بررسی نقش میانجیگری عوامل موثر بر رفتار( ریسک پذیری، اعتماد به نفس و تفکر استراتژیک) در رابطه بین هوش هیجانی و کیفیت قضاوت و تصمیم گیری سرمایه گذاران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

زهرا میرزازاده ¹ , شهره یزدانی ² , محمد حامد خان محمدی ³ , طاهره محمودیان دستنائی ⁴

1 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
2 - استادیار، گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
3 - دانشیار، گروه حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
4 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد بهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بهشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1401/11/04 تاریخ پذیرش : 1401/12/09 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: ریسک پذیری, اعتماد به نفس, کیفیت قضاوت و تصمیم گیری, تفکر استراتژیک, هوش هیجانی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر تبیین عوامل موثر بر رفتار ( ریسک پذیری، اعتماد به نفس و تفکر استراتژیک) بر رابطه بین هوش هیجانی و کیفیت قضاوت و تصمیم گیری سرمایه گذاری می باشد. روش پژوهش از نظر هدف، تحلیلی همبستگی و از نظر فرایند پژوهش کمی و کاربردی است. جامعه آماری شامل افراد دارای کد بورسی است که توسط نرم افزار حجم نمونه 366 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. به منظور سنجش متغیرها از پرسشنامه های استاندارد مربوطه استفاده شده است. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار 4/SMART PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان دارد، هوش هیجانی بر ویژگی های شخصیتی اعتماد به نفس، ریسک پذیری، تفکر استراتژیک و کیفیت قضاوت و تصمیم گیری تاثیر مثبت و معنادار دارد و تفکر استراتژیک نقش میانجی گری جزئی بر رابطه متغیر مستقل هوش هیجانی و متغیر وابسته کیفیت قضاوت و تصمیم گیری دارد اما متغیرهای اعتماد به نفس و ریسک پذیری میانجی نیستند. پیشنهاد می گردد سرمایه گذاران با تقویت هوش هیجانی و تفکر استراتژیک، با اشتباهات روانی سرمایه گذاری مبارزه کرده و موجب بهبود بازده سرمایه گذاری های خود گردند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the current research is to explain the factors influencing behavior (risk taking, self-confidence and strategic thinking) on the relationship between emotional intelligence and the quality of investment judgment and decision making. The research method is analytical and correlational in terms of goal, and quantitative and applied in terms of the research process. The statistical population includes people with a stock exchange code, which was determined by the software to have a sample size of 366 people. In order to measure the variables, relevant standard questionnaires have been used. The data collected by SMART PLS/4 software has been analyzed and the results of the hypothesis test show that emotional intelligence has an effect on the personality traits of self-confidence, risk-taking, strategic thinking, and the quality of judgment and decision-making. It is positive and significant, and strategic thinking has a partial mediation role on the relationship between the independent variable of emotional intelligence and the dependent variable of judgment and decision-making quality, but the variables of self-confidence and risk-taking are not mediators. It is suggested that investors, by strengthening their emotional intelligence and strategic thinking, fight against the psychological mistakes of investing and improve the returns of their investments.

منابع و مأخذ:

• صادقی، م.ر، قاسمی، ب.(1400). بررسی نقش تفکر استراتژیک و اولویت بندی معیارهای انتخاب تأمین کنندگان در مدیریت زنجیره تأمین با تمرکز بر پارادایم لارج. پژوهشهای مدیریت راهبردی، شماره 82


• محمدی، م، مرتضوی، م،  اسدی، ح،  واحدی، ا.(1392). بررسی رابطه تعهد سازمانی با هوش هیجانی با رویکرد تفکر استراتژیک، فصلنامه مدیریت صنعتی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج،  شماره26


• نکوئی زاده، م، گل محمدی، ع،گل محمدی، م.(1393). بررسی ارتباط بین تفکر استراتژیک و هوش هیجانی. مدیریت فردا، شماره 39، 85-98.


• بهرامی، س، توسکی، ا.ف. (1400). بررسی رابطه بین اعتماد به نفس بیش ازحد مدیران و تأمین مالی داخلی و کارایی سرمایه گذاری. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، شماره 78، 1-16.


• بیاضی، ع.ط، کردنائیج، ا، حسینی، خ ،ح، دانایی، ح.ف.(1398). شناسایی و تبیینعناصر تفکر استراتژیک، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره2، 1171-204


• فرهنگی، ع.ا، دهقان، م.ن. (1398). عوامل موثر برتفکر استراتژیک، مدیریت بازاریابی، شماره 9.


