ارزیابی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر سودآوری شرکتهای دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از الگوی ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

رامین پور عبدالهیان تهرانی ¹ , قدرت اله طالب نیا ² , جهانبخش اسدنیا ³

1 - گروه حسابداری، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.
2 - دانشیار، گروه حسابداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/10/21 تاریخ پذیرش : 1399/09/30 تاریخ انتشار : 1400/04/01

کلید واژه: فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و ویکور, صنعت دارویی, سودآوری,

چکیده مقاله :

سودآوری و نقدینگی یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی عملکرد مالی شرکت‌ها محسوب می‌شود که نتیجه نهایی همه برنامه‌ها و تصمیمات مالی شرکت است. همچنین با توجه به اهمیت صنایعی از جمله صنعت داروسازی که بر اقتصاد کشورهای در حال توسعه و سلامتی افراد جامعه تاثیرگذار است، عملکرد مالی آن‌ها از اهمیت دوچندان برخوردار است. لذا هدف این پژوهش، ارزیابی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر سودآوری شرکت‌های دارویی با استفاده از الگوی ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و ویکور است. برای بررسی موضوع، براساس رگرسیون چندمتغیره، داده‌های 18 شرکت‌های دارویی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال‌های 1393 تا 1398 از نرم‌افزار رهاورد نوین، صورت‌های مالی و سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران جمع‌آوری و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی وزن‌دهی و سپس با استفاده از الگوی ترکیبی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی و ویکور و با کمک ماکروهای نرم افزار سوپر دسیژن نسخه 2 رتبه‌بندی شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که نسبت سودآوری و رشد شرکت‌های دارویی، به ترتیب؛ بیشترین اهمیت و معیارهای نسبت نقدینگی، کمترین اهمیت را در بین شرکت‌های دارویی برخوردارند. همچنین، به‌منظور ارزیابی عملکرد کلی شرکت‌ها نیز از روش تلفیقی سلسله مراتبی فازی و ویکور استفاده شد که شرکت‌های دارویی البرزدارو، زهراوی و تولید دارو، به ترتیب، رتبه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند و این در حالی است که شرکت‌های دارویی کیمیدارو و فارابی در رده‌های پایین فهرست رتبه‌بندی از حیث عملکرد قرار گرفتند

چکیده انگلیسی:

Profitability and liquidity is one of the important indicators in evaluating the financial performance of companies, which is the end result of all financial plans and decisions of the company. Also, considering the importance of industries such as the pharmaceutical industry that affect the economies of developing countries and the health of society, their financial performance is doubly important. Therefore, the purpose of this study is to evaluate and rank the factors affecting the profitability of pharmaceutical companies using a combined model of fuzzy and Victor hierarchical analysis process. To investigate the issue, based on multivariate regression, data of 18 pharmaceutical companies listed on the Tehran Stock Exchange during the years 1393 to 1398 were collected from Rahavard Novin software, financial statements and the official website of the Tehran Stock Exchange and to test research hypotheses using the analysis process method. Fuzzy hierarchies were weighted and then ranked using the combined model of fuzzy and hierarchical hierarchical analysis process with the help of Super Design version 2 macros. Findings showed that the ratio of profitability and growth of pharmaceutical companies, respectively; The highest importance and liquidity ratio criteria are the least important among pharmaceutical companies. Also, in order to evaluate the overall performance of the companies, the combined hierarchical fuzzy and Victor method was used, in which Alborzdaro, Zahravi and Daroo pharmaceutical companies were ranked first to third, respectively, while Kimidaro and Farabi was at the bottom of the rankings in terms of performance

منابع و مأخذ:

• لگزیان، محمد؛ بقایی، جواد و همایونی راد، محمد حسین. (1390). بررسی تأثیر نسبت‌های مالی بر پیش‌بینی سود شرکت و بازده سهام. فصلنامه اقتصاد پولی، مالی، دوره 18، شماره 1، صص 23-41.


• اسکندرنژاد، سمیه؛ برادران حسن زاده، رسول و طاهری، حسن. (1399). تأثیر مدیریت سرمایه در گردش بر قابلیت سودآوری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در چرخه‌های تجاری مبتنی بر شکاف تولید. مدیریت دارایی و تامین مالی، دوره 8، شماره 2، صص 48-31.


