الگوی مفهومی شایستگی مدیران دانشگاه تمدن ساز اسلامی با استفاده از نظریه داده بنیاد
محورهای موضوعی : مدیریت تعالی آموزشی
1 - گروه علوم تربیتی ، دانشگاه آزاد، واحد قم
کلید واژه: شایستگی مدیران, نظریه داده بنیاد, دانشگاه تمدن ساز اسلامی, ,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تدوین الگوی مفهومی شایستگی مدیران دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی بود. این پژوهش با استفاده از نظریه داده‌بنیاد انجام شد و پژوهشی کیفی است. ابتدا عوامل اولیه با مرور پیشینه پژوهش استخراج گردیده، در ادامه با انجام مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با 16 نفر از اساتید مدیریت آموزشی و الهیات (تمدن اسلامی)، داده‌ها گردآوری شدند. با نظم دادن مفهومی داده‌ها، معانی و ویژگی‌های شایستگی مدیران دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی در سه مرحله کدگذاری، شناسایی، و استخراج شده و درنهایت مدل تحقیق ارائه شد. پایایی و قابلیت اعتماد مصاحبه‌ها با استفاده از روش‌های پایایی بازآزمایی و توافق درون موضوعی تایید شده است. نتایج نشان داد که شایستگی مدیران دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی موارد زیر را دربرمی‌گیرد: شرایط علّی (فردی، میان‌فردی، سازمانی)، پدیده محوری (فردی، میان‌فردی، سازمانی)، راهبردها (حضور
در کنفرانس‌ها و مجامع علمی بین‌المللی، توجه به ارزش‌های دینی و اسلامی، فرهنگ‌سازی، پیوند علم و صنعت، اصلاح قوانین و مقررات، آموزش‌های کاربردی، مدیریت مجازی، مبارزه با فقر فکری، عدالت‌خواهی، جانشین‌پروری)، زمینه (تخصص‌گرایی، پایبندی به ارزش‌های دینی و اسلامی، دغدغه توسعه، امنیت و هویت ملی و وحدت ملی، همدلی، پرهیز از مخاصمه سیاسی)، شرایط مداخله‌گر (سیاست‌های کشوری که در سیاست‌های دانشگاهی تأثیر می‌گذارد، تداخل نگرش‌ها و فعالیت‌های اقتصادی، سیاسی و علمی، قوانین مربوط به حقوق و دستمزد) و پیامدها (در دو مقوله فردی و سازمانی).
The present study aimed to formulate a conceptual model of the competencies of managers in Islamic civilization-building universities. This research was conducted using grounded theory and is a qualitative study. Initially, primary factors were extracted through
a literature review, followed by semi-structured interviews with 16 professors in the fields
of educational management and theology (Islamic civilization). Data were gathered
and organized conceptually, and the meanings and characteristics of the competencies of managers of Islamic civilization-building universities were identified and extracted through three stages of coding. Finally, a research model was presented. The reliability and trustworthiness of the interviews were confirmed using retesting and intra-topic agreement methods. The results indicated that the competencies of managers in Islamic civilization-building universities include the following: causal conditions (individual, interpersonal, organizational), central phenomena (individual, interpersonal, organizational), strategies (participation in international scientific conferences and forums, attention to religious and Islamic values, cultural development, linking science and industry, reforming laws and regulations, practical training, virtual management, combating intellectual poverty, justice-seeking, succession planning), context (specialization, adherence to religious and Islamic values, concern for development, national security and identity, national unity, empathy, avoidance of political conflicts), intervening conditions (national policies influencing university policies, overlap of economic, political, and scientific activities, laws related to wages and salaries), and outcomes (in both individual and organizational categories).
• اردکانی، سعید، موسوی، سید محمد، انوری علی‌آباد، محمد طه و خدایاریان، مسعود رضا (1392). تحلیلی بر عوامل مؤثر در تحقق دانشگاه تمدن ساز با استفاده از تکنیک دیماتل فازی. فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، شماره 5، صص 71-86.
• الوانی، سید مهدی. اردلان، امید و محمدی فاتح، اصغر (۱۳۹۵). طراحى و تدوين الگوي مناسب شایستگی‌های مديران و فرماندهان در سازمان ارتش ج.ا.ا با بهره‌گیری از ديدگاه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی). فصلنامه پژوهش‌های مديريت منابع انساني دانشگاه جامع امام حسين (ع)، سال هشتم، شماره ۱، صص ۱-۳۰.
• آدمی ابرقویی، علی، آبسالان، صادق و خضریان، مهدی (۱۳۹۱). دانشگاه تمدن ساز، الگوی بومی و تعمیق همبستگی ملی. فصلنامه مطالعات ملی، شماره ۱، صص ۲۹-۵۹.
