بررسی مفهوم و ماهیت دلالت سیاقی

محورهای موضوعی : جامع الفقهیه

سارا حاجی زاده ¹ , علیرضا مشهدی زاده ²

1 - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران
2 - استادیار گروه حقوق خصوصی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1394/12/19 تاریخ پذیرش : 1395/02/14 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: دلالت, دلالت سیاقی, مفهوم, منطوق غیر صریح,

چکیده مقاله :

دلالت سیاقی دلالتی است که از سیاق کلام فهمیده می‌شود و لازمه کلام است ولی مستقیماً در کلام گوینده بیان نمی‌شود. اقسام دلالت سیاقی عبارتند از: دلالت اشاره، دلالت ایماء یا تنبیه و دلالت اقتضاء. در خصوص جایگاه این دلالت که مفهوم یا منطوق است و یا خود شق سومی از دلالت است سه دیدگاه در بین اصولیون وجود دارد. عده‌ای این دلالت را مفهوم می‌دانند، گروهی آن را منطوق غیر صریح نامیده‌اند و برخی از اصولیون نیز می‌گویند که این نوع دلالت درکنار دلالت مفهومی و دلالت منطوقی نوع سومی از دلالت می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

Context implication is a kind of implication that is conceived from the context and it is essential to the text but not express in the teller words. There are three kinds of Context implication which are: demonstrative implication, remark implication, suitable implication. There are three views with regard to the essence of this implication that whether it is concept or statement or another kind of implication. Some believe that context implication is a concept. Others named this implication statement and the last group of scholars believe that this is a separate kind of implication.

منابع و مأخذ:

منابع

الجرجانی، الشریف علی محمد، التعریفات، نشر مکتبه لبنان، بیروت، 1985م.

انصاری، مرتضی بن محمد امین، مطارح الانظار، نشر مجمع الفکر اسلامی، ج4، قم.

همو، فوائد الاصولیه، ج1، نشر شمس تبریزی، چ1، 1426ق.

اصفهانی نجفی، محمد تقی بن عبد الرحیم، هدایه المسترشدین، ج2، نشر موسسه النشر الاسلامی، قم.

 تونی، عبدالله بن محمد، الوافیه فی اصول فقه، ج1، نشر مجمع الفکر الاسلامی، چاپ دوم، قم.

حامد عثمان، محمود، القاموس المبین فی اصطلاحات الاصولیین، نشردار الزاحم، چ1، ریاض،  1423ق.

حائری اصفهانی، محمد حسین بن عبد الرحیم، الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه، ج1، نشر دارالاحیاء العلوم الاسلامیه.

حسینی سیستانی، علی، الرافد فی علم الاصول، ناشر لیتوگرافی حمید، چ1، قم، 1414ق.

حسینی فیروزآبادی، مرتضی، عنایه الاصول فی الشرح کفایه الاصول، ج2، نشر کتابفروشی فیروزآبادی، قم.

خالد رمضان، حسن، معجم اصول فقه، نشر مطبعه المدنی، چ1، 1418ق.

خویی، ابوالقاسم، الهدایه فی الاصول، ج4، نشر موسسه صاحب الامر، قم.

 ذهنی تهرانی، محمد جواد، تشریح القاصد فی الشرح الفرائد، ج4، نشر حاذق، چ1، قم.

زاهدی، جعفر، شرح کفایه الاصول(مرحوم آخوند خراسانی)، ج 1، نشر کتابفروشی جعفری، مشهد.

سمیعی، جمشید، متن ترجمه و شرح کامل کفایه الاصول، ج6، نشر خاتم الانبیاء، چ4، اصفهان، 1387ش.

سبحانی تبریزی، جعفر، الموجز فی الاصول فقه، ج1، نشر موسسه امام صادق، چ14، قم.

سید اشرفی، حسن، نهایه الایصال، ج2، نشر قدس، چ1، قم، 1385ش.

شهابی، محمود، تقریرات الاصول، ج 1، ناشر حاج محمد علی علمی، چ7، تهران.

شیروانی ، علی، تحریر اصول فقه، نشر دارالعلم، چاپ دوم، قم.

عراقی، ضیاء الدین، منهاج الاصول، ج5، نشر دارالبلاغه، چ1، بیروت.

همو، نهایه الافکار، ج2، چ3، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.

علامه حلی، حسن بن یوسف، نهایة الوصول الی علم الاصول، ج5، نشر موسسه امام صادق، چ1، قم.

عدالت، علی، الموجز فی لاصول فقه، نشر نصایح، چ1، قم،1385ش.

فرحزادی، علی اکبر، تقریرات درس اصول فقه، مقطع دکتری حقوق خصوصی، نیمسال تحصیلی 1395-1394.

قیاسی، جلال الدین، روش تفسیر قوانین کیفری، مرکز انتشارات دفترتبلیغات اسلامی، چ1، 1379ش.

کاظمی خراسانی، محمدعلی، فوائد الاصول، ج4، نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم.  

لنکرانی، محمد فاضل، اصول فقه شیعه، نشر مرکز فقهی ائمه اطهار، چ1، قم.

مؤمن قمی، محمد، تسدید الاصول، ج1، مؤسسه النشر الاسلامی، چ1، قم، 1419ق.

محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی (اصول فقه)، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران،  چ50، تهران، 1391ش.

محمدی، علی، شرح کفایة الاصول، ج2، نشر الامام الحسن بن علی، چ4، قم.

موحدی لنکرانی، محمد فاضل، اصول فقه شیعه، نشر مرکز فقهی ائمه اطهار، چ1، قم.

ملکی اصفهانی، مجتبی، فرهنگ اصطلاحات اصول، ج2، نشر عالمه، چ1، قم، 1379ش.

موسوی خمینی، روح الله، تهذیب الصول، ج1، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران.

میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، قوانین الاصول، ج2، نشر مکتبه العلمیه الاسلامیه، چ2، تهران.

موسوی قزوینی، سید ابراهیم، نتایج الافکار، نشر بمبئی ، چ1.

نایینی، محمد حسین، اجود التقریرات، نشر مطبعه العرفان، قم.

واحدی، مصطفی، «بحثی از اصطلاحات حقوقی»، نشریه حقوق، مهنامه قضایی، شماره 88، تیرماه 1352.

ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، نشر نی، چ6، تهران، 1387ش.