اثر مالکیت شرکت های سرمایه گذاری بر کیفیت گزارشگری مالی (آزمون نظریه نظارت کارا)

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

مژگان سعیدی ¹ (دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
هاشم نیکومرام ² (استاد گروه حسابداری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
احمد یعقوب نژاد ³ (دانشیار گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/06/11 تاریخ پذیرش : 1399/07/19 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: کیفیت گزارشگری مالی, نظریه نظارت کارا, مالکیت شرکت های سرمایه گذاری,

چکیده مقاله :

در محیط اقتصادی کشور، سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به دولت، با ایجاد شرکت‌های سرمایه‌گذاری، مالکیت شرکت‌های سهامی زیادی را در بورس اوراق بهادار به تملک خود در می آورند. حضور روزافزون سرمایه گذاران نهادی و حقوقی در دایره مالکین شرکت ها تأثیری است که حضور فعال این گروه بر نحوه حکمرانی بر سازمان ها و همچنین عملکرد آنها دارند. هدف اصلی پژوهش تجربی حاضر تعیین تأثیر مالکیت شرکت های سرمایه گذاری بر کیفیت گزارشگری مالی با تاکید بر نظریه نظارت فعال می‌باشد. برای سنجش کیفیت گزارشگری مالی از شاخص های کیفیت افشاء، کیفیت اقلام تعهدی، مدیریت سود اقلام تعهدی، مدیریت سود واقعی و مدیریت سود اقلام درآمدی استفاده ‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران است. داده‌های مورد مطالعه این پژوهش شامل 1250 سال-شرکت از سال‌های 1386 تا 1397 می‌باشد. روش پژوهش از نوع همبستگی و علی پس‌رویدادی و روش آزمون فرضیه‌ها، آزمون همبستگی و رگرسیون است. نتایج خاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد که مالکیت شرکت های سرمایه گذاری و تمرکز مالیکت شرکت های سرمایه گذاری بر کیفیت گزارشگری مالی تاثیر معنی داری دارد.

چکیده انگلیسی:

In the economic environment of the country, government-affiliated organizations and companies, acquire the ownership of many joint stock companies in the stock exchange by creating investment companies. The increasing presence of institutional and legal investors in the circle of company owners is an effect that the active presence of this group has on the way governance of organizations as well as their performance. The main purpose of this empirical research is to determine the impact of ownership of investment companies on the Financial Reporting Quality with emphasis on Efficient Monitoring theory. To measure the Financial Reporting Quality, the indicators of quality of disclosure, quality of accruals, earnings management of accruals, real earnings management and earnings management of real items have been used. The statistical population of this research is companies listed on the Tehran Stock Exchange. The data studied in this research include 1250 years-Firm from 2007 to 2018. The research method is correlational and post-event and the method of hypothesis testing is correlation and regression testing. Specific results of testing research hypotheses show that the ownership of investment companies and the concentration of ownership of investment companies have a significant effect on the Financial Reporting Quality.

منابع و مأخذ:

• اسلامی میلانی، پریسا( 1387)، بررسی رابطه میان عملکرد پرتفوی شرکت های سرمایه گذاری با بازده سهام آنها، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد قزوین، دانشکده مدیریت و حسابداری.


• افلاطونی، عباس. (1394). بررسی رابطه بین کیفیت اقلام تعهدی و پایداری سود با سرعت انعکاس اطلاعات در قیمت سهام. دانش حسابداری، 6 (22)، صص 107-130.


• افلاطونی، عباس. (1395). بررسی تأثیر کیفیت گزارشگری مالی و متقارن نبودن اطلاعات بر واکنش تأخیری قیمت سهام. پیشرفت‌های حسابداری، 9 (11)، صص1-24.


• آقایی محمد علی، اعتمادی حسین و آذر، عادل.(1388). ویژگی های حاکمیت شرکتی و محتوای اطلاعاتی سود در بورس اوراق بهادار تهران با تاکید بر نقش مدیریت سود. فصلنامه علوم مدیریت ایران.4(16) ،صص 27-53.


• بحری ثالث. جمال، پاک مرام. عسگر، افروزیان آذر. علی و قادری. فرزاد، (1397)، بررسی رابطه پرتفوی سوددیدگان و زیان دیدگان بر پایه نرخ نگهداری سهام توسط سرمایه گذاران نهادی با سودهای مومنتوم و معکوس، دانش سرمایه گذاری، دوره هفتم، شماره 28،صص 297-312.


• بنی مهد . بهمن، عربی. مهدی و حسن پور. شیوا، (1395)، پژوهش های تجربی و روش شناسی در حسابدرای، انتشارات ترمه، چاپ اول.


