مدلسازی ریاضی قیمت گذاری ریسک اطلاعاتی با رویکرد اتورگرسیو با وقفه های توزیعی (ARDL) در بازار سرمایه ایران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

فاطمه لطفعلیان ¹ , محمود همت فر ² , محمد حسن جنانی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
2 - دانشیار گروه حسابداری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
3 - استادیار گروه حسابداری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

تاریخ دریافت : 1400/11/17 تاریخ پذیرش : 1400/12/15 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: مدل پنج عاملی فاما و فرنچ, بازده مازاد, اتورگرسیو با وقفه های توزیعی, ریسک اطلاعاتی,

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش ارزیابی عامل ریسک اطلاعاتی در افزایش قدرت تبیین بازده مازاد سهام شرکت ها می باشد. با استفاده از داده های ماهیانه بازده مازاد سهام 201 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1390 الی 1399 عوامل ریسک اطلاعاتی شامل عدم تقارن اطلاعاتی، همزمانی قیمت سهام، واکنش تأخیری قیمت سهام و محافظه کاری به صورت جداگانه و همزمان به مدل پنج عاملی فاما و فرنچ (2013) الحاق و به کمک روش اتورگرسیو با وقفه های توزیعی (ARDL) بر روی بازده مازاد ماهیانه سهام رگرسیون شد. نتایج پژوهش نشان داد که با اضافه کردن هر یک از عوامل ریسک اطلاعاتی به صورت جداگانه به مدل پنج عاملی فاما و فرنچ (2013) و همچنین با اضافه کردن عامل ترکیبی ریسک اطلاعاتی به مدل پنج عاملی فاما و فرنچ (2013) توان تبیین این مدل افزایش می یابد. همچنین مدلی که در برگیرنده همه عوامل ریسک اطلاعاتی به صورت همزمان می باشد، دارای بیشترین قدرت تبیین بازده مازاد بر ریسک سهام شرکت ها می باشد و می تواند تقریباً 20% از بازده مازاد بر ریسک ماهیانه سهام شرکت ها را تبیین کند. می توان نتیجه گیری کرد که ریسک اطلاعاتی محیطی شرکت ها توسط سرمایه گذاران قیمت گذاری شده و به عنوان یک عامل صرف ریسک در نظر گرفته می شود. در نتیجه به سرمایه گذاران و تحلیگران مالی پیشنهاد می شود در مدل های قیمت گذاری سهام به عناصر ریسک اطلاعاتی شرکت ها توجه نموده و بازده مورد انتظار خود را تعدیل نمایند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study is to evaluate the information risk factor in increasing the power to explain the excess return on companies' stocks.Using the monthly stock' excess return data of 201 companies listed on the Tehran Stock Exchange during the period 2012 to 2021, information risk factors including information asymmetry, stock price synchronicity, stock price delay reaction and conservatism separately and simultaneously to the five-factor Fama and French model (2013) were combined and regressed on the monthly stock excess return using the autoregressive distributed lag (ARDL) models. The results showed that by adding each of the information risk factors separately to the five-factor Fama and French model (2013), the explanatory power of this model increases. On the other hand, by adding the combined factor of information risk to five-factor Fama and French model (2013), its explanatory power increases. Also, the model, which includes all information risk factors simultaneously, has the greatest power to explain the stock' excess return of the companies and can explain approximately 20% of the monthly stock' excess return of companies. It can be concluded that corporate environmental information risk is priced by investors and is considered as a risk Premium factor. As a result, investors and financial analysts are advised to pay attention to the information risk elements of companies in stock pricing models and adjust their expected returns.

منابع و مأخذ:

• اعتمادی، ح.، و عبدلی، ل. (1396). محافظه‌کاری و عملکرد ارزش سهام در بحران مالی. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 5 (3)، 133-150. doi: 10.22108/amf.2017.21179


• افلاطونی، ع .(1392). تجزیه و تحلیل آماری با EViews در تحقیقات حسابداری و مدیریت مالی، تهران، انتشارات ترمه.