• آدمی ابرقویی، علی، خرمشاد، محمدباقر (1388) انقلاب اسلامی، انقلاب تمدن ساز؛ دانشگاه ایرانی، دانشگاه تمدن ساز. فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره 6، صص 188_161.
• آقا محمدی، صمد، حاج علیان، فرشاد، جهانگیر فرد، مجید (1398) تدوین الگوی شایستگی‌های دینی رهبران نظامی. فصلنامه مدیریت اسلامی، سال 27، شماره 1، صص ۸۸-۶۵.
• پیری، رمضان، عباس پور، عباس، ملکی، حسن، اسکندری، حسین (1399). طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی مدیران آموزشی بر اساس آموزه‌های قرآن کریم. فصلنامه مدیریت مدرسه، دوره هشتم، شماره اول، صص 191- 217.
• ثمری، عیسی (1395). دانشگاه تمدن ساز و گفتمان امنیت، همایش ملی دانشگاه و امنیت.
• جاودانی، حمید (۱۳۹۲). سیاست پژوهی لایه گمشده در فرایند تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری نظام آموزش عالی ایران. تهران: موسسه آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
• چیت‌ساز، احسان، ذوالفقار زاده، محمدمهدی و غیاثی ندوشنی، سعید (۱۳۹۰). تدوین الگوی شایستگی‌های محوری مدیران فرهنگی – اجتماعی دانشگاه‌ها در ایران. دو فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، دوره ۱، شماره ۲، صص ۲۵۱-۲۷۲.
• خرمشاد، محمدباقر (139۰) دانشگاه تمدن ساز. فصلنامه روابط فرهنگی. شماره ۲، صص ۱۱-۱۵.
• خرمشاد، محمدباقر (1385) دانشگاه تمدن ساز؛ سند اهداف و راهبردهای معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری. تهران: دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
• خرمشاد، محمدباقر (۱۳۹۲) انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و تمدن نوین اسلامی. مجله راهبرد فرهنگ، شماره 23، صص 127_۱۵۷.
• خشوعی، مهدیه السادات (۱۳۹۴). تدوین نظریه دانشگاه تمدن ساز اسلامی بر اساس گفتار اهل‌بیت. شیراز: همایش اهل‌بیت (ع) و تولید علم. • خواجه سروی، غلامرضا (1390). برنامه دانشگاه تمدن ساز اسلامی، کیهان فرهنگی، شماره 303. صص ۳۲-۳۷.
• خورشیدی، عباس و اکرامی، محمود (۱۳۹۰). شناسایی مدیران: شناسایی عوامل سازنده شایستگی مدیران. مدیریت مطالعات مدیریت انتظامی. سال ششم، شماره 4، صص 580 – 5۹۲.
• دفت، ریچارد، ال (1998). مبانی تئوری و طراحی سازمان. علی پارسیان و سید محمد اعرابی (1393). تهران: دفتر پژوش های فرهنگی.
• دیبایی صابر، محسن، عباسی، عفت، فتحی واجارگاه، کوروش و صفایی موحد، سعید (۱۳۹۵). تبیین مؤلفه‌های شایستگی حرفه‌ای معلمان و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ایران. دو فصلنامه پژوهش‌های آموزش و یادگیری، دوره ۱۳، شماره ۲، صص ۱۰۹-۱۲۳.
• ذوالفقار زاده، محمدمهدی. سعدآبادی، علی‌اصغر (1393) بازتعریف کارکردهای اصلی دانشگاه در جامعه بر اساس آرمانهای اسلامی در اندیشه امام خمینی. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هفدهم، شماره 65. ص 6.
• رحیمیان، حمید، عباس پور، عباس، غیاثی نودشن، سعید، اکبری، محمد نقی (1396). طراحی و اعتبار یابی مدل شایستگی روسای دانشگاه‌های دولتی کابل. فصلنامه پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 4، صص 1_ 29.
• رضایت، غلامحسین و یمنی دوزی سرخابی، محمد و کیامنش، علیرضا و نوه ابراهیم، عبدالرحیم (۱۳۹۰). معماری الگوهای شایستگی: ارائه چارچوب مفهومی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع) سال سوم شماره ۲ صص ۴۹-۸۱.
• سلیمی، قاسم، مختاری، زینب (۱۳۹۵). نقش شایستگی‌های عاطفی - اجتماعی مدیران در ارتقای شایستگی‌های فنی، زمینه‌ای و رفتاری کارکنان از منظر توسعه منابع انسانی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، شماره ۳، صص ۱۹۵-۲۱۵.