• ناطق گلستان، ا، زینبی، ن،(1400)، تأثیر ویژگیهای شخصیتی بر ادراک ریسک سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار؛ تحلیل نقش میانجی تمایل به ریسک، فصلنامه علمی پیشرفتهای مالی و سرمایه گذاری، سال دوم، شماره چهارم


• لاری سمنانی،ب، (1397)، بررسی تأثیر حالتهای روحی در ریسک پذیری سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت دارایی و تأمین مالی، سال ششم، شماره اول


• هاشمی، س، ع،رهروی دستجردی، ع، حیدریان دولت آبادی، م(1401). تأثیر الگوهای تصمیم گیری احساسی سرمایه‏گذاران بر عملکرد شرکت. تحقیقات مالی


• اشعری، ا، خدابخش،ر، خمامی، س. (1401). بررسی تأثیر ویژگی‌های شخصیتی و هوش هیجانی بر ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران، مطالعات حسابداری و حسابرسی، 11(43), 105-120


• صمدی، ع، سهرابی،ر، رضائی،ا، مقصودی،ن.(1401). بررسی تأثیر هوش هیجانی بر تصمیمگیری مالی با نقش میانجی گری خلق وخوی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری، دوره دوم، شماره اول.1-22


• قاسمی، ا، صراف، ف، حمیدیان، م، دارابی، ر. (1401). تاثیر هوش هیجانی بر عملکرد صندوق های سرمایه گذاری در ایران با تاکید بر حسابداری ذهنی، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، دوره 11، شماره 2، 481-505


• موسوی شیری، س، م، بخشیان، ع، براتی، ه. (1395)، تاثیر هوش هیجانی بر کیفیت تصمیمگیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری، سال پنجم، شماره هفدهم.


• مرادی، م. الماسی ، آ. م. (1398). روش پژوهش عملگرا (چاپ دوم). انتشارات آکادمی تحلیل آماری ایران.


• Hess, J. D., & Bacigalupo, A. C. (2008). Enhancing decisions and decision-making processes through the application of emotional intelligence skills. 710–721. https://doi.org/10.1108/00251741111130805


• Putu, N., Darmayanti, A., Luh, N., Wiagustini, P., Gede, L., Artini, S., Candraningrat, I. R., & Udayana, U. (2022). REVISITING INVESTOR BEHAVIOUR IN RISKY. 9(1), 1–17. https://doi.org/10.24252/minds.v9i1.26690


• Bakar, S., & Yi, A. N. C. (2016). The Impact of Psychological Factors on Investors’ Decision Making in Malaysian Stock Market: A Case of Klang Valley and Pahang. Procedia Economics and Finance, 35(October 2015), 319–328. https://doi.org/10.1016/s2212-5671(16)00040-x


• Hilton, D. J. (2010). The Psychology of Financial Decision-Making: Applications to Trading, Dealing, and Investment Analysis. Psychology and Financial Markets 2001, Vol. 2, No. 1, 37–53


• Pertiwi, T. K., Wardani, N. I. K., & Septentia, I. (2020). Knowledge, Experience, Financial Satisfaction, and Investment Decisions: Gender As a Moderating Variable. Jurnal Manajemen Dan Kewirausahaan, 22(1), 57–64. https://doi.org/10.9744/jmk.22.1.57-64


• Pastusiak R, Keller J, Monika Bolek. (2018). Self-confidence , gender , knowledge and experience impact on the investment effectiveness on capital market. June.


• Boda, J. R., & Sunitha,G. (2018). INVESTOR ’ S PSYCHOLOGY IN INVESTMENT DECISION MAKING : A BEHAVIORAL FINANCE APPROACH. 119(7), 1253–1261.


• Ahmad, F. (2020). Personality traits as predictor of cognitive biases: moderating role of risk-attitude. Qualitative Research in Financial Markets, 12(4), 465–484. https://doi.org/10.1108/QRFM-10-2019-0123


• Aren, A.,&Hamamci,H.N. (2022). Evaluation of investment preference with phantasy , emotional intelligence , confidence , trust , financial literacy and risk preference. https://doi.org/10.1108/K-01-2022-0014


• Dhiman, B., & Raheja, S. (2018). Do Personality Traits and Emotional Intelligence of Investors Determine Their Risk Tolerance? Management and Labour Studies, 43(1–2), 88–99. https://doi.org/10.1177/0258042X17745184


• Mala, R., & Chand, P. (2015). Judgment and decision-making research in auditing and accounting: Future research implications of person, task, and environment perspective. Accounting Perspectives, 14(1), 1–50. https://doi.org/10.1111/1911-3838.12040


• Sashikala ,V. &. Chitramani, P.(2017). A Review on Emotional Intelligence and Investment Behavior.International Journal of Management , 8 (3), 32–41.


• Upadhyay, D., Talwar, S., Tiwari, S., & Gujral, H. (2020). Self-confidence a demeanor to emotional intelligence. Proteus Journal, 11(11), 120–134.