• افلاطونی، ع.، و زلقی، ح.، و آذر، ع. (1393). بررسی رابطه بین مولفه‌های ریسک اطلاعاتی و صرف ریسک. دانش حسابداری مالی، 1 (3)، 49-64.


• امیری، ه.، و علیزاده اهوازی، م. (۱۳۹۷). مقایسه تطبیقی مدل های چند عاملی در بازار سرمایه ایران، نشریه پژوهش در حسابداری و علوم اقتصادی، ۲ (۲)، 14-1.


• ایزدی نیا، ن.، و ابراهیمی، م.، و حاجیان نژاد، ا. (1393). مقایسه مدل اصلی سه عاملی فاما و فرنچ با مدل اصلی چهار عاملی کارهارت در تبیین بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 2(3 (پیاپی 6))، 17-28. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=317288.


• باغانی، ع.، و احمدی، ن.، و ستاک، ح. (1397). رابطۀ‌ بین حاکمیت شرکتی و عدم تقارن اطلاعاتی با بازدۀ سهام در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، 9 (18)، 57-71.


• بخردی نسب، و .(1397). بررسی تاثیر الگوهای رفتاری توده وار در پذیرش ریسک فراوان بدون اطلاعات کافی در به کارگیری ابزارهای نوین مالی اسلامی، ۲ (۵) :78-55.


• برزگری خانقاه، ج.، و جمالی، ز. (1395). پیش‌بینی بازده سهام با استفاده از نسبت‌های مالی؛ کنکاشی در پژوهش‌های اخیر. حسابداری، پاسخگویی و منافع جامعه، 6 (2)، 71-92. doi: 10.22051/ijar.2016.2432


• پهلوان، س. نجفی مقدم، عل. امام وردی، ق. دارابی، ر. (1401). بررسی تاثیر ریسک های مالی، اقتصادی سیاسی و بین الملل بر شاخص بورس اوراق بهادرا تهران با استفاده از روش ARDLدانش سرمایه‌گذاری, 11(41), 303-332.


• حساس یگانه، ی.، و امیدی، ا. (1392). رابطه کیفیت اطلاعات حسابداری، تأخیر واکنش قیمت و بازدهی آتی سهام. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 11(42)، 31-58.


• خرمن دار، م.، و وکیلی فرد، ح.، و طالب نیا، ق.، و رویایی، ر. (1399). ارزیابی و اولویت‌بندی مدل‌های قیمت‌گذاری ایستا و پویا با استفاده از جریان‌های نقد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک. چشم انداز مدیریت مالی، 10(30)، 9-34.  doi: 10.29252/jfmp.2020.96049


• رستمیان، ف.، و جوانبخت، ش. (1390). مقایسه کارایی مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CCAPM)  با مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای مبتنی بر مصرف (CCAPM)  در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، سال 9، شماره 31، 157-143.


• زمانیان، غ.، و جلالی، ا.ا.، و کردی تمندانی، ع. (1396). رهیافت مدل احتمال مبادله آگاهانه در بررسی اثر عدم‌تقارن اطلاعات بر بازده سهام و حجم معاملات در شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران. اقتصاد مالی، 11(41)، 43-66.


• سعیدی، ع.، و باقری، س. (1389). راهبرد سرمایه‌گذاری معکوس در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 12(30)، 75-94.


• صالحی، ا. ک.، و بزرگمهریان، ش.، و صالحی، ب. (1394). ارزیابی توانایی مدل پنج عاملی فاما و فرنچ در پیش‌بینی بازده سهام ارزشی و رشدی. بررسی‌های حسابداری، 2(8)، 35-52.


