شناسایی و تبیین روابط متقابل ریسک‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشارکت عمومی- خصوصی صنعت نفت

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

مرضیه نظامی ¹ , سیدعلیرضا میرعرب ² , هدی همتی ³ , صابر خندان علمداری ⁴

1 - دانشجوی دکترا مدیریت صنعتی- مالی ،واحد رودهن ، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
2 - استادیار، گروه مدیریت و حسابداری، واحد رودهن،دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
3 - استادیار، گروه مدیریت و حسابداری، واحد رودهن،دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
4 - استادیار، گروه مدیریت و حسابداری، واحد رودهن،دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/04/08 تاریخ پذیرش : 1402/04/10 تاریخ انتشار : 1403/10/01

کلید واژه: سرمایه گذاری, صنعت نفت, پروژه های مشارکت عمومی- خصوصی, ارزیابی ریسک,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش شناسایی و تبیین روابط متقابل ریسک‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشارکت عمومی- خصوصی صنعت نفت، است. جامعه پژوهش حاضر را مدیران و کارشناسان پروژه‌های مشارکت عمومی- خصوصی فعال در صنعت نفت، مستقر در استان تهران و همچنین اساتید دانشگاه، تشکیل دادند. در این تحقیق با استفاده از روش هدفمند قضاوتی، از نظرات 19 نفر خبره استفاده گردید. ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ فرایند تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو مرحله‌ی شناسایی ریسک‌های سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشارکت عمومی- خصوصی از طریق ابزار مصاحبه و با استفاده از روش تحلیل مضمون و نیز تعیین روابط متقابل و ارزیابی مولفه‌ها از طریق ابزار پرسشنامه و روش دیمتل فازی انجام شد. با توجه به یافته‌های تحقیق در مرحله شناسایی مولفه‌ها بااستفاده از تحلیل مضمون و در طی مرحله آشنایی با داده‌ها، 58 مورد از شواهد گفتاری شناسایی شده ازمتن مصاحبه‌ها در قالب 15 کد اولیه برچسب‌زنی شد. در ادامه، کدهای اولیه در قالب پنج تم فرعی و سپس، یک تم اصلی دسته‌بندی شدند. نتایج مرحله دیمتل فازی نشان داد، 15 ریسک فرعی شناسایی شده به ترتیب ریسک ارزی، ریسک سرمایه‌گذاری و زیرساخت، ریسک نرخ تورم، ریسک تأخیر در تخصیص بودجه دولتی پروژه، عدم شفافیت در قراردادها، ریسک انتقال و نگهداری تجهیزات، ریسک مالیات، عدم شفافیت در ساختارها رسمی، ریسک عدم تداوم سیاست‌ها در صنعت نفت، ریسک توقف پروژه به دلیل مخالفت عمومی، ریسک ایمنی و سلامتی، ریسک تأمین مالی، ریسک اجرایی پروژه، ریسک بدهی و تعهدات مالی و ریسک مدیریت منابع مالی، اولویت‌بندی شدند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this research is to identify and explain the interrelationships of investment risks in public-private partnership projects of the oil industry. The research community was formed by managers and experts of public-private partnership projects active in the oil industry, based in Tehran province, as well as university professors. In this research, the opinions of 19 experts were used using the objective judgment method. The process of data analysis in two stages of identifying investment risks in public-private partnership projects through interview tools and using thematic analysis method, as well as determining mutual relationships and component evaluation It was done through questionnaire tool and Fuzzy Dimetal method. According to the findings of the research, from the text of the interviews were labeled in the form of 15 primary codes. Next, the primary codes were categorized into five sub-themes and then a main theme. The results of the Fuzzy Dimetal showed that 15 sub-risks were identified in the order of currency risk, investment and infrastructure risk, inflation rate risk, risk of delay in government budget allocation of the project, lack of transparency in contracts, risk of transfer and maintenance of equipment, tax risk, lack of transparency. In official structures, the risk of non-continuity of policies in the oil industry, the risk of stopping the project due to public opposition, the risk of safety and health, the risk of financing, the risk of project implementation, the risk of debt and financial obligations, and the risk of managing financial resources were prioritized

منابع و مأخذ:

• ‏‫تهرانی، رضا؛ میثاقی فاروجی، جواد؛ و نویسنده مسئول: ابراهیمی، سید نصراله. (۱۳۹۹). مدیریت ریسک‌ قراردادهای سرمایه‌گذاری پروژه‌های بالادستی نفت و گاز ایران؛ رویکرد تفسل و نظریۀ داده بنیاد. مطالعات حقوق انرژی، 12(6)، 265-284.


• ‏‫جعفریان، محمدرضا؛ اردشیر، عبداله؛ و بویاغچی فیروزی، افشین. (۱۴۰۰). طراحی مدل ارزیابی ریسک مالی پروژه‌های راه‌سازی ایران درروش تأمین مالی «مشارکت عمومی – خصوصی.» نشریه مهندسی سازه و ساخت، 8(7).


• ‏‫درویشی، محمد؛ و گودرزی، محمدرضا. (۱۳۹۶). شناسایی ریسک های مهم پروژه های BOT بر مبنای یک مدل جدید. مقاله ارائه شده در اولین کنفرانس ملی رویکردهای نو در مهندسی عمران،معماری و شهرسازی.