• بنی مهد. بهمن، مرادزاده فرد. مهدی و ناصح. یعقوب، (1393)، مالکیت شرکت های سرمایه گذاری و ارزش سهام شرکت های پذیرفته در بورس اوراق بهادار، دانش سرمایه گذاری، سال سوم، شماره9، صص 157-168.


• بهاروند فائزه ، بنی مهد بهمن ، اوحدی فریدون ،(۱۳۹۶). اثر مالکیت شرکت های سرمایه گذاری بر بیش نمایی سود: آزمون فرضیه های نظارت کارآمد و همسویی استراتژیک، فصلنامه دانش سرمایه گذاری، ۶(۲۳) ، صص 55-70.


• جعفری سرشت، داود، (1389) ، بررسی ترکیب مطلوب سهامداری در بازار سرمایه، سازمان بورس اوراق بهادار، مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی


• حساس یگانه یحیی، مرادی محمد و اسکندر هدی (1387). بررسی رابطه بین سرمایه‌گذاران نهادی و ارزش شرکت. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی(3) 15، صص 107-122.


• حساس یگانه، یحیی و آذین فر، کاوه(1389). رابطه بین کیفیت حسابرسی و اندازه مؤسسه حسابرسی ، بررسی های حسابداری و حسابرسی، دوره 17 ، شماره 61 صص 85 - 98.


• دارابی، رویا ؛ و پیری، مهناز (1393) ، بررسی تأثیر سازوکارهای نظام راهبری شرکتی بر کیفیت گزارشگری مالی، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار ، سال پنجم ، شماره نهم ، زمستان 1393، صص 25-37


• رحمانی ، علی (1381). ارزیابی کیفیت گزارشگری مالی . نشریه حسابرس . شماره 17


• رحمانی علی، بشیری منش نازنین (1393) ، مروری بر ادبیات افشاء اطلاعات در ایران ، نشریه پژوهش حسابداری، شماره 15، زمستان 1393.


• رضایی, فرزین, ویسی حصار, ثریا. (1393). اثر روابط سیاسی با دولت بر رابطة بین تمرکز مالکیت با کیفیت گزارشگری مالی و هزینۀ سهام عادی. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی 4(21) صص 449-470


• ستایش, محمد حسین, ابراهیمی میمند, مهدی. (1394). رابطه بین نوع مالکیت نهادی و کیفیت افشا در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی 12 (48) صص 75-53


• سلطانی، علی(1393)، ویژگی های غیر مالی موثر بر هموارسازی سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بناب.


• شریفی، آرمین (1392) ، بررسی رابطه بین مالکیت نهادی با سیاست های مالی و عملکرد شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات مازندران، دانشکده حسابداری و مدیریت.


• کرمی، غلامرضا (1387). بررسی رابطه بین مالکین نهادی و محتوای اطلاعاتی سود، فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 54، صص 81-100.


• ملا نظری و همکاران، (1386). بررسی ارتباط بین هموار سازی سود با نوع صنعت در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، بررسی های حسابداری و حسابرسی، سال 14 ، شماره 47، ص 83–


• مهدوی راد، مهدی، (1391). بررسی رفتار توده وار مدیران شرکت های سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال، دانشکده مدیریت و حسابداری.


• مهرانی, ساسان, کرمی, غلامرضا, مرادی, محمد, اسکندر, هدی. (1389). بررسی رابطه‌ی بین سرمایه گذاران نهادی و کیفیت گزارش‌گری مالی، نشریه پیشرفت های حسابداری 2 (1) صص 249-227.


• نمازی محمد ، حلاج محمد و ابراهیمی شهلا (1388).  تاثیر مالکیت نهادی بر عملکرد مالی گذشته و آتی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی پژوهشی بررسی های حسابداری وحسابرسی، دوره 16 ، شماره 5 ، صص 113-130.


• نیکومرام هاشم ، بنی مهد بهمن ، رهنمای رودپشتی فریدون ، کیائی علی (1392). دیدگاه اقتصاد سیاسی و مدیریت سود ، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت ، سال ششم ، شماره هجدهم ، صص 43-33.

     Abeysekera Indra. (2003). Political economy of accounting in intellectual capital reporting. University of Wollongong Research Online.

• Aspris, A. & Frino, A. (2013). Board Independence, Stock Liquidity and Price Efficiency. Journal of Accounting and Economics, 42(2), 101-154.


• Bange, M & De Bondt, W (1998), ‘R&D budgets and corporate earnings targets’, Journal of Corporate Finance, vol.4, pp153-84.