• صحراکاران، م.، و رضایی، ف. (1397). تاثیر ریسک اطلاعات مالی بر رابطه نمایندگی با ساختار سرمایه شرکت ها. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(4)، 93-102. doi: 10.22108/amf.2017.21210


• قائمی، م. ح.، و تقی‌زاده، م. (1395). بررسی تأثیر ریسک اطلاعاتی و هزینه‌های معاملات بر واکنش بازار سهام به اخبار سود. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 23(2)، 235-252. doi: 10.22059/acctgrev.2016.58468


• مشکی میاوقی، م.، و محمدی، ر. (1398). بررسی اثر محافظه کاری مشروط بر کیفیت سود مبتنی بر مرتبط بودن با ارزش و ضریب واکنش سود. پژوهش های حسابداری مالی، 11(2)، 61-74. doi: 10.22108/far.2019.116342.1438


• معین الدین، م.، و نایب زاده، ش.، و زارع مهرجردی، ر.، و فاضل یزدی، ع. (1392). بررسی سودمندی راهبرد سرمایه گذاری معکوس برای کسب بازده و تحلیل حساسیت شاخص های مالی با استفاده از آزمون توکی در بورس اوراق بهادر تهران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 6(شماره 2(پیاپی 18))، 49-69.


• مهدی زاده ماسوله، ن .(۱۳۹۸). بررسی اثر محافظه کاری غیرشرطی و مقدار وجه نقد نگهداری شده بر بازده غیرعادی سهام، فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، ۳ (۱۴)، ۵۱-۶۴.


• میرعسکری، س.ر.، و محفوظی، غ.، و شعبانی نژاد ماسوله، م. (1397). بررسی رابطه همزمانی قیمت سهام و توزیع بازده. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 6(3)، 51-66. doi: 10.22108/amf.2017.21258


• وکیلی فرد، ح.ر.، و بدریان، ا.، و ابراهیمی، م. (1396). مقایسه الگوی پنج‌عاملی فا ما و فرنچ با الگوی چهارعاملی کارهارت در تبیین بازده سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مدیریت دارایی و تأمین مالی، 5(1)، 17-30. doi: 10.22108/amf.2017.21150


• Berkman, H., Dimitrov, V., Jain, P.C., Koch, P.D. & Tice, S. (2009). Sell on the news: differences of opinion, short-sales constraints, and returns around earnings announcements. Journal of Financial Economics, 92 (3): 376–399.


• Borochin, Paul and Rush, Stephen, Identifying and Pricing Adverse Selection Risk with VPIN (February 1, 2016). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2599871 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2599871.


• Figlioli, Bruno & Lima, Fabiano Guasti, 2019. "Stock pricing in Latin America: The synchronicity effect," Emerging Markets Review, Elsevier, vol. 39(C), pages 1-17.


• Habibi, A., Heidarpoor, F., Tavangar, A. (2020). Investigating the effect of conservatism on abnormal returns at the portfolio level. International Journal of Finance & Managerial Accounting, 5(19), 163-173.


• Hou, K., & Moskowitz, T. (2005). Market Frictions, Price Delay and the Cross-Section of Expected Returns. Review of Financial Studies, Vol. 18, No. 3, Pp. 981–1020. https://iiste.org/Journals/index.php/RJFA/article/view/1293.


• Long, H., Zaremba, A., & Jiang, Y. (2020). Price nonsynchronicity, idiosyncratic risk, and expected stock returns in China. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 33, 160 - 181.


• Neifar, Souhir & Ajili, Hana. (2019). CEO characteristics, accounting opacity and stock price synchronicity: Empirical evidence from German listed firms, Journal of Corporate Accounting and Finance, Forthcoming. 10.1002/jcaf.22386.


• Nguyen, Ha and Lan, Yihui and Treepongkaruna, Sirimon, (2018). Firm-specific Return Variation and Stock Returns. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3321584 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3321584.

Tessema, A. (2019). The impact of corporate governance and political connections on information asymmetry: International evidence from banks in the Gulf Cooperation Council member countries. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 35, 1-17