• سومین برنامه راهبردی پنج‌ساله دانشگاه تهران (۱۳۹۵-۱۳۹۹). http://ut.ac.ir
• سیاه‌پوش، سید ابو تراب (۱۳۸۹). ویژگی‌های دانشگاه تمدن ساز. تهران: جامعه پژوهی فرهنگی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم، صص ۱۰۵-۱۲۲.
• شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۹۲). سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها. تهران: انتشارات دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، کد ۴۹۷۲۸۷، تاریخ انتشار: ۸ دی‌ماه ۱۳۹۲.
• صادق بیگی، منیژه، رضایت، غلامحسین (۱۳۹۷). تدوین الگوی شایستگی‌های دبیران دبیرستان‌های دولتی ایران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال هفدهم، شماره ۶۵، صص ۷۵-۱۰۴.
• طلوعیان، غلامعلی (1398). تدوین مدل فرایندی شایستگی‌های مدیران منابع انسانی بخش دولتی با تأکید بر سیاست‌های کلی نظام اداری. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، شماره 19، جاد سوم، صص 46-61.
• عبدالملکی، هادی، عشایری، طاها (۱۳۹۷). نظریه گذار تمدنی به‌مثابه راهبردی برای تمدن نوین اسلامی با تأکید بر بیداری اسلامی. دو فصلنامه تمدن نوین اسلامی، دوره ۱، شماره ۱ صص ۹۲-۷۴.
• عسگری، ناصر. نیکوکار، غلامحسین، صفری، حسین و غلامی، مهرداد (۱۳۹۴). الگوی شایستگی‌های مدیران دولتی جمهوری اسلامی ایران بر اساس سند چشم‌انداز 1404. فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال چهارم، شماره یک، صص ۲۳-۳۸.
• عصاری، ناصر، سیادت، سید علی، عابدینی، یاسمین، منجمی، سید امیر حسن (1397). تعیین سلسله‌مراتب معیارهای شایستگی مدیران مدارس مبتنی بر روش دلفی فازی در آموزش‌وپرورش استان اصفهان، فصلنامه پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 11، صص 159_190.
• فتح‌اللهی، احمد و یمنی، محمد و همکاران (۱۳۹۴). تحلیل محتوایی برنامه‌های پنج‌گانه توسعه ایران با توجه به مقوله‌های الگوهای حکمرانی آموزش عالی. مجله آموزش عالی، سال ششم، شماره ۴، صص ۴۸-۸۳.
• فراست خواه مقصود، آبسالان، صادق (۱۳۹۶). اسلامی شدن دانشگاه در ایران بعد از انقلاب، فرا تحلیلی از پژوهش‌ها. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال ۲۱، شماره ۴، صص ۴۷۰-۴۹۸.
• فضل‌الهی قمشی، سیف‌اله، اسلامی فر، سوده (۱۳۹۰). معیارهای دانشگاه اسلامی، از دیدگاه استادان دروس معارف اسلامی. فصلنامه معرفت، ۲۰ (۱۶۷)، ۷۳-۸۶.
• فوزی، یحیی، صنم زاده، محمود رضا (۱۳۹۱). تمدن اسلامی از دیدگاه امام خمینی. فصلنامه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال سوم، شماره ۹، صص ۷-۴۰.
• قربان نژاد، پریسا، عیسی خانی، احمد (۱۳۹۵). طراحی مدل شایستگی مدیران دانشگاهی بر اساس الگوهای اسلامی. فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال ۵، شماره ۱، صص ۳۷-۴۸.
• قلی پور، رحمت‌الله، سید جوادین، سید رضا و روزبهانی، محمدولی (۱۳۹۳). شناسایی شایستگی‌های اساسی و محوری مدیریتی و طراحی الگوی شایستگی برای دانشگاه اسلامی. اولین کنفرانس ملی اقتصاد مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی.
• کشتکار، مهران، نوروزی، خلیل (۱۳۹۵). الگوی مفهومی دانشگاه اسلامی از منظر مقام معظم رهبری. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال ۱۹، شماره ۷۳، صص ۵-۲۷.
• اللهیاری، رحمت‌الله (1395). طراحی الگوی کارآمد شایستگی مدیران پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌های دولتی ایران. پایان‌نامه دکتری. گروه علوم تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. دانشگاه شهید بهشتی.
• اللهیاری، رحمت‌الله، ابوالقاسمی، محمود، قهرمانی، محمد و خراسانی، اباصلت (۱۳۹4). طراحی الگوی کارآمد شایستگی مدیران پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌های دولتی ایران. فصلنامه توسعه کارآفرینی، دوره ۸، شماره ۴، صص ۷۲۹-۷۴۸.