• Brigham, E.F., Gapenski, L.C. (1996). Intermediate Financial Management. 7th edition. SeaHarbor Drive: The Dryden Press.


• Brous PA, Kini O. (1994) The valuation effects of equity issues and the level of institutional ownership: evidence from analysts' earnings forecasts. Financ Manage 1994:33–46.


• Bushee, B. (1998), ‘Institutional investors, long-term investment, and earnings management’, Working Paper, Harvard University.


• Callen, J., Khan, M. & Lu. H. (2012). Accounting quality, stock price delay, and future stock returns. Contemporary Accounting Research, (1)30, 295-269.


• Caylor, R., (2009), "Strategic Revenue Recognition to Achieve Earnings Benchmarks", Journal of Accounting and Public Policy, Forthcoming.


• Chaney, P., Faccio, M. and Parsley, D. (2011), “The Quality of Accounting Information in Politically Connected Firms”, Journal of Accounting and Economics, Vol. 51,pp. 58-76.


• Chung R, Firth M, Kim J-B. (2002) Institutional monitoring and opportunistic earnings management. Journal of Corporate Finance; 8: 29- 48.


• Claessens, S & Fan JPH (2002), ‘Corporate governance in Asia: A survey’, International Review of Finance, vol.3, no.2, pp71-103


• Cohen, D. and P. Zarowin. (2010). “Accrual-based and real earnings management activities around seasoned equity offerings”. Journal of Accounting and Economics, Vol.50, Pp.2-19.


• Cornett, M. M., Marcus, A. J., & Tehranian, H. (2008). Corporate governance and pay-for-performance: The impact of earnings management. Journal of financial economics, 87(2), 357-373


• Cristina Gaio, Ines Pinto (2018), "The role of state ownership on earnings quality: evidence across public and private European firms", Journal of Applied Accounting Research, https://doi.org/10.1108/JAAR-07-2016-0067


• De Angelo, L. E. (1981). Auditor size and audit quality. Journal of Accounting and Vol. 3, No. 3: 183-199.


• Demsetz, H., (1983), "The Structure of Ownership and the Theory of the Firm", Journal of Law and Economics, Vol.26, PP. 375-390


• Depoers, F. (2000). “A Cost- benefit study of voluntary disclosure: some empirical evidence from French listed companies”, European Accounting Review, 9(2), pp.245-263.


• Ebrahim, A. (2007). Earnings management and board activity: an additional evidence. Review of Accounting and Finance, 6(1), 42-58.


• Elyasiani, E. and J. Jane Jia (2008). “Institutional Ownership Stability and BHC Performance.” Journal of Banking & Finance, Vol. 32, Pp. 1767-1781.


• Fan, J. PH., and Wong, T.J. (2002). Corporate ownership Structure and the informativeness of accounting earning in East Asia, Journal of Accounting and Economics, Vol. 33, No. 3, pp. 401-425.


• Francis, J, Lafond, R , Olsson,P and Schipper,K (2006),Cost of equity and earning attributes, The Accounting Review, Vol. 79, pp 137-164.


• Gordon, N. & Wu, Q. (2014). Informed trade, uninformed trade, and stock price delay. http://ssrn.com/abstract=2209073.


• Gul, F. A., & Leung, S. (2004). Board leadership, outside directors’ expertise and voluntary corporate disclosures. Journal of Accounting and Public Policy, 23: 351–379.


• Hartzell, J.C., and Starks, L.T. (2003), “Institutional investors and executive compensation”, Journal of Finance, Issue 58, Vol 6, pp. 2351–2375.


• Hassan, O.; Giorgioni, G.; and Romilly, P. (2006) The Extent of Accounting Disclosure and its Determinants in an Emerging Capital Market: the Case of Egypt. International Journal of Accounting, Auditing and Performance. Evaluation, 3 (1):41-67


• Jensen, M. C., & Meckling, W. H. (1979). Theory of the firm: Managerial behavior, agency costs, and ownership structure: Springer.


• Kapopoulos, P. and S. Lazaretou (2007). “Corporate OwnershipStructure and Firm Performance: Evidence from Greek Firms.” Corporate Governance: An Institutional Review. Vol. 15, No. 2, pp. 144- 158.


• Kim, O (1993). “Disagreements among shareholders Over a Firm's Disclosure Policy”, Journal Finance, 2: 747 – 760.


• Koh,P.-S. (2003). On the association between institutional ownership and aggressive corporate earnings management in Australia. The British Accounting Review, 35(2), 105-128


• Lee, C. H., Hsieh, T. & Cheng, L. (2010). Financial reporting quality and speed of price adjustment. International Research Journal of Finance and Economics, 53, 134-143.


