ابن ابی زرع و روض القرطاس 2

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

یونس فرهمند ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1385/09/15 تاریخ پذیرش : 1385/11/30 تاریخ انتشار : 1385/12/01

کلید واژه: تاریخ نگاری مغرب, تواریخ محلی, ابن ابی زرع, مرینیان, روض القرطاس, فاس,

چکیده مقاله :

نوشتار حاضر، جستاری است در یکی از مهم ترین تواریخ محلی مغرب ، خاصه عصرمرینی، به نام الانیس المطرب بروض القرطاس فی اخبار ملوک المغرب و تاریخ مدینةفاس این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه های مختلف در موضوع بحث برانگیز هویتنویسندۀ واقعی کتاب ، پس از بازخوانی محتوای اثر، شیوۀ تدوین، اسلوب نگارش، منابعمؤلف و نیز در خلال آن، جایگاه کتاب را در بین نوشته های تاریخی عصر مرینی بازمی نماید و بدین نتیجه می رسد که ابوالحسن بن عبدا لله بن ابی زرع نویسندۀ دستِ کمبخش های زیادی یا ویراستِ اول کتاب است و نظر به این که مرینیان و فاس محوربحث اند، کتاب رنگ دودمانی و فضائل نگاری دارد و از آنجا که مؤلف در عصربازپس گیری اراضی اسلامی اندلس می زیسته، جزئیات ارزشمندی از این وقایع ، خاصهآخرین نبردهای مسلمانان با مسیحیان در دورۀ مرینی را با نثری ساده و روان به ثبتآورده و سرانجام این که وی در تبیین مطالب تاریخی از سکه ها، کتیبه ها، منابع مکتوبو مشاهدات خود به خوبی بهره گرفته است.

چکیده انگلیسی:

This article is a survey of one of the most important local historical books ofmaghrib especially in Marinid’s period, entitled al- Anīs al-Mutrib bi Rawdal-Ḳirtās fī Akhbār Mulūk al-Maghrib wa Ta’rīkh Madīna Fās.This article is to recognize the real author’s identity, considering differentviews regarding this questionable subject, and also to represent method ofcomposition, the style of writing, the author’s resources and status of thework among the same historical writings of Marinid’s era by revisingcontext of the book, and then comes to conclusion that ’Abulhasan b.Abdullā b. Abī Zar‘ was the author of at least the main part of the book or itsdraft. Since Marinids and Fez were brought under consideration, the workwas imbued with genealogy and flattery. Whereas the author used to live atthe age of Christian reconquest of Andalus, he recorded in a simple andfluent prose, valuable details of the event, especially the last wars betweenthe Muslim and Christian in Marinid’s era.Finally it should be pointed that the author took advantage of coins,epigraphs, written sources and his eye observations well, to interpret thehistorical matters.