• ‏‫شانا. (۱۳۹۹). گزارش نشریه مشعل از تحولات صنعت نفت در سال ۹۹.


• ‏‫فروزش، حسین؛ دستیار، باقر؛ رادفر، سمیه؛ و بهادری، علی. (۱۳۹۴). ارزیابی و شناسایی ریسکهای مشارکت عمومی و خصوصی در پروژههای عمرانی. در کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی. سیویلیکا.


• ‏‫موسوی، ایمان. (۱۴۰۰). ارزیابی و تخصیص ریسک در پروژه های مشارکت عمومی-خصوصی شهرداری تهران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشکده دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده مدیریت و اقتصاد.


• Akomea-Frimpong, Isaac; Jin, Xiaohua; & Osei-Kyei, Robert. (2020). A holistic review of research studies on financial risk management in public–private partnership projects. Engineering, Construction and Architectural Management.


• Barlow, James; Roehrich, Jens; & Wright, Steve. (2013). Europe Sees Mixed Results From Public-Private Partnerships For Building And Managing Health Care Facilities And Services. Health Affairs, 32(1), 146-154. https://doi.org/10.1377/hlthaff.2011.1223


• Chan, Albert PC; Yeung, John FY; Yu, Calvin CP; Wang, Shou Qing; & Ke, Yongjian. (2011). Empirical study of risk assessment and allocation of public-private partnership projects in China. Journal of management in engineering, 27(3), 136-148.


• Chen, Bingyao. (2021). Public–Private Partnership Infrastructure Investment and Sustainable Economic Development: An Empirical Study Based on Efficiency Evaluation and Spatial Spillover in China. Sustainability, 13(15), 8146. https://doi.org/10.3390/su13158146


• Cheng, Cheng; Wang, Zhen; Liu, Ming-Ming; & Ren, Xiao-Hang. (2019). Risk measurement of international oil and gas projects based on the Value at Risk method. Petroleum Science, 16(1), 199-216.


• Dalalah, Doraid; Hayajneh, Mohammed; & Batieha, Farhan. (2011). A fuzzy multi-criteria decision making model for supplier selection. Expert systems with applications, 38(7), 8384-8391.


• Jin, Hongyu; Liu, Shijing; Liu, Chunlu; & Udawatta, Nilupa. (2019). Optimizing the concession period of PPP projects for fair allocation of financial risk. Engineering, Construction and Architectural Management.


• Ma, Haitao; Sun, Zhan; & Fang, Chuanglin. (2020). Risk assessment of transnational oil investment in Central Asia using a fuzzy comprehensive evaluation method. Regional Sustainability, 1(1), 11-19. https://doi.org/10.1016/j.regsus.2020.06.002


• Nguyen, Tiep; Hallo, Leonie; Gunawan, Indra; & Nguyen, M-Duc. (2022). Public Private Partnership for Transport Infrastructure Investment: Critical Success Factors and Lessons Learnt from Projects in the Context of Developing Countries. In C. Ha-Minh, A. M. Tang, T. Q. Bui, X. H. Vu, & D. V. K. Huynh (eds.), (C. Ha-Minh, A. M. Tang, T. Q. Bui, X. H. Vu, & D. V. K. Huynh, eds.), CIGOS 2021, Emerging Technologies and Applications for Green Infrastructure (pp. 1545-1553). Springer Singapore.


• Pineda, Germán; & Arboleda, Carlos A. (2014). Assessing operational risks in road projects under the PPP framework in Colombia (pp. 1811-1820). Presented at the Construction Research Congress 2014: Construction in a Global Network.


• Ricover, Andy; & Delmon, Jeffrey. (2019). A Decision-Makers Guide to Public Private Partnerships in Airports. Routledge.


• Shen, Li-Yin; Platten, Andrew; & Deng, XP. (2006). Role of public private partnerships to manage risks in public sector projects in Hong Kong. International journal of Project management, 24(7), 587-594.


• Sun, Hui; Jia, Shuhua; & Wang, Yuning. (2019). Optimal equity ratio of BOT highway project under government guarantee and revenue sharing. Transportmetrica A: Transport Science, 15(1), 114-134.


• Tan, Jie; & Zhao, Jerry Zhirong. (2019). The rise of public–private partnerships in China: an effective financing approach for infrastructure investment? Public Administration Review, 79(4), 514-518.


• Vasudevan, Vinod; Prakash, Puneet; & Sahu, Biswajit. (2018). Options framework and valuation of highway infrastructure under real and financial uncertainties. Journal of Infrastructure Systems, 24(3), 4018014.


• Vickers, Neil J. (2017). Animal communication: when i’m calling you, will you answer too? Current biology, 27(14), R713-R715.


• Xu, Yelin; Yeung, John FY; Chan, Albert PC; Chan, Daniel WM; Wang, Shou Qing; & Ke, Yongjian. (2010). Developing a risk assessment model for PPP projects in China—A fuzzy synthetic evaluation approach. Automation in construction, 19(7), 929-943.


• Zhang, Lin; Sun, Xuejie; & Xue, Hong. (2019). Identifying critical risks in Sponge City PPP projects using DEMATEL method: A case study of China. Journal of cleaner production, 226, 949-958.