• Lee, S. (2008), "Ownership Structure and Financial Performance: Evidence from Panel Data of South Korea", University of Utah, Department of Economics, Working Paper No.17


• McConnell, J. J., & Servaes, H., (1995) “Equity ownership and the two faces of debt” Journal of financial economics, 39(1), 131-157.


• McNichols, M. F. (2002). Discussion of the quality of accruals and earnings: The role of accrual estimation errors. The Accounting Review, 77(Supplement), 61–69.


• Mitton, T., (2002). "A cross-firm analysis of the impact of corporate governmance on the east asian financial crisis". Journal of financial economics, 64, 215-241.


• Mohd Fairuz Bin Md Salleh (2009) “Political Influence, Corporate Governance and Financial Reporting Quality (Evidence From Malaysia)” A thesis presented in partial fulfilment of the requirements for degree of Doctor of Philosophy in Accountancy at Massey University, Wellington, New Zealand


• Monaligod M., Del Rosario V., (2012), related Party transactions, American International Journal of contemporary Research, vol. 2. (5).


• Mahabuba Lima, Md. Imran Hossain (2018) “Ownership Structure and Firm Performance: Testing Monitoring and Expropriation Hypotheses for Bangladeshi Companies”, Journal of Finance and Banking, Volume 14, Issue 1 & 2, 2018 University of Dhaka, Bangladesh


• Muslim Har Sani Mohamad, Hafiz Majdi Abdul Rashid, Fekri Ali Mohammed Shawtari, (2012) “Corporate governance and earnings management in Malaysian government linked companies: The impact of GLCs’ transformation policy”, Asian Review of Accounting, Vol. 20 Issue: 3, pp.241-258, https://doi.org/10.1108/13217341211263283


• Piosik, A., Genge, E. (2020) The Influence of a Company’s Ownership Structure on Upward Real Earnings Management. Sustainability 2020, 12, 152.


• Porter, M 1992, “Capital choices: Changing the way America invests in industry”, Journal of Applied Corporate Finance, vol.5, no.2, pp4–16.


• Pound, J. (1988). Proxy contests and the efficiency of shareholder oversight. Journal of financial economics, 20, 237-265.


• Prencipe, A. (2004). “Proprietary costs and determinants of voluntary segment disclosure: evidence from Italian listed companies”. European Accounting Review, 13(2), pp.319-340.


• Qaiser Rafique Yasser, Abdullah Al-Mamun, Margurite Hook, (2017)," The impact of ownership structure on financial reporting quality in the east ", International Journal of Organizational Analysis, Vol. 25 Iss 2 pp. - Permanent link to this document: http://dx.doi.org/10.1108/IJOA-08-2015-0894


• Rajgopal S, Venkatachalam M, Jiambalvo J. (2002). Is institutional ownership associated with earnings management and the extent to which stock prices reflect future earnings? Working paper, Stanford University.


• Sarin A, Shastri K, (2000), “Ownership Structure and Stock Market Liquidity”, Working paper, Santa Clara University


• Shinong Wu, Yaping Wang, Liansheng Wu & Xianhui Bo(2017) State ownership and the market pricing of accruals quality, China Journal of AccountingStudies, 5:2, 155172, DOI: 1080/21697213.2017.1339432.


• Shleifer, A., and Vishny, R. (1986), “Large Shareholders and Corporate Control”, Journal of Political Economy, Vol. 94, pp. 461-488.


• Soheil Kazemiana, Zuraidah Mohd Sanusib (2015) Earnings Management and Ownership Structure International Accounting and Busieness Cnference 2015, IABC 2015 Accounting Research Institute (ARI), Universiti Teknology Mara (UiTM), ShahAlam, Malaysia.


• Sundaramurthy, C., Rhoades, D. L., & Rechner, P. L. (2005). A meta-analysis of the effects of executive and institutional ownership on firm Journal of Managerial Issues, 494-510.


• Tam, T. M.; Minh, L. Q.; Khuyen, L. T. ; Thanh, N. Ph.(2019). Earnings Quality: Does State Ownership Matter? : Evidence from Vietnam, International Econometric Conference of Vietnam, January 2019. DOI:1007/978-3-030-04200-4_35


• Thomsen, S., and Pedersen, T. (2000), “Ownership Structure and Economic Performance in the Largest European Companies”, Strategic Journal Management, Issue 21, Vol. 6, pp. 689-705


• Uwuigbe, U., Erin, O.A., Uwuigbe, O.R., Igbinoba, E.E. and Jafaru, J. (2017). Ownership Structure and Financial Disclosure Quality: Evidence from Listed Firms in Nigeria. Journal of Internet Banking and Commerce, 22(S8), 1-13.