تحولات فلسفی – کلامی دوره حفصی
محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی
محمدرضا پاک
1
(ندارد)
کلید واژه: : فلسفه اسلامی, کلام, تصوف فلسفی, ابن سبعین, ابن خلدون, فخر رازی,
چکیده مقاله :
مهاجرت فلاسفه و متکمان از شهرهای در حال سقوط اندلس به افریقیه دوره حفصی با ورود اندیشه‌های کلامی امام المتکلمین فخر رازی از مصر به افریقیه همزمان شد. در این برخورد اندیشه‌ها حاکمیت با متکلمان مالکی بود که سنت سلف را تایید و برقرار می‌ساختند. تقوی کلام بر فلسفه در سراسر دوره حفصی در غالب مدارس متعدد کلامی برقرار ماند. تلفیق فلسفه و کلام، فلسفه و تصوف و پیدایش تصوف فلسفی از پدیده‌های خاص دوره حفصی بود. رویکرد جدید این خلدون در تاریخ و ظهور شخصیت جهانی ابن سیعین، دوره حفصی را به عنوان مرحله‌ای اساسی در تاریخ فلسفه اسلامی، مطرح ساخت. غلبه مسلمانان در برخورد کلامی و گفتگوی عالمانه با مسیحیت، حاکی از حیات و پویایی و غلبه فلسفه اسلامی بعد از این رشد است. رواج جدل از پدیده‌های رایج عصر حفصی بود که به ویژه خود را در کلام خوارج اباضی مذهب افریقیه نشان داد
Immigration of the philosophers Mutakalims from the descending cities of Andalucia to Ifrikiya was simultaneous with the advent of Imām- ul- mutikallīm kalāmi thoughts from Egypt to Ifrikiya. In this encounter of thoughts Maliki Mutakalims were superior who confirmed and established their predecessor´s traditions. Superiority of kālam over philosophy continued in most schools of the Hafsi period. Combination of philosophy and kālam philosophy and Sufism and cration of philosophical Sufism was one of the special phenomena in the Hafsi period. Ibn khaldūn´snew policy in history and advent of the worldly character of Ibn Sab‘īn introduced Hafsi period as the fundamental stage in the history of Islamic philosophy. Muslim´s superiority over the Christian in sagacious discussions indicates liveliness and predaminary of Islamic philosophy after Ibn Rashid prevalence of polemic is one of the common phenomena in Hafsi period that revealed itself most in Ibadiyeh (madhhab).