• قایدی، شهلا و امیری، علی. (1399). مقایسه تأثیر مدیریت سرمایه در گردش بر سودآوری شرکت ها در صنایع مختلف. فصلنامع رویکردهای پژوهشی نوین، دوره 4، شماره 32، صص 1-18.


• کاظمی منش، آذین و دستگیر، محسن. (1399). تأثیر ارزش شرکت و سودآوری بر ریسک بازده سهام با تاکید بر سرمایه در گردش. چشم انداز حسابداری و مدیریت، دوره 3، شماره 24، صص 1-21.


• Alarussi, A.S. and Alhaderi, S.M. (2018), “Factors affecting profitability in Malaysia”, Journal of Economic Studies, Vol. 45 No. 3, pp. 442-458


• Anggraeni, R.G. (2019). “Menperin: industri farmasi nasional tumbuh 4, 46% tahun lalu”, katadata.co.id. 27 Mar. 2019, available at: https://katadata.co.id/berita/2019/03/27/menperin-industri-farmasinasional- tumbuh-446-tahun-lalu.


• Basdekis, C., Christopoulos, A., Katsampoxakis, I. and Lyras, A. (2020), "Profitability and optimal debt ratio of the automobiles and parts sector in the Euro area", Journal of Capital Markets Studies, Vol. 4 No. 2, pp. 113-127


• Becker, M.C. and Lillemark, M. (2004), “Marketing/R&D integration in the pharmaceutical industry, 105-120”, Research Policy, Vol. 35 No. 2006, doi: 10.1016/j.respol.2005.09.005.


• Bloom, D. E., & Canning, D. (2003). Health as human capital and its impact on economic performance. Geneva Papers on Risk and Insurance. 28(4): 304-315.


• Bloom, D. E., Canning, D., & Sevilla, J. (2004). The effect of health on economic growth: a production function approach. World Development. 32(1): 1-13.


• Britton, K., Koseki, S. and Dutta, A. (2018), Expanding Markets while Improving Health in Indonesia: Private Health Sector Market in the JKN Era, Palladium, Health Policy Plus, TNP2K, Washington, DC and Jakarta


• Camino-Mogro, S. and Bermúdez-Barrezueta, N. (2019), "Determinants of profitability of life and non-life insurance companies: evidence from Ecuador", International Journal of Emerging Markets, Vol. 14 No. 5, pp. 831-872


• Jang, S. and Park, K. (2011), “Inter-relationship between firm growth and profitability”, International Journal of Hospitality Management, Vol. 30 No. 4, pp. 1027-1035, doi: 10.1016/j.ijhm.2011.03.009.


• Kalama, D.J. (2013), “The relationship between earnings and share prices of firms listed at the Nairobi securities exchange”, master thesis, University of Nairobi.


• Lee, M. and Choi, M. (2015), “The determinants of research and development investment in the pharmaceutical industry: focus on financial structures”, Osong Public Health and Research Perspectives, 2015, Vol. 6 No. 5, pp. 302-309


• Lee, S. (2014), “The relationship between growth and profit: evidence from firm-level panel data”, Structural Change and Economic Dynamics, Vol. 28, pp. 1-11, doi: 10.1016/j.strueco.2013.08.002


• Lim, H. and Rokhim, R. (2020), "Factors affecting profitability of pharmaceutical company: an Indonesian evidence", Journal of Economic Studies, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/ JES-01-2020-0021


• Lim, H. and Rokhim, R. (2020), "Factors affecting profitability of pharmaceutical company: an Indonesian evidence", Journal of Economic Studies, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JES-01-2020-0021


• Ross, S.A., Westerfield, R.W., Jaffe, J. and Jordan, B.D. (2010), Corporate Finance, 9th ed., McGraw-Hill Irwin, New York


• Samo, A.H. and Murad, H. (2019), "Impact of liquidity and financial leverage on firm’s profitability – an empirical analysis of the textile industry of Pakistan", Research Journal of Textile and Apparel, Vol. 23 No. 4, pp. 291-305.


• Tannoury, M. and Attieh, Z. (2017), “The influence of emerging markets on the pharmaceutical industry”, Current Therapeutic Research, Vol. 86, pp. 19-22, doi: 10.1016/j.curtheres.2017.04.005

World Health Organization. (www.WHO.int)