• Ahmad, M. (2018). Impact of neurotransmitters, emotional intelligence and personality on investor’s behavior and investment decisions. Pakistan Journal of Commerce and Social Science, 12(1), 330–362.


• Lashgari, M. (2015). Decision making under uncertainty the impacts of emotional intelligence and behavioral patterns. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 19(2), 159–166.


• Aren, S., & Nayman Hamamci, H. (2020). Relationship between risk aversion, risky investment intention, investment choices: Impact of personality traits and emotion. Kybernetes, 49(11), 2651–2682. https://doi.org/10.1108/K-07-2019-0455


• Sánchez-López, M. T., Fernández-Berrocal, P., Gómez-Leal, R., & Megías-Robles, A. (2022). Emotional Intelligence and Risk Behaviour: A Risk Domain-Dependent Relationship. Psicothema, 34(3), 402–409. https://doi.org/10.7334/psicothema2021.527


• Vanderpal, G. A. (2021). Emotional Quotient and Intelligence Quotient on Behavioral Finance and Investment Performance. 15(2), 83–92.


• Baruah, M., & Parikh, A. K. kumar. (2018). Impact of Risk Tolerance and Demographic Factors on Financial Investment Decision. GIS Business, 13(5), 31–40. https://doi.org/10.26643/gis.v13i5.3270


• Mishra, K. C., & Metilda, M. J. (2015). A study on the impact of investment experience, gender, and level of education on overconfidence and self-attribution bias. IIMB Management Review, 27(4), 228–239. https://doi.org/10.1016/j.iimb.2015.09.001


• Riri, V., Manurang, A. H., & Kartika, T. R. (2020). The Effect of Overconfidence and Behavioural Motivation on Stock Investment Decisions. International Journal of Creative Research Thoughts, 8(11), 503–511.


• Kübilay, B., Bayrakdaroğlu, A. (2016). An Empirical Research on Investor Biases in Financial Decision-Making, Financial Risk Tolerance and Financial Personality. International Journal of Financial Research, http://ijfr.sciedupress.com International Journal of Financial Research Vol. 7, No. 2.


• Cupák, A., Fessler, P., Hsu, J. W., & Paradowski, P. R. (2020). Confidence, Financial Literacy and Investment in Risky Assets: Evidence from the Survey of Consumer Finances. Finance and Economics Discussion Series, 2020(004). https://doi.org/10.17016/feds.2020.004


• Metawa, N., Kabir Hassan,M., Metawa,S., Faisal Safa, M. (2018). Impact of behavioral factors on investors ’ fi nancial decisions : case of the Egyptian stock market. https://doi.org/10.1108/IMEFM-12-2017-0333


• Vaughan, Robert, Sylvain Laborde, and Christopher Mcconville. 2019. “The Effect of Athletic Expertise and Trait Emotional Intelligence on Decision-Making.” 1391. https://doi.org/10.1080/17461391.2018.1510037.


• Chen, Chaoran et al. 2022. “Mediating Role of Optimism Bias and Risk Perception Between Emotional Intelligence and Decision-Making: A Serial Mediation Model.” Frontiers in Psychology 13(June): 1–9.


• Keller, j. (2018). Self-confidence , gender , knowledge and experience impact on the investment effectiveness on capital market. Entrepreneurship and Ma, v. XVIII, NO.1.


• Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2013). Partial Least Squares Structural Equation Modeling: Rigorous Applications, Better Results and Higher Acceptance. Long Range Planning, 46(1–2), 1–12. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2013.01.001


• Chin W,., & G, Marcoulides. (1998). The Partial Least Squares Approach to Structural Formula Modeling. Advances in Hospitality and Leisure, 8（2）(January 1998), 5. Retrievedfromhttps://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=EDZ5AgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA295&dq=The+partial+least+squares+approach+to+structural+equation+modeling&ots=49uH6qt2lk&sig=Fwg2GGFWp3LUMMjxMu9h4jbOXnA


• Kumar, Parul, Aminul Islam, Rekha Pillai, and Taimur Sharif. 2023. “Heliyon Analysing the Behavioural , Psychological , and Demographic Determinants of Financial Decision Making of Household Investors.” Heliyon 9(2): e13085. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e13085.


• Shanmugam, K., Chidambaram, V., & Parayitam, S. (2023). Relationship Between Big-Five Personality Traits, Financial Literacy and Risk Propensity: Evidence from India. IIM Kozhikode Society & Management Review, 12(1), 85–101. https://doi.org/10.1177/22779752221095282


• Hair Jr, Joseph F., G. Tomas M. Hult, Christian M. Ringle, and M. S. (2021). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Sage publications.