تاثیر جهل حکمی بر مسؤلیت کیفری از منظر فقه امامیه
محورهای موضوعی : جامع الفقهیهسید درید موسوی مجاب 1 , مهدی محمدی 2
1 - استادیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، تهران، ایران
2 - دانش آموخته‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس، رشته‌ی حقوق کیفری و جرم شناسی، تهران، ایران.
کلید واژه: جهل حکمی, علم, جاهل, مسؤولیت کیفری,
چکیده مقاله :
به لحاظ اهمیت بحث مسؤولیت کیفری، موضوع مسؤولیت جاهل به حکم از موضوعات مهم و اساسی است. لذا حدود مسؤولیت کیفری فرد جاهل به حکم، مساله مهم و تاثیرگذاری در روابط میان اشخاص تلقی می گردد. از این رو، نظرات مختلفی در مورد این موضوع ارائه شده است. نباید مطلقا، فرد جاهل به حکم را مسؤول دانست؛ بلکه با توجه به اصول و قواعد مسلم عقلی و شرعی، باید برای رفع مسؤولیت از شخص جاهل ملاکهای معینی تنظیم، و قاعده جهل به قانون رافع مسؤولیت نیست تعدیل گردد. هدف این مقاله، تبیین جایگاه جهل حکمی و تاثیر آن بر مسؤولیت کیفری،در آراء فقهای امامیه می باشد. نتیجه بررسی ها نشان می دهد که از دیدگاه اسلامی قاعده جهل حکمی رافع مسؤولیت کیفری است، مگر اینکه جاهل مقصر ملتفت بوده جاری می باشد.
One of the conditions of penalties, besides criminal behavior, is the authentication of criminal situation in a way we can attribute this action to its doer. This criminal capacity has two principles: knowledge and free will. If the doer is unaware to the law, it is called "Ignorance of Law", which has four kinds: intentional delinquent ignorance, non-intentional delinquent ignorance, intentional non- delinquent ignorance, and non-intentional non- delinquent ignorance. Considering the authentication of criminal situation, it can be said that ignorance of law removes criminal responsibility. According to the Islamic rules, non-intentional ignorance of law removes any kind of criminal responsibility.