), 367-375.‏

*       Damodaran, A. (2005). Marketability and value: Measuring the illiquidity discount. Available at SSRN 841484.‏

*       Datta, S., Gruskin, M., & Iskandar-Datta, M. (2015). On post-IPO stock price performance: A comparative analysis of RLBOs and IPOs. Journal of Banking & Finance, 55, 187-203.‏

*       Demers, E., & Lewellen, K. (2003). The marketing role of IPOs: evidence from internet stocks. Journal of Financial Economics, 68(3), 413-437.‏

*       Fan, J. P., Wong, T. J., & Zhang, T. (2007). Politically connected CEOs, corporate governance, and Post-IPO performance of China's newly partially privatized firms. Journal of financial economics, 84(2), 330-357.‏

*       Fang et al. (2009). "Stock Market Liquidity and Firm Value", Journal of Financial Economics (94).

*       Fauver, L., Houston, J., & Naranjo, A. (2003). Capital market development, international integration, legal systems, and the value of corporate diversification: A cross-country analysis. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 38(01), 135-158.‏

*       Filer, R. K., Hanousek, J., & Campos, N. F. (2000). Do stock markets promote economic growth?. CERGE-EI Working Paper Series, (151).‏

*       Johan, S. A. (2010). Listing standards as a signal of IPO preparedness and quality. International Review of Law and Economics, 30(2), 128-144.‏

*       Lowry, M., & Schwert, G. W. (2004). Is the IPO pricing process efficient?. Journal of Financial Economics, 71(1), 3-26.‏

*       Luo, X. (2008). When marketing strategy first meets Wall Street: Marketing spendings and firms' initial public offerings. Journal of Marketing, 72(5), 98-109.‏

*       Mouri, N., Sarkar, M. B., & Frye, M. (2012). Alliance portfolios and shareholder value in post-IPO firms: The moderating roles of portfolio structure and firm-level uncertainty. Journal of Business Venturing, 27(3), 355-371.‏

*       Pande, A., & Vaidyanathan, R. (2007). Determinants of IPO underpricing in the National Stock Exchange of India. ICFAI Journal of Applied Finance, Forthcoming.‏

*       Pao, H. T., & Tsai, C. M. (2011). Multivariate Granger causality between CO 2 emissions, energy consumption, FDI (foreign direct investment) and GDP (gross domestic product): evidence from a panel of BRIC (Brazil, Russian Federation, India, and China) countries. Energy, 36(1), 685-693.

*       Perotti, Enrico C, Van Oijen, Pieter (2001). "Privatization, Stock Market Development and Political Risk in Emerging Economies". Journal of International Money and Finance 20(1).

*       Sullivan; S.M. (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Pearson Prentice Hall. p. 314.

*       Vismara, S., Signori, A., & Paleari, S. (2014). Changes in Underwriters’ Selection of Comparable Firms Pre-and Post-IPO: Same Bank, Same Company, Different Peers. Same Company, Different Peers (December 17, 2014).‏

*       Walters, B. A., Le, S. A., & Kroll, M. (2015). Post-IPO governance and top management team rent generation and appropriation. Journal of Business Research, 68(1), 47-55.‏

*       Yartey, C. A. (2008). The determinants of stock market development in emerging economies: Is South Africa different?. IMF Working Papers, 1-31.‏

*       Zhang, X. (2014). Coalitional Dynamics, Power Structure and Financial Markets in East Asia. Government and Opposition, 49(03), 511-541.