• مروتی، سهراب (۱۳۷۶). از دانشگاه تا دانشگاه اسلامی. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره ۳، صص ۱۰۹-۱۱۲.
• مفتخری، حسین (۱۳۷۹). تمدن اسلامی، مبانی و مؤلفه‌های اساسی آن. فصلنامه تاریخ اسلام، شماره ۲، صص ۳-۶.
• مهر محمدی، محمود، ابوالقاسمی، محمود و یمنی دوزی سرخابی، محمد، وکیذوری، امیرحسین (۱۳۹۱). مفهوم‌پردازی توسعۀ برنامه‌های میان‌رشته‌ای از منظر پیچیدگی سیستم دانشگاهی. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، شماره ۱، صص ۱۳۱-۱۶۰.
• نجفی، هزارجریبی (1397). واکاوی شایستگی‌های کارآفرینان آموزشی. فصلنامه پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 11، صص 95_ 116.
• نور محمد، محمدرضا. نیک معین، جواد (۱۳۹۴). معیارهای شایستگی مدیران با استفاده از رهنمودهای امام علی (ع) در نهج‌البلاغه. فصلنامه اسلام و مدیریت، شماره ۷، صص ۱۴۵-۱۶۵.
• نوراد صدیق، میترا، نوه ابراهیم عبدالرحیم، آراسته، حمیدرضا، زین آبادی، حسن رضا (1396). واکاوی رتبه‌بندی و ارائه الگوی مؤلفه‌های شناسایی مدیران مستعد مدارس غیردولتی شهر تهران با روش آمیخته. فصلنامه پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 11، فصلنامه پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، شماره 40، صص 1-29.
• وحیدی منش، حمزه علی (۱۳۷۶). عناصر تمدن ساز دین اسلام. فصلنامه معرفت، شماره ۱۲۳، صص ۱۵-۳۴.
• ولایتی، علی‌اکبر (۱۳۸۳). پویایی و بالندگی تمدن اسلامی. فصلنامه پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، شماره ۴۷، صص ۱۶-۸۰.
• Borraz mora, Javier, Blanca Hernández Ortega (2019). The influence of generic-academic on satisfaction and loyalty: the view of two key actors in higher education. Cambridge online Journal of Education.
• Cameron, K.S. (1998). “Strategic Organizational Downsizing: An Extreme Case”. Research in Organizational Behavior, 20: 185-229.
• Draganidis,F.and Mentzas, G(2006)”Competency Based Management: A Review of Systems and Approaches, Information
Man agement &Computer Security, VOL.14, NO.1, PP.51-64. • Dziekoński, Krzysztof (2017). Competencies Model for Construction Industry in Poland. Procedia Engineering 182 p. 174 – 181
• Gunawanm, J(2018). Factors contributing to managerial competence of first‐line nurse managers: A systematic review.
Intrnational Journal of Nursing Practice. 54(1): 46-60. • Jongbloed, B. Enders, J. Salerno, C. (2008). Higher education and its communities: Interconnections, interdependencies
and a research agenda.Higher education, 56 (3), 303-324. • Kirisi, L(2015). Developing a project managers competencies: A collective view of the most important competencies. 6th International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics ( AHFE 2015) and the Affiliated Conference, AHFE2015. • López, A. Ochando, H.M.P. and Cabezas, M.F. (2015) Research Comparing University Teaching within the EHEA between the University CEU Cardenal Herrera in Spain and the University of Bedfordshire in England. Open Journal of Social Sciences, 3, 250-261.
• Mohd Noor, K. B. & Dola, K. (2009). Job competencies for Malaysian managers in higher education institution. Asian Journal of Management and Humanity Sciences, 4(4), 226-240.
• Pan, Y. (2017). Are You an Excellent International Entrepreneur? Building a Competency Model of International
Entrepreneurs Based on the Grounded Theory. Journal of Service Science and Management, 10(04), 394. • Saxe, David(2011). The relation Between Transformational Leadership and the Emotional and Social Competence of the
school leader. Loyola University Chicago. P127. • Sienkiewicz, l. (2014). Competency-based human resources management the lifelong learning perspective. Warszawa: Educational Research Institute. • Tien-Hui Chiang & Damien Trezise. (2020). How teacher competence functions as an institutionalized discourse in the epoch of globalization. Cambridge online Journal of Education. Piri, Ramadan, Abbaspour, Abbas, Maleki, Hassan, Eskandari, Hossein (2020). Designing and validating the competency model of educational administrators based on the teachings of the Holy Quran. School Management Quarterly, Volume 8, Number
1, pp. 191-217.