ناسازوارى عناوین مناصب ینی‌چریان با وظایف آنان
محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی
منیره کاظمی راشد
1
(دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامى واحد علوم و تحقیقات، رشته تاریخ، تهران، ایران)
رضا شعبانی
2
(استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه تاریخ و باستان‌شناسی، تهران، ایران)
کلید واژه: تشکیلات نظامی عثمانی, ینی‌چریان, سگبانان,
چکیده مقاله :
ینی‌چریان مهم ترین بخش ارتش پیاده نظام عثمانی بودند که در توسعه قلمرو این حکومت و تثبیت آن نقش برجسته ای داشتند. با وجود جایگاه و کارکرد نظامى آنان، نام‌هاى مناصب این دسته، کمتر نشانى از نظامی‌گرى دارد. برخی از عناوین مناصب ینی چریان را، اسامی مشاغل مربوط به مطبخ تشکیل می‌داد، در حالى‌که وظایف صاحبان این عناوین، ارتباطی با وظایف مشاغل آشپزخانه ای نداشت. بخش دیگری از این مناصب، عناوین مربوط به شکار و گروه پرورش سگ های شکاری بود که بیانگر شغل آنان در دوره‌هاى نخستین عثمانى بود که به مرور زمان، وظایف پیشین آنان متروک شده و جز عنوان، نشانی از شکارگری نداشتند. برخی دیگر از نام‌هاى مقامات ینی چری، نیز ریشه در زبان های عربی و فارسی داشت که در قلمرو ترکان به‌لحاظ لفظ و معنا چندان تغییر کرد که میان این دست نام‌ها و وظایف دارندگان آن مناصب نمی‌توان ارتباطی یافت.
Janissaries were the most important division of the Ottoman infantry that had a significant role in the expansion of Ottoman territory and its establishment. Despite this militancy, most of the Janissaries titles were not military. Some of them were derived from the kitchen jobs, whereas their duties were not related to the kitchen duties. Another part of the titles, were hunter’s and the gundogs training group's names that indicated their job in the early Ottoman era. They gradually left their duties as haunters but kept their titles. Another part of the titles has been taken from Persian and Arabic languages that have been changed in terms of word and meaning among the Turks, so there is not any relation between the titles and their duties. References Ahiskalı, Recep, “Muhzır”, Vol.31, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 2006. Beşinci (5) Numaralı Mühimme Defteri (973/ 1565–1566) <Özet ve İndeks>, (Dîvân- ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi: II), Başbakanlık devlet arşivleri genel müdürlüğü, yy nu: 21, Ankara, 1994. Canatar, Mehmet, “Kethüda”, vol.25, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 2002. Çürük, Cenab, “Çadır Mehterleri”, vol.8, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 1993. Göksel, Sinan Can, Osmanlı Askeri Düzeni ve Yeniçeriler, Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2009. Güven, Özbay, Hergüner, Gülten, “Türk Kültüründe Avcılığın Temel Dayanakları”, PAÜ, Eğitim Fak. Derg., no.5, 1999. Halaçoğlu, Yusuf, XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve Sosyal Yapı, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991. Hezarfen, Hüseyin Efendi, Telhisül-beyan fi Kavanin-i Al-i Osman, Haz. Sevim İlgürel, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 1998. İnalcık, Halil, Kuruluş Dönemi Osmanlı Sultanları (1302-1481), İstanbul, İSAM, 2010. İsazade, İsazade Tarihi, Haz. Ziya Yılmazer, İstanbul, İstanbul Fetih cemiyeti, 1996. Karaçelebizade, Abdülaziz efendi, Zafername (Tarihçe-i feth-i Revan ve Bağdad), Haz. Ömer Kucak, Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar, 2007. Koçu, Reşad Ekrem, Yeniçeriler, İstanbul, doğan kitabçilik, 2004. Medhi, Mehmet Esad, Sadaret Teşrifat Defteri, Haz. Üzeyr Yıldırım, İstanbul, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, 2007. Nyberg, Henrik Samuel, A Manual of Pahlavi, Wiesbaden, Otto Harrassowitz, 1974. Özcan, Abdülkadir, “Çorbacı”, vol.8, İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi(DİA), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 1993. Idem, “Sekban”, vol.36, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 2009. Idem, “Haseki”, vol.16, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 1997. Idem, “Turnacıbaşı”, vol.41, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 2012. Idem, “Zağarcıbaşı”, vol.44, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 2013. Özcan, Nuri, “Mehter”, vol.28, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları İşletmesi, 2003. Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, Milli eğitimbasımevi, 1971. Şemdanizade, Fındıklılı Süleyman Efendi, Müri üt-tevarih, Haz. Münir Aktepe, İstanbul, Edebiyat Fakültesi Mabaası, 1976. Silahdar Fındıklılı, Mehmet Ağa, Nusretname, Haz. İsmet Parmaksızoğlu, İstanbul, Milli Eğitim basımevi, 1969. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti Taşkilatından Kapukulu Ocakları, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 1988. Idem, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin Markez ve Bahriye Teşkilatı, Ankara, Türk Tarih Kurumu,1988. Üçüncü (3) Numaralı Mühimme Defteri (966-968/1558–1560), (Dîvân- ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi: I), Başbakanlık devlet arşivleri genel müdürlüğü, yy nu: 12, Ankara, 1993. Yedinci (7) Numaralı Mühimme Defteri (975-976 / 1567–1569) <Özet-Transkripsiyon - İndeks>, c I ve II, (Dîvân- ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi : V), Başbakanlık devlet arşivleri genel müdürlüğü, yy nu: 37, Ankara, 1998 